Win Lyovarin
Win Lyovarin (thaï : วินทร์ เลียววาริณ ;RTGS: Win Liaowarin), né le 23 mars 1956 dans la province de Songkhla, est un architecte, designer et graphiste mais surtout un écrivain thaïlandais prolixe très créatif qui mêle textes et images, mots et visuels. Il auto-publie aussi bien des billets lapidaires que des polars amusants ainsi que des fictions à prétention éducative. Win Lyovarin écrit tous les jours et a déjà publié, en un peu plus de deux décennies, de 1994 (date de son premier recueil de nouvelles) à nos jours, plus de 40 livres[1]. Il a obtenu à deux reprises, comme Chart Korbjitti, le prix des écrivains de l'Asie du Sud-Est (S.E.A Write Award)[2]. Il est de plus reconnu comme Artiste national de Thaïlande en 2013 par le Ministère de la culture thaïlandais[3]. Cependant, sa traductrice française Louise Pichard-Bertaux[4] lui reproche de parfois trop rechercher l'originalité et de perdre en qualité littéraire ce qu'il gagne en non conformisme.
Naissance | Hat Yai (en) |
---|---|
Nationalité | |
Formation | |
Activité |
Distinctions |
---|
Biographie
Win Lyovarin naît le 23 mars 1956 dans le sud de la Thaïlande, dans la province de Songkhla, district de Hat Yai. C'est le fils d'un cordonnier chinois, élevé de façon très traditionnel.
Enfant, il souffre du racisme lattent contre les chinois qui gangrène une partie de la société thaïlandaise et se sent exclu.
En 1973, à 17 ans, il va étudier à Bangkok d'abord l'architecture à l'université Chulalongkorn puis le marketing à l'université Thammasat.
Après ses études, il part à Singapour travailler pour un cabinet d'architectes, y reste plus de trois ans et y rencontre sa futur femme Lilian ; puis il part à New-York, trouve un emploi d'architecte d'intérieur et apprend le graphisme sur ordinateur ; il y vit deux ans.
En 1986, à l'âge de 30 ans, il retourne à Bangkok. Il trouve alors un travail dans une agence de publicité et commence à écrire des nouvelles.
En 1994, il auto-publie son premier recueil de nouvelles intitulé Aphet Kamsuan[5],[6] (litt. Mauvais Présages), recueil dans lequel on peut lire le Petit Lexique à l'usage des Bangkokiens de classe moyenne, La Ville des pêcheurs et Lokiya-Nipphan (litt. Plaisir sexuel-Nirvana) ; et un deuxième recueil de nouvelles, Samut pok dam kap baimai si daeeng (litt. Le Cahier noir et la feuille d'arbre rouge).
En 1994, il édite son roman historique intitulé Prachathiptai bon sen khanan (litt. La Démocratie sur des voies parallèles ; traduit et publié en anglais en 2003 sous le titre Democracy, Shaken and Stirred). Ce roman est critiqué par des historiens qui relèvent de nombreuses erreurs dans le récit, est qualifié avec humour par la revue française Jentayu de roman politico-historique à la James Bond ... et il reçoit le prix des écrivains de l'Asie du Sud-Est pour la Thaïlande (S.E.A. Write Award), l'équivalent du prix Goncourt en Asie du Sud-Est, en 1997.
En 1995, il sort un nouveau recueil de nouvelles : Duean chuang duang den fa da dao (litt. La lune est claire dans le ciel étoilé).
En 1999, il reçoit de nouveau un second prix des écrivains de l'Asie du Sud-Est avec son recueil Sing mi chiwit thi riak wa khon (litt. Cette chose vivante que l'on appelle l'homme).
En 2001, il publie l’ouvrage Nung wan diao kan[7] (หนึ่งวันเดียวกัน ; litt. En un seul jour), recueil de 55 nouvelles.
De 2002 à 2007, il publie conjointement avec Prabda Yoon, lauréat du prix des écrivains de l'Asie du Sud-Est en 2002, Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน ; litt. Le Possible sur des voies parallèles) ...
Œuvres en thaïlandais
Nouvelles
- Pracha Thippatai Bon Sen Khanaan (ประชาธิปไตยบนเส้นขนาน; litt. La Démocratie sur des voies parallèles ; 1994) (ISBN 978-974-85854-7-5)
- Pik Daeng (ปีกแดง; litt. Les Ailes rouges ; 2002) (ISBN 978-974-87924-7-7)
- Phu Chai Khon Thi Tam Rak Thoe Thuk Chat Phim Khrang Thi Paet Sip Ha (ผู้ชายคนที่ตามรักเธอทุกชาติ พิมพ์ครั้งที่ 85; 2006) (ISBN 978-974-93277-4-6)
- Lok Bai Thi Song Khong Mo (โลกใบที่สองของโม; 2006) (ISBN 974-92394-8-2)
- Fon Tok Khuen Fa (ฝนตกขึ้นฟ้า; 2007 ; adapté au cinéma par Pen-ek Ratanaruang dans son film Headshot en 2011) (ISBN 974-88214-4-7)
- Khattakam Chak Rasi (ฆาตกรรมจักรราศี; 2008; livre trois de Siao Nak Suep เสี่ยวนักสืบ)
- Bunga Pari (บุหงาปารี; 2008; adapté de son scénario du film Queens of Langasuka / Pirates de Langkasuka)
Recueils de courtes histoires et articles
- Aphet Kamsuan (อาเพศกำสรวล; litt. Mauvais présages ;1994) (ISBN 978-974-90404-8-5)
- Samut Pok Dam Kap Baimai Si Daeng (สมุดปกดำกับใบไม้สีแดง ; litt. Le cahier noir et la feuille d'arbre rouge; 1994) (ISBN 978-974-90404-7-8)
- Duean Chuang Duang Den Fa Da Dao (เดือนช่วงดวงเด่นฟ้าดาดาว; litt. La lune est claire dans le ciel étoilé ; 1995) (ISBN 978-974-90127-6-5)
- Sing Mi Chiwit Thi Riak Wa Khon (สิ่งมีชีวิตที่เรียกว่าคน; litt. Cette chose vivante que l'on appelle l'homme ; 1999) (ISBN 978-974-85855-0-5)
- Nueng Wan Diao Kan (หนึ่งวันเดียวกัน; litt. En un seul jour ; 2001) (ISBN 978-974-90048-3-8)
- Lang An Buri (หลังอานบุรี; litt. Clebsville ; 2001) (ISBN 978-974-90048-2-1)
- Pan Nam Pen Tua (ปั้นน้ำเป็นตัว; litt. Pure invention ; 2003) (ISBN 978-974-90879-4-7)
- Am ( ำ; intraduisible ; 2003) (ISBN 978-974-91297-0-8)
- Wan Raek Khong Wan Thi Luea (วันแรกของวันที่เหลือ; 2004) (ISBN 978-974-91863-6-7)
- Khatakam Klang Thale (ฆาตกรรมกลางทะเล; 2004; livre trois de Siao Nak Suep เสี่ยวนักสืบ); (ISBN 978-974-91876-6-1)
- Pla Thi Wai Nai Sanam Futbon (ปลาที่ว่ายในสนามฟุตบอล; 2005) (ISBN 978-974-91872-4-1)
- Niyai Khang Cho (นิยายข้างจอ; 2005) (ISBN 978-974-92738-7-6)
- Charun Charat Ratsami Phrao Phrang Phroi (จรูญจรัสรัศมีพราว พร่างพร้อย; 2005) (ISBN 978-974-93375-7-8)
- Roi Thao Lek Lek Khong Rao Eng (รอยเท้าเล็กๆของเราเอง; 2005) (ISBN 978-974-93277-5-3)
- Khadi Phii Nang Takhian (คดีผีนางตะเคียน 2006; livre deux de Siao Nak Suep เสี่ยวนักสืบ) (ISBN 978-974-94437-6-7)
- Lok Dan Thi Han Lang Hai Duang Athit (โลกด้านที่หันหลังให้ดวงอาทิตย์; 2006) (ISBN 978-974-93957-7-6)
- Khwam Fan Ngo Ngo (ความฝันโง่ ๆ; 2006) (ISBN 974-94624-3-2)
- Ya Kae Samong Phuk Tra Khwai Bin (ยาแก้สมองผูก ตราควายบิน; 2007) (ISBN 974-88226-9-9)
- Nam Khaeng Unit Tra Khwai Bin (น้ำแข็งยูนิต ตราควายบิน; 2007) (ISBN 978-974-8232-75-1)
- Bueang Bon Yang Mi Saeng Dao (เบื้องบนยังมีแสงดาว; 2007) (ISBN 974-7476-29-0)
- Bang Kaphong (บางกะโพ้ง; 2007) (ISBN 974-8480-24-0)
- Athit Khuen Thang Thit Tawan Tok (อาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันตก; 2008)
- Doen Pai Hai Sut Fan (เดินไปให้สุดฝัน; 2008)
Publication conjointe avec Prabda Yoon, lauréat du prix des écrivains de l'Asie du Sud-Est en 2002
- Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน; litt. Le Possible sur des voies parallèles ; 2002) (ISBN 978-974-90723-5-6) (lettres de 2002)
- Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan 2 (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน 2; 2004) (ISBN 978-974-92032-5-5)
- Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan 3 (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน 3; 2005) (ISBN 978-974-92863-7-1)
- Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan 4 (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน 4; 2006) (ISBN 978-974-94148-3-5)
- Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan 5 (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน 5; 2007) (ISBN 978-974-8233-08-6)
- Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan 6 (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน 6; 2008)
- Khwam Na Cha Pen Bon Sen Khanan 7 (ความน่าจะเป็นบนเส้นขนาน 7 ; 2009)
Et encore plus de 50 publications après 2008[non neutre]
- บุหงาตานี (พ.ศ. 2552 ; 2009) (ภาคต่อของ "บุหงาปารี")
- เส้นรอบวงของหนึ่งวัน (รวมเรื่องสั้น) (2009)
- ยามดึกนึกหนาวหนาว เขนยแนบ แอบเอย (รวมเรื่องสั้นแนววิทยาศาสตร์) (2009)
- มังกรเซน (หนังสือศาสนาพุทธนิกายเซน) (พ.ศ. 2009)
- วินทร์ เลียววาริณ คุยกับหนอน (หนังสือรวมจดหมายอิเล็กทรอนิกส์) (2009)
- อัฏฐสุตรา (พ.ศ. 2553 ; 2010)
- คดีเจ็ดแพะ (2010)
- สี่ฤดู, ทั้งชีวิต (2010)
- สองแขนที่กอดโลก (2010)
- ชีวิตออกแบบเอง (2010)
- เย็นฉ่ำน้ำค้างย้อย เยือกฟ้าพาหนาว (รวมเรื่องสั้นแนววิทยาศาสตร์) (พ.ศ. 2554 ; 2011)
- สองปีกของความฝัน (2011)
- ปลาที่ว่ายนอกสนามฟุตบอล (2011)
- หัวกลวงในหลุมดำ (2011)
- เส้นสุมมติ (พ.ศ. 2555 ; 2012)
- คำที่แปลว่ารัก (2012)
- วินทร์ เลียววาริณ คุยกับหนอน 2 (2012)
- ร้อยคม (2012)
- กาลีสุตรา (2012)
- คดีล่าคนเจ้าชู้(พ.ศ. 2556 ; 2013)
- ชีวิตคือปาฏิหาริย์ (2013)
- แมงโกง (2013)
- ท้องฟ้าไม่ปิดทุกวัน (2013)
- ประเทศผีสิง (พ.ศ. 2557 ; 2014)
- ในหลุมรัก (2014)
- ยาเม็ดสีแดง (2014)
- คดีศพล่องหน (2014)
- น้ำเงินแท้ (นวนิยาย) (พ.ศ. 2558 ; 2015)
- อุโมงค์ (2015)
- เขียนไปให้สุดฝัน (2015)
- 17 องศาเหนือ (นวนิยาย ภาคขยายของประชาธิปไตยบนเส้นขนาน) (พ.ศ. 2559; 2016)
- คดีหนอนนิยาย (2016)
- ชีวิตเป็นเรื่องชั่วคราว (2016)
- รอยยิ้มใต้สายฝน (2016)
- ท่ามกลางประชาชน : เรื่องเล็ก ๆ ในรัชสมัยอันยิ่งใหญ่ (รวมบทความ เรื่องเล่า และภาพวาด)(พ.ศ. 2560 ; 2017)
- 16 องศาเหนือ (นวนิยาย ภาคขยายของประชาธิปไตยบนเส้นขนาน) (2017)
- วินทร์-วินทร์ Situation (2017)
- บางครั้งเราก็ลืมรักตัวเอง (2017)
- 1 เปอร์เซ็นต์ของความเป็นไปได้ (พ.ศ. 2561 ; 2018)
- คดีสามเงา (2018)
- สามก๊ก ฉบับ วินทร์ เลียววาริณ (2018)
- #ปล่อยให้ความเปลี่ยนแปลงพาไป (2018)
- สามก๊กบนเส้นขนาน (พ.ศ. 2562 ; 2019)
- จุดเทียนทั้งสองปลาย (2019)
- ความสุขเล็กๆ ก็คือความสุข (2019)
- ประวัติศาสตร์ที่เราลืม เล่มที่ 1 (2019)
- มาตกรรมกุหลาบดำ (พ.ศ. 2563 ; 2020)
- ประวัติศาสตร์ที่เราลืม เล่มที่ 2 (2020)
- ประวัติศาสตร์ที่เราลืม เล่มที่ 3 (2020)
- หลับถึงชาติหน้า (2020)
Cinéma
- Win Lyovarin est scénariste, avec Kongdej Jaturanrasamee , du film Pirates de Langkasuka (ปืนใหญ่จอมสลัด / Puen yai jom salad / Queens of Langkasuka / Legend of the tsunami Warrior / The Tsunami Warrior) réalisé par Nonzee Nimibutr en 2008[8].
- Sa nouvelle Fon Tok Khuen Fa (ฝนตกขึ้นฟ้า), écrite en 2007, a été adaptée dans le film Headshot réalisé par Pen-ek Ratanaruang en 2011[9],[10],[11],[12],[13].
Théâtre
- Namngoen Tae (น้ำเงินแท้ / "Bleu", référence à la couleur de l'uniforme des prisonniers politiques et couleur de la monarchie), pièce de théâtre adaptée de la nouvelle historique et politique du même nom écrite en 2015 par Win Lyovarin[14].
Ouvrages traduits en anglais
Nouvelles traduites en français
La traduction de Win Lyovarin est pleine d'embûches comme l'explique Louise Pichard-Bertaux : mise en page et style graphique bien particulier, argot urbain, anglicismes, jeux de mots, invention de nouveaux mots ...
On peut lire en français les nouvelles :
Notes et références
- (en) Pimrapee Thungkasemvathana, « The write stuff », sur bangkokpost.com, Bangkok Post,
- « Win Lyovarin », sur edition-jentayu.fr (consulté le )
- (en) Pornchai Sereemongkonpol, « Thailand: The Land of ... », sur bangkokpost.com, Bangkok Post,
- « Pichard-Bertaux, Louise (1962-) », sur persee.fr (consulté le )
- Louise Pichard-Bertaux, « Traduire le thaï : un exemple littéraire », Mousson, no 31, 2018 (mis en ligne le 16 mai 2018, consulté le 19 novembre 2021), p. 207-217 (DOI https://doi.org/10.4000/moussons.4163, lire en ligne)
- (en) Tatat Bunnag, « Talking books : Guitarist shares some fun reads », sur bangkokpost.com, Bangkok Post,
- Louise Pichard-Bertaux, « « En un seul jour » : Win Lyovarin et les petites choses de la vie », Impressions d’Extrême-Orient, no 12, 2021 (mis en ligne le 30 juin 2021, consulté le 19 novembre 2021) (DOI https://doi.org/10.4000/ideo.1671, lire en ligne)
- (en) Sorradithep Supachanya, « My Cannon Is Bigger Than Your Cannon: A Review of Queens of Langkasuka », sur thaicinema.org,
- (en) Wise Kwai The Nation, « A HITMAN SHOOTING UPSIDE-DOWN », sur nationthailand.com, The Nation (Thailand),
- (en) Wise Kwai The Nation, « Flooded with films », sur nationthailand.com, The Nation (Thailand),
- Thomas Sotinel, « "Headshot" : karma instantané », sur lemonde.fr, Le Monde,
- Bruno Icher, « «Headshot», Tête à cloaques : Polar virtuose mais alambiqué du Thaïlandais Pen-ek Ratanaruang. », sur liberation.fr,
- « Dossier de presse Headshot 13 pages (pages 3, 5 et 12) » [PDF], sur medias.unifrance.org, (consulté le )
- (en) Amitha Amranand, « A political message of hope », sur bangkokpost.com, Bangkok Post,
- Louise Pichard-Bertaux, « Ecrire Bangkok. La ville dans la nouvelle contemporaine en Thaïlande (380 p), Petit lexique à l'usage des Bangkokiens de la classe moyenne pages 341-365 », sur academia.edu, (consulté le )
- Louise Pichard-Bertaux, « Ecrire Bangkok. La ville dans la nouvelle contemporaine en Thaïlande (380 p), La Ville des pêcheurs pages 367-376 », sur academia.edu, (consulté le )
Liens externes
- Ressource relative à la littérature :
- Ressource relative à l'audiovisuel :
- Portail de la littérature
- Portail de la Thaïlande