Alfabeto kirguís
Los alfabetos kirguises son los que se usan para escribir el idioma kirguís. El kirguís utiliza los siguientes alfabetos:
- El alfabeto cirílico es usado de modo oficial en República de Kirguistán
- El alfabeto árabe se usa oficialmente en la República Popular China en la Prefectura autónoma kirguís de Kizilsu y la Prefectura autónoma kazaja de Ili en la región autónoma de Xinjiang.
La escritura árabe se utilizó tradicionalmente para escribir el kirguís antes de la introducción de los primeros alfabetos basados en el latino en 1927. Hoy el alfabeto árabe se utiliza en China.[1] El Alfabeto túrquico uniforme se usó en la URSS en los años de 1930s hasta su sustitución por el alfabeto cirílico. El alfabeto kirguís cirílico es el alfabeto utilizado en Kirguistán. Contiene 36 letras: 33 del alfabeto ruso con 3 letras adicionales para sonidos del idioma kirguís: Ң, Ү, Ө.
Correspondencia Gráfica
Correspondencia de tres alfabetos kirguís: el alfabeto cirílico kirguís usado en Kirguistán, el alfabeto latino kirguís usado entre 1928 y 1930 en Kirguistán, y el alfabeto kirguís árabe usado en Sinkiang.
Cirílico | Nombre (en Cirílico) | Árabe[2] | Transliteración | Latino (1928—1940) |
Transcripción IPA |
А а | а | ا | A a | A a | /ɑ/ |
Б б | бе | ب | B b | B в | /b/, [w], [v] |
В в | ве | ۋ | V v | V v | /v/ |
Г г | ге | گ ع* | G g | G g, Ƣ ƣ | /ɡ/ [ʁ] |
Д д | де | د | D d | D d | /d/ |
Е е | e | ه | E e | E e | /je/, /e/ |
Ё ё | ё | يو | Yo yo | Yo yo | /jo/ |
Ж ж | же | ج | Zh zh | Ç ç (Ƶ ƶ de 1938) | /dʒ/ |
З з | зе | ز | Z z | Z z | /z/ |
И и | и | ى | I i | I i | /i/ |
Й й | ий | ي | Y y | J j | /j/ |
К к | кa | ك ق* | K k | K k, Q q | /k/, [q], [χ] |
Л л | эл | ل | L l | L l | /l/ |
М м | эм | م | M m | M m | /m/ |
Н н | эн | ن | N n | N n | /n/ |
Ң ң | ың | ڭ | Nk nk | Ꞑ ꞑ | /ŋ/ |
О о | о | و | O o | O o | /o/ |
Ө ө | ө | ۅ | Oe oe | Ɵ ɵ | /ø/ |
П п | пe | پ | P p | P p | /p/ |
Р р | эр | ر | R r | R r | /r/ |
С с | эс | س | S s | S s | /s/ |
Т т | те | ت | T t | T t | /t/ |
У у | у | ۇ | U u | U u | /u/ |
Ү ү | ү | ۉ | Ue ue | Y y | /y/ |
Ф ф | эф | ف | F f | F f | /f/ |
Х х | ха | ح | H h | X x (H h antes de 1938) | [χ] /k/ |
Ц ц | це | تس | C c | Ts ts | /ts/ |
Ч ч | че | چ | Ch ch | C c | /tʃ/ |
Ш ш | ша | ش | Sh sh | Ş ş | /ʃ/ |
Щ щ | ща | - | Shch shch | Şc şc | /ʃtʃ/, /ʃː/ |
Ъ ъ | ажыратуу белгиси | - | ” | - | (sin valor fonético; solo se encuentra en los préstamos) |
Ы ы | ы | ى | Eu eu | Ь ь | /ɯ/ |
Ь ь | ичкертүү белгиси | - | ’ | - | (sin valor fonético; solo se encuentra en los préstamos) |
Э э | э | ه | E e | E e | /e/ |
Ю ю | ю | يۋ | Yu yu | Yu yu | /ju/, /jy/ |
Я я | я | يا | Ya ya | Ya ya | /ja/, /jɑ/ |
- К – ك se cambia ق si procede o logra mediante letras а, о, у, ы.
- Г – گ se cambia ع si procede o logra mediante letras а, о, у, ы.
Muestra de texto
Artículo 1 de la Declaración Universal de los Derechos Humanos[3]
Kirguís en alfabeto cirílico |
Kirguís en alfabeto árabe |
Kirguís en alfabeto latino (1928-1938) |
Español |
Бардык адамдар өз беделинде жана укуктарында эркин жана тең укуктуу болуп жаралат. Алардын аң-сезими менен абийири бар жана бири-бирине бир туугандык мамиле кылууга тийиш. | باردىق ادامدار ۅز بەدەلىندە جانا ۇقۇقتارىندا ەركىن جانا تەڭ ۇقۇقتۇۇ بولۇپ جارالات.۔ الاردىن اڭ-سەزىمى مەنەن ابئيىرى بار جانا بئرى-بئرىنە بئر تۇۇعاندىق مامئلە قىلۇۇعا تئيىش. | Bardьq adamdar ɵz вedelinde çana uquqtarьnda erkin çana teꞑ uquqtuu вolup çaralat. Alardьn aꞑ-sezimi menen aвijiri вar çana вiri-birine вir tuugandьk mamile qьluuƣa tijiş. | Todos los seres humanos nacen libres e iguales en dignidad y derechos. Dotados como están de razón y consciencia y deben comportarse fraternalmente los unos a los otros en un espíritu de hermandad. |
Árabe
Nombre en kirguís | Transliteración | IPA | Final | Media | Inicial | Isolada |
---|---|---|---|---|---|---|
a | [a] | ﺎ | ﺎ | ا | ||
b | [b] | ﺐ | ﺒ | ﺑ | ﺏ | |
p | [p] | ﭗ | ﭙ | ﭙ | پ | |
n | [n] | ﻦ | ﻨ | ﻧ | ﻥ | |
t | [t] | ﺖ | ﺘ | ﺗ | ﺕ | |
zh | [ʒ] | ﺞ | ﺠ | ﺟ | ﺝ | |
ch / ch | [t͡ʃ] | ﭻ | ﭽ | ﭼ | ﭺ | |
H / x | [χ] | ﺢ | ﺤ | ﺣ | ﺡ | |
f | [ɸ] | ﻒ | ﻔ | ﻓ | ﻑ | |
k | [q] | ﻖ | ﻘ | ﻗ | ﻕ | |
g | [ʁ] | ﻊ | ﻌ | ﻋ | ﻉ | |
k | [k~q] | ﮏ | ﮑ | ﮐ | ک | |
g | [ɡ~ʁ] | ﮓ | ﮕ | ﮔ | گ | |
nk / ng | [ŋ] | ڭ | ||||
l | [l] | ﻞ | ﻠ | ﻟ | ﻝ | |
m | [m] | ﻢ | ﻤ | ﻣ | ﻡ | |
o | [o] | ﻮ | ﻮ | و | و | |
oe / oe | [ø] | ۅ | ||||
u | [u] | ۉ | ||||
ue | [y] | ﯗ | ||||
v | [v] | ﯞ | ||||
s | [s] | ﺲ | ﺴ | ﺳ | ﺱ | |
sh / sh | [ʃ] | ﺶ | ﺸ | ﺷ | ﺵ | |
d | [d] | ﺪ | ﺪ | ﺩ | ﺩ | |
r | [r] | ﺮ | ﺮ | ﺭ | ﺭ | |
z | [z] | ﺰ | ﺰ | ﺯ | ﺯ | |
e | [je/e] | ﻪ | ﻬ | ﻫ | ﻩ | |
a | - | ﻯ | ||||
ue | [y] | ﯗﺀ | ||||
e | ﻰﺋ | |||||
y | [j] | ي | ﻴ | ﻳ | ﻲ | |
i | ﻯ | ﻯ | ||||
o | ء | |||||
o | o | ([]) | () | () | () | (ﻻ) |
Véase también
Referencias
- Minglang Zhou (2003). Multilingualism in China: the politics of writing reforms for minority languages, 1949-2002. Volume 89 of Contributions to the sociology of language (illustrated edición). Published Walter de Gruyter. p. 149. ISBN 3-11-017896-6. Consultado el 1 de enero de 2011.
- Kyrgyz alphabet, language and pronunciation
- Kyrgyz edition of Universal Declaration of Human Rights