աղի
Armenian
Pronunciation
- (Eastern Armenian) IPA(key): [ɑˈʁi]
- Hyphenation: ա‧ղի
Etymology 1
From Old Armenian աղի (ałi); see it for more.
Adjective
աղի • (ałi) (superlative ամենաաղի)
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | աղի (ałi) | աղիներ (ałiner) | ||
| dative | աղիի (ałii) | աղիների (ałineri) | ||
| ablative | աղիից (ałiicʿ) | աղիներից (ałinericʿ) | ||
| instrumental | աղիով (ałiov) | աղիներով (ałinerov) | ||
| locative | աղիում (ałium) | աղիներում (ałinerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | աղին (ałin) | աղիները/աղիներն (ałinerə/ałinern) | ||
| dative | աղիին (ałiin) | աղիներին (ałinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | աղիս (ałis) | աղիներս (ałiners) | ||
| dative | աղիիս (ałiis) | աղիներիս (ałineris) | ||
| ablative | աղիիցս (ałiicʿs) | աղիներիցս (ałinericʿs) | ||
| instrumental | աղիովս (ałiovs) | աղիներովս (ałinerovs) | ||
| locative | աղիումս (ałiums) | աղիներումս (ałinerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | աղիդ (ałid) | աղիներդ (ałinerd) | ||
| dative | աղիիդ (ałiid) | աղիներիդ (ałinerid) | ||
| ablative | աղիիցդ (ałiicʿd) | աղիներիցդ (ałinericʿd) | ||
| instrumental | աղիովդ (ałiovd) | աղիներովդ (ałinerovd) | ||
| locative | աղիումդ (ałiumd) | աղիներումդ (ałinerumd) | ||
nominalized, u-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | աղի (ałi) | աղիներ (ałiner) | ||
| dative | աղու (ału) | աղիների (ałineri) | ||
| ablative | աղուց (ałucʿ) | աղիներից (ałinericʿ) | ||
| instrumental | աղով (ałov) | աղիներով (ałinerov) | ||
| locative | աղում (ałum) | աղիներում (ałinerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | աղին (ałin) | աղիները/աղիներն (ałinerə/ałinern) | ||
| dative | աղուն (ałun) | աղիներին (ałinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | աղիս (ałis) | աղիներս (ałiners) | ||
| dative | աղուս (ałus) | աղիներիս (ałineris) | ||
| ablative | աղուցս (ałucʿs) | աղիներիցս (ałinericʿs) | ||
| instrumental | աղովս (ałovs) | աղիներովս (ałinerovs) | ||
| locative | աղումս (ałums) | աղիներումս (ałinerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | աղիդ (ałid) | աղիներդ (ałinerd) | ||
| dative | աղուդ (ałud) | աղիներիդ (ałinerid) | ||
| ablative | աղուցդ (ałucʿd) | աղիներիցդ (ałinericʿd) | ||
| instrumental | աղովդ (ałovd) | աղիներովդ (ałinerovd) | ||
| locative | աղումդ (ałumd) | աղիներումդ (ałinerumd) | ||
Etymology 2
From Old Armenian աղի (ałi); see it for more.
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | աղի (ałi) | աղիներ (ałiner) | ||
| dative | աղիի (ałii) | աղիների (ałineri) | ||
| ablative | աղիից (ałiicʿ) | աղիներից (ałinericʿ) | ||
| instrumental | աղիով (ałiov) | աղիներով (ałinerov) | ||
| locative | աղիում (ałium) | աղիներում (ałinerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | աղին (ałin) | աղիները/աղիներն (ałinerə/ałinern) | ||
| dative | աղիին (ałiin) | աղիներին (ałinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | աղիս (ałis) | աղիներս (ałiners) | ||
| dative | աղիիս (ałiis) | աղիներիս (ałineris) | ||
| ablative | աղիիցս (ałiicʿs) | աղիներիցս (ałinericʿs) | ||
| instrumental | աղիովս (ałiovs) | աղիներովս (ałinerovs) | ||
| locative | աղիումս (ałiums) | աղիներումս (ałinerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | աղիդ (ałid) | աղիներդ (ałinerd) | ||
| dative | աղիիդ (ałiid) | աղիներիդ (ałinerid) | ||
| ablative | աղիիցդ (ałiicʿd) | աղիներիցդ (ałinericʿd) | ||
| instrumental | աղիովդ (ałiovd) | աղիներովդ (ałinerovd) | ||
| locative | աղիումդ (ałiumd) | աղիներումդ (ałinerumd) | ||
u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | աղի (ałi) | աղիներ (ałiner) | ||
| dative | աղու (ału) | աղիների (ałineri) | ||
| ablative | աղուց (ałucʿ) | աղիներից (ałinericʿ) | ||
| instrumental | աղով (ałov) | աղիներով (ałinerov) | ||
| locative | աղում (ałum) | աղիներում (ałinerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | աղին (ałin) | աղիները/աղիներն (ałinerə/ałinern) | ||
| dative | աղուն (ałun) | աղիներին (ałinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | աղիս (ałis) | աղիներս (ałiners) | ||
| dative | աղուս (ałus) | աղիներիս (ałineris) | ||
| ablative | աղուցս (ałucʿs) | աղիներիցս (ałinericʿs) | ||
| instrumental | աղովս (ałovs) | աղիներովս (ałinerovs) | ||
| locative | աղումս (ałums) | աղիներումս (ałinerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | աղիդ (ałid) | աղիներդ (ałinerd) | ||
| dative | աղուդ (ałud) | աղիներիդ (ałinerid) | ||
| ablative | աղուցդ (ałucʿd) | աղիներիցդ (ałinericʿd) | ||
| instrumental | աղովդ (ałovd) | աղիներովդ (ałinerovd) | ||
| locative | աղումդ (ałumd) | աղիներումդ (ałinerumd) | ||
Old Armenian
Adjective
աղի • (ałi)
Declension
Descendants
- Armenian: աղի (ałi)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “աղի”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “աղի”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “աղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Etymology 2
Martirosyan suggests derivation from Proto-Indo-European *h₁oliteh₂-, *yoliteh₂- with cognates in Slavic (Polish jelito, Serbo-Croatian olito).
Noun
աղի • (ałi)
- intestine
- խռովին աղիք իմ ― xṙovin ałikʿ im ― I have pity, compassion
- որդի աղեաց ― ordi ałeacʿ ― well loved son
- string of musical instruments (because of the material)
Usage notes
- Usually used in the plural: աղիք (ałikʿ).
- The word has 4 combining forms: աղե- (ałe-), աղէ- (ałē-), աղի- (ałi-), աղ- (ał-).
Declension
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | աղի (ałi) | աղիք (ałikʿ) | |
| genitive | աղւոյ (ałwoy) | աղեաց (ałeacʿ) | |
| dative | աղւոյ (ałwoy) | աղեաց (ałeacʿ) | |
| accusative | աղի (ałi) | աղիս (ałis) | |
| ablative | աղւոյ (ałwoy) | աղեաց (ałeacʿ) | |
| instrumental | աղեաւ (ałeaw) | աղեաւք = աղեօք (ałeawkʿ = ałeōkʿ) | |
| locative | աղի (ałi) | աղիս (ałis) | |
| singular genitive-dative աղիոյ (ałioy) is also attested | |||
Derived terms
- աղախարշանք (ałaxaršankʿ)
- աղախարշումն (ałaxaršumn)
- աղապատանք (ałapatankʿ)
- աղեբախք (ałebaxkʿ)
- աղեխարշ (ałexarš)
- աղեկէզ (ałekēz)
- աղեկոտոր (ałekotor)
- աղեմատունք (ałematunkʿ)
- աղեներգործութիւն (ałenergorcutʿiwn)
- աղեպատ (ałepat)
- աղեցաւ (ałecʿaw)
- աղէգէտ (ałēgēt)
- աղէխարշ (ałēxarš)
- աղէկէզ (ałēkēz)
- աղէկոտոր (ałēkotor)
- աղիկամի (ałikami)
- այեյարմար (ayeyarmar)
- բազմաղի (bazmałi)
- գարաղութիւն (garałutʿiwn)
- եօթնաղի (eōtʿnałi)
- նախաղի (naxałi)
- նեղաղի (nełałi)
- չորեքաղի (čʿorekʿałi)
- տասնաղի (tasnałi)
- փքաղիք (pʿkʿałikʿ)
- քաղցրաղի (kʿałcʿrałi)
- քառասնաղի (kʿaṙasnałi)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “աղի”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “աղի”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “աղի”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010), “aɫi(-k‘)”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 36
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.