արիւն
Old Armenian
Etymology
From *ար- (*ar-), from *եհար- (*ehar-), from Proto-Indo-European *h₁ésh₂r̥ (“blood”), + -իւն (-iwn).[1][2][3]
Noun
արիւն • (ariwn)
- blood
- արիւն խաղողոյ, արիւն որթոյ ― ariwn xałołoy, ariwn ortʿoy ― unpressed wine, must, wine
- արեամբ ներկել՝ շաղախել ― areamb nerkel, šałaxel ― to imbue with blood, to spot with blood
- արիւն հեղուլ ― ariwn hełul ― to shed blood, to kill, to wound
- արիւն հանել ― ariwn hanel ― to bleed
- հոսումն արեան ― hosumn arean ― hemorrhage
- killing, slaughter
- Synonyms: սպանութիւն (spanutʿiwn), կոտորած (kotorac)
- kin; kinship; kinsman
- Synonym: ազգակցութիւն (azgakcʿutʿiwn)
- կցորդ արեան ― kcʿord arean ― consanguineous, of the same blood, related
Usage notes
The word has three combining forms: արիւն- (ariwn-), արեան- (arean-) and արեն- (aren-).
Declension
n-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | արիւն (ariwn) | արիւնք (ariwnkʿ) | |
| genitive | արեան (arean) | արեանց (areancʿ) | |
| dative | արեան (arean) | արեանց (areancʿ) | |
| accusative | արիւն (ariwn) | արիւնս (ariwns) | |
| ablative | արենէ (arenē) | արեանց (areancʿ) | |
| instrumental | արեամբ (areamb) | արեամբք (areambkʿ) | |
| locative | արեան (arean) | արիւնս (ariwns) |
Derived terms
- անարիւն (anariwn)
- առուարեան (aṙuarean)
- արեանագին (areanagin)
- արեանապարտ (areanapart)
- արեանառու (areanaṙu)
- արեանարբու (areanarbu)
- արեաներանգ (areanerang)
- արեանհեղութիւն (areanhełutʿiwn)
- արենազանգ (arenazang)
- արենաթաթաւութիւն (arenatʿatʿawutʿiwn)
- արենաճեմ (arenačem)
- արենամ (arenam)
- արենապարտ (arenapart)
- արենաջուր (arenaǰur)
- արենհեղութիւն (arenhełutʿiwn)
- արիւնաբաժակ (ariwnabažak)
- արիւնաբեր (ariwnaber)
- արիւնաբուխ (ariwnabux)
- արիւնաբուղխ (ariwnabułx)
- արիւնագեղ (ariwnageł)
- արիւնագոյն (ariwnagoyn)
- արիւնագործութիւն (ariwnagorcutʿiwn)
- արիւնազանգ (ariwnazang)
- արիւնազանկ (ariwnazank)
- արիւնազարդ (ariwnazard)
- արիւնազգեստ (ariwnazgest)
- արիւնազգեստեալ (ariwnazgesteal)
- արիւնաթաթախ (ariwnatʿatʿax)
- արիւնաթաթաւ (ariwnatʿatʿaw)
- արիւնաթաւալ (ariwnatʿawal)
- արիւնաթոր (ariwnatʿor)
- արիւնալից (ariwnalicʿ)
- արիւնախանծ (ariwnaxanc)
- արիւնախանձ (ariwnaxanj)
- արիւնախառն (ariwnaxaṙn)
- արիւնածուծ (ariwnacuc)
- արիւնակալ (ariwnakal)
- արիւնական (ariwnakan)
- արիւնակեր (ariwnaker)
- արիւնակերպ (ariwnakerp)
- արիւնակերպիմ (ariwnakerpim)
- արիւնակից (ariwnakicʿ)
- արիւնահան (ariwnahan)
- արիւնահեղ (ariwnaheł)
- արիւնահեղութիւն (ariwnahełutʿiwn)
- արիւնահոս (ariwnahos)
- արիւնահոսութիւն (ariwnahosutʿiwn)
- արիւնայեղցութիւն (ariwnayełcʿutʿiwn)
- արիւնանամ (ariwnanam)
- արիւնաներկ (ariwnanerk)
- արիւնաներկեալ (ariwnanerkeal)
- արիւնանման (ariwnanman)
- արիւնանշան (ariwnanšan)
- արիւնաշաղախ (ariwnašałax)
- արիւնաշատ (ariwnašat)
- արիւնապարտ (ariwnapart)
- արիւնասակաւ (ariwnasakaw)
- արիւնասէր (ariwnasēr)
- արիւնասիրութիւն (ariwnasirutʿiwn)
- արիւնավէժ (ariwnavēž)
- արիւնատեսակ (ariwnatesak)
- արիւնատեսիլ (ariwnatesil)
- արիւնարբու (ariwnarbu)
- արիւնարբութիւն (ariwnarbutʿiwn)
- արիւնացայթ (ariwnacʿaytʿ)
- արիւնացայտ (ariwnacʿayt)
- արիւնացուցանեմ (ariwnacʿucʿanem)
- արիւնաւոր (ariwnawor)
- արիւնաքամ (ariwnakʿam)
- արիւնեմ (ariwnem)
- արիւնեռանդն (ariwneṙandn)
- արիւներանգ (ariwnerang)
- արիւնընծայ (ariwnəncay)
- արիւնըռըշտութիւն (ariwnəṙəštutʿiwn)
- արիւնըռուշտ (ariwnəṙušt)
- արիւնհեղութիւն (ariwnhełutʿiwn)
- արիւնոռոգ (ariwnoṙog)
- արիւնոտ (ariwnot)
- արիւնորակ (ariwnorak)
- արիւնուտ (ariwnut)
- արիւնուտային (ariwnutayin)
- արիւնռուշտ (ariwnṙušt)
- արիւնքար (ariwnkʿar)
- համարիւն (hamariwn)
- հոմարիւն (homariwn)
Descendants
- Armenian: արյուն (aryun)
References
- Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 40–41
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “արիւն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010), “ariwn”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 138
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “արիւն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “արիւն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.