Tüsheet khan

Tüsheet khan (mongol : ᠲᠦᠰᠢᠶᠡᠲ
ᠬᠠᠨ, cyrillique : Түшээт хан, MNS : tüsheet khan), autrefois translittéré en Touchétou-khan en français, est le titre du dirigeant et du territoire de la ligue Tüsheet Khan ou Tüsheet Khan aïmag (mongol : ᠲᠦᠰᠢᠶᠡᠲ
ᠬᠠᠨ
ᠠᠶᠢᠮᠠᠭ, cyrillique : Түшээт хан аймаг, MNS : tüsheet khan aimag ; chinois : 和托辉特部 ; pinyin : hétuōhuī tèbù), un aimag (ligue), située autour de l'actuelle Oulan-Bator, sous le régime des ligues et bannières de la dynastie Qing, de 1691 à 1911, remplaçant ainsi le pouvoir du Altan Khan des Khotogoid.

Carte du khanat tüsheet au sein de la Mongolie-Extêrieure en 1915

Histoire

En 1680, Le Touchetou khan des Khalkhas, appuyé par les Mandchous saccage à deux reprises la ville russe de Selenguinsk[1].


Liste de dirigeants de 1513 à 1921 
  1. Gersenji Khongtaiji de Jalayir (1513 — 1549)
  2. Onokhui üizen noyan, (Онохуи үижен нойон ?) (1549 — 1554)
  3. Abtai Sain khan, mongol : Абтай сайн хан (1554 — 1586)
  4. Erkhi Mergen khan (zh), Эрхи Мэргэн хан (1586 — 1636)
  5. Gombodorj, Гомбодорж (1636 — 1655)
  6. Chakhundorj, Чихуньдорж (1655 — 1698)
  7. Dondubjorj (zh), Дондубжорж (1698 — 1701)
  8. Ravdandorj, Равдандорж (1701 — 1710)
  9. Tüsheet khan Vanjildorj, Түшээт хан Ванжилдорж (1728 — 1732)
  10. Chin van Danzandoji, Чин ван Данзандорж (1732 — 1733)
  11. Tüsheet khan Dondovdorj, Түшээт хан Дондовдорж (1733 — 1743)
  12. Janjin van Tsengünjav, Жанжин ван Цэнгүнжав (1743 — 1746)
  13. Tüsheet khan Yampildorj, Түшээт хан Ямпилдорж (1747 — 1764)
  14. Jün van eeregt beis Dashpil, Жүн ван зэрэгт бэйс Дашпил (1764 — 1765)
  15. Chavga yarninpil daichin van, Чавга яринпил дайчин ван (1765 — 1777)
  16. Tüsheet khan Tsedendorj, Түшээт хан Цэдэндорж (1777 — 1783)
  17. Zasag, khshuuni veis Sündevdorj, Засаг, хошууны бэйс Сүндэвдорж (1783 — 1798)
  18. Tüsheet khan Tsedendorj, Түшээт хан Цэдэндорж (1799 — 1815)
  19. Zasag jünvan Tüchinjav, 3асаг жүнван Түчинжав (1815 — 1817)
  20. Zasag khoshoi chin van Tsedendoji, 3асаг хошой чин ван Цэдэндорж (1817 — 1824)
  21. Tüshee gün Sonomvanchig, Түшээ гүн Сономванчиг (1825 — 1837)
  22. Üizen gün Püntsafdorj, Үйзэн гүн Пунцагдорж (1837 — 1846)
  23. Zasag khosoi chin van Erenchindorj, 3асаг хошой чин ван Эрэнчиндорж (1846 — 1853)
  24. Tüsheet khan Tserendorj, Түшээт хан Цэрэндорж (1854 — 1863)
  25. Zasag khoshoi Daichin chin van Tserendorj, 3асаг хошой Дайчин чин ван Цэрэндорж (1863 — 1884)
  26. Tüshee gün Tsrendorj, Түшээ гүн Цэрэндорж (1884 — 1889)
  27. Tüshee gün Tsedensodnom, Түшээ гүн Цэдэнсодном /(1889 — 1890)
  28. Merfen van Amgaabazar, Мэргэн ван Амгаабазар (1891)
  29. Beis Puntsagtseren, Бэйс Пунцагцэрэн (1892)
  30. Zasag ulsad tuslagch gün Mishifdorj, 3асаг улсад туслагч гүн Мишигдорж /(1893 — 1899)
  31. Gün Dondovjalbuupalamdorj, Гүн Дондовжалбуупаламдорж /(1899 — 1908)
  32. Zasag ulsin tüshee gün, tüsheet van Chagdarjav, 3асаг улсын түшээ гүн, Түшээт ван Чагдаржав (1909 — 1913)
  33. Tuslagch gün jonon zasag Vanchigravdan, Туслагч гүн жонон засаг Ванчигравдан (1914)
  34. Darkhan chin van Puntsagtseren, Дархан чин ван Пунцагцэрэн (1914 — 1921)

Annexes

Notes et références
  1. László Lőrincz, Histoire de la Mongolie : des origines à nos jours, Akadémiai Kiadó, , 292 p. (ISBN 978-963-05-3381-2, présentation en ligne)

Bibliographie
  • (mn) Зоригтын Лонжид, Түшээт Хан Аймгийн Их Түшиг Уулын Хошуу : Ялгуун Баатар Лаварын Сумъяа, Улаанбаатар, Хэвлэлийн Цомог ББХК,‎ (OCLC 318120290)
  • (mn) С. Ичинноров et Н. Банзрагч, Эрдэнэзуу Хийд ба Түшээт Ханы хошуу, Улаанбаатар, Монгол Улсын Үндэсний Архивын Газар,‎ (OCLC 903465731)
  • (zh) 最后的可汗
  • (zh) Mills and Manning, mining engineers, Report on the "Mongolor" gold concessions in the Tushetu Khan and Tsetsen Khan Aimaks, Outer Mongolia, Peking, The Company, , 28 p. (présentation en ligne)
  • Portail de la monarchie
  • Portail de la Mongolie
  • Portail de la Chine
Cet article est issu de Wikipedia. Le texte est sous licence Creative Commons - Attribution - Partage dans les Mêmes. Des conditions supplémentaires peuvent s'appliquer aux fichiers multimédias.