դիւր
Old Armenian
Alternative forms
- դեւր (dewr)
Etymology
The origin is unknown.[1][2][3] The same root is found as the second component of classical Old Armenian անդորր (andorr), անդոյր (andoyr).[1]. For the relationship of the senses "flat" and "easy" compare հեշտ (hešt, “easy”) and dialectal հեշտրան (heštran, “flat; calm, easy”).[1]
Noun
դիւր • (diwr)
- plain; flat ground
- ի դիւրի, ի դիւրոջ ― i diwri, i diwroǰ ― in a plain
- ease; contentment; convenience
- դիւր առնել ― diwr aṙnel ― to facilitate; to relieve; to give convenience
- ըստ անձին / ըստ մտոց դիւրի ― əst anjin / əst mtocʿ diwri ― at his ease, as he likes
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | դիւր (diwr) | դիւրք (diwrkʿ) | |
| genitive | դիւրի (diwri) | դիւրից (diwricʿ) | |
| dative | դիւրի (diwri) | դիւրից (diwricʿ) | |
| accusative | դիւր (diwr) | դիւրս (diwrs) | |
| ablative | դիւրէ (diwrē) | դիւրից (diwricʿ) | |
| instrumental | դիւրիւ (diwriw) | դիւրիւք (diwriwkʿ) | |
| locative | դիւրի, դիւրոջ (diwri, diwroǰ) | դիւրս (diwrs) |
Adjective
դիւր • (diwr)
- flat, level
- easy, convenient; pleasant
- ի դիւրի, ի դիւրոջ լինել ― i diwri, i diwroǰ linel ― to live comfortably
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | դիւր (diwr) | դիւրք (diwrkʿ) | |
| genitive | դիւրի (diwri) | դիւրից (diwricʿ) | |
| dative | դիւրի (diwri) | դիւրից (diwricʿ) | |
| accusative | դիւր (diwr) | դիւրս (diwrs) | |
| ablative | դիւրէ (diwrē) | դիւրից (diwricʿ) | |
| instrumental | դիւրիւ (diwriw) | դիւրիւք (diwriwkʿ) | |
| locative | դիւրի, դիւրոջ (diwri, diwroǰ) | դիւրս (diwrs) |
Derived terms
- անդիւր (andiwr)
- անդիւրական (andiwrakan)
- անձնադիւր (anjnadiwr)
- անձնդիւր (anjndiwr)
- անձնդիւրութիւն (anjndiwrutʿiwn)
- անմտադիւր (anmtadiwr)
- դիւրաբան (diwraban)
- դիւրաբանագոյն (diwrabanagoyn)
- դիւրաբանութիւն (diwrabanutʿiwn)
- դիւրաբար (diwrabar)
- դիւրաբարութիւն (diwrabarutʿiwn)
- դիւրաբարք (diwrabarkʿ)
- դիւրաբեկ (diwrabek)
- դիւրաբեր (diwraber)
- դիւրաբերութիւն (diwraberutʿiwn)
- դիւրաբժշկելի (diwrabžškeli)
- դիւրաբոյժ (diwraboyž)
- դիւրաբոյս (diwraboys)
- դիւրագայթ (diwragaytʿ)
- դիւրագայթակղ (diwragaytʿakł)
- դիւրագայթոտ (diwragaytʿot)
- դիւրագթելի (diwragtʿeli)
- դիւրագթելութիւն (diwragtʿelutʿiwn)
- դիւրագին (diwragin)
- դիւրագիւտ (diwragiwt)
- դիւրագլոր (diwraglor)
- դիւրագլորութիւն (diwraglorutʿiwn)
- դիւրագնալի (diwragnali)
- դիւրագնաց (diwragnacʿ)
- դիւրագոյն (diwragoyn)
- դիւրագործ (diwragorc)
- դիւրագործակից (diwragorcakicʿ)
- դիւրագործելի (diwragorceli)
- դիւրագործող (diwragorcoł)
- դիւրագործութիւն (diwragorcutʿiwn)
- դիւրագորով (diwragorov)
- դիւրագուճ (diwraguč)
- դիւրագտանելի (diwragtaneli)
- դիւրագրգռութիւն (diwragrgṙutʿiwn)
- դիւրադառնալի (diwradaṙnali)
- դիւրադատելի (diwradateli)
- դիւրադարձ (diwradarj)
- դիւրադաւ (diwradaw)
- դիւրադէպ (diwradēp)
- դիւրադէտ (diwradēt)
- դիւրադրժելի (diwradrželi)
- դիւրազայրացող (diwrazayracʿoł)
- դիւրազերծ (diwrazerc)
- դիւրաթառամ (diwratʿaṙam)
- դիւրաթափ (diwratʿapʿ)
- դիւրաթիւ (diwratʿiw)
- դիւրաթուելի (diwratʿueli)
- դիւրալոյծ (diwraloyc)
- դիւրալուծութիւն (diwralucutʿiwn)
- դիւրալում (diwralum)
- դիւրալուր (diwralur)
- դիւրախաբ (diwraxab)
- դիւրախաբող (diwraxaboł)
- դիւրախաղաց (diwraxałacʿ)
- դիւրախամուր (diwraxamur)
- դիւրախոշտանգ (diwraxoštang)
- դիւրախորտակ (diwraxortak)
- դիւրածախ (diwracax)
- դիւրածախեալ (diwracaxeal)
- դիւրածախելի (diwracaxeli)
- դիւրածախութիւն (diwracaxutʿiwn)
- դիւրածախումն (diwracaxumn)
- դիւրածան (diwracan)
- դիւրածանօթապէս (diwracanōtʿapēs)
- դիւրածեմ (diwracem)
- դիւրածնունդ (diwracnund)
- դիւրածումն (diwracumn)
- դիւրակալի (diwrakali)
- դիւրակապուտ (diwrakaput)
- դիւրակաս (diwrakas)
- դիւրակատար (diwrakatar)
- դիւրակէզ (diwrakēz)
- դիւրակշիռ (diwrakšiṙ)
- դիւրակոխ (diwrakox)
- դիւրակողոպուտ (diwrakołoput)
- դիւրակոճոպ (diwrakočop)
- դիւրակոչելի (diwrakočʿeli)
- դիւրակործան (diwrakorcan)
- դիւրակործանելի (diwrakorcaneli)
- դիւրակռուելի (diwrakṙueli)
- դիւրակրելի (diwrakreli)
- դիւրակրութիւն (diwrakrutʿiwn)
- դիւրահալ (diwrahal)
- դիւրահամար (diwrahamar)
- դիւրահանդիպելի (diwrahandipeli)
- դիւրահանեմ (diwrahanem)
- դիւրահաշտ (diwrahašt)
- դիւրահաշտագոյն (diwrahaštagoyn)
- դիւրահաս (diwrahas)
- դիւրահասանելի (diwrahasaneli)
- դիւրահասոյց (diwrahasoycʿ)
- դիւրահասութիւն (diwrahasutʿiwn)
- դիւրահաւան (diwrahawan)
- դիւրահաւանութիւն (diwrahawanutʿiwn)
- դիւրահաւատ (diwrahawat)
- դիւրահաւատալի (diwrahawatali)
- դիւրահեղ (diwraheł)
- դիւրահեշտաբար (diwraheštabar)
- դիւրահեշտալի (diwraheštali)
- դիւրահեշտի (diwrahešti)
- դիւրահերքելի (diwraherkʿeli)
- դիւրահնազանդ (diwrahnazand)
- դիւրահնար (diwrahnar)
- դիւրահնարաբար (diwrahnarabar)
- դիւրահնչելի (diwrahnčʿeli)
- դիւրահոս (diwrahos)
- դիւրահոսիմ (diwrahosim)
- դիւրահուպ (diwrahup)
- դիւրաձեռն (diwrajeṙn)
- դիւրաճանապարհ (diwračanaparh)
- դիւրաճաշակ (diwračašak)
- դիւրաճաշակելի (diwračašakeli)
- դիւրամաշ (diwramaš)
- դիւրամատոյց (diwramatoycʿ)
- դիւրամեղ (diwrameł)
- դիւրամեռ (diwrameṙ)
- դիւրամերձ (diwramerj)
- դիւրամերձենալի (diwramerjenali)
- դիւրամէտ (diwramēt)
- դիւրամոռանալի (diwramoṙanali)
- դիւրամոռաց (diwramoṙacʿ)
- դիւրամուտ (diwramut)
- դիւրամոքելի (diwramokʿeli)
- դիւրամտութիւն (diwramtutʿiwn)
- դիւրամփոփելի (diwrampʿopʿeli)
- դիւրայաղթ (diwrayałtʿ)
- դիւրայարմար (diwrayarmar)
- դիւրայարոյց (diwrayaroycʿ)
- դիւրայեղ (diwrayeł)
- դիւրայիշատակութիւն (diwrayišatakutʿiwn)
- դիւրայոյս (diwrayoys)
- դիւրայրեաց (diwrayreacʿ)
- դիւրայրելի (diwrayreli)
- դիւրանախանձ (diwranaxanj)
- դիւրանամ (diwranam)
- դիւրանկ (diwrank)
- դիւրանշան (diwranšan)
- դիւրանշմար (diwranšmar)
- դիւրանց (diwrancʿ)
- դիւրանցագոյն (diwrancʿagoyn)
- դիւրանցութիւն (diwrancʿutʿiwn)
- դիւրանցուկ (diwrancʿuk)
- դիւրաշահ (diwrašah)
- դիւրաշահութիւն (diwrašahutʿiwn)
- դիւրաշարժ (diwrašarž)
- դիւրաշարժաբար (diwrašaržabar)
- դիւրաշարժագոյն (diwrašaržagoyn)
- դիւրաշարժելի (diwrašarželi)
- դիւրաշարժութիւն (diwrašaržutʿiwn)
- դիւրաշէն (diwrašēn)
- դիւրաշէջ (diwrašēǰ)
- դիւրաշուրջ (diwrašurǰ)
- դիւրաշուք (diwrašukʿ)
- դիւրաշրջելի (diwrašrǰeli)
- դիւրաշփոթ (diwrašpʿotʿ)
- դիւրաշօշափագոյն (diwrašōšapʿagoyn)
- դիւրաչափ (diwračʿapʿ)
- դիւրաչոր (diwračʿor)
- դիւրապախ (diwrapax)
- դիւրապական (diwrapakan)
- դիւրապականելի (diwrapakaneli)
- դիւրապատահ (diwrapatah)
- դիւրապատիր (diwrapatir)
- դիւրապատում (diwrapatum)
- դիւրապատրաստ (diwrapatrast)
- դիւրապատրելի (diwrapatreli)
- դիւրապարտելի (diwraparteli)
- դիւրապէս (diwrapēs)
- դիւրապուր (diwrapur)
- դիւրաջեռ (diwraǰeṙ)
- դիւրաջինջ (diwraǰinǰ)
- դիւրաջնջելի (diwraǰnǰeli)
- դիւրառ (diwraṙ)
- դիւրառիկ (diwraṙik)
- դիւրառնելի (diwraṙneli)
- դիւրառու (diwraṙu)
- դիւրասաղապ (diwrasałap)
- դիւրասայթաք (diwrasaytʿakʿ)
- դիւրասարսռելի (diwrasarsṙeli)
- դիւրասէր (diwrasēr)
- դիւրասխալ (diwrasxal)
- դիւրասնունդ (diwrasnund)
- դիւրասողոպ (diwrasołop)
- դիւրասողոսկելի (diwrasołoskeli)
- դիւրասողութիւն (diwrasołutʿiwn)
- դիւրաստաց (diwrastacʿ)
- դիւրաստեղծ (diwrastełc)
- դիւրասրտութիւն (diwrasrtutʿiwn)
- դիւրավախճան (diwravaxčan)
- դիւրավաճառ (diwravačaṙ)
- դիւրավայր (diwravayr)
- դիւրավատնելի (diwravatneli)
- դիւրավար (diwravar)
- դիւրավճար (diwravčar)
- դիւրավնաս (diwravnas)
- դիւրավնասելի (diwravnaseli)
- դիւրատար (diwratar)
- դիւրատես (diwrates)
- դիւրատեսակ (diwratesak)
- դիւրատիպ (diwratip)
- դիւրատրաբար (diwratrabar)
- դիւրարար (diwrarar)
- դիւրարհամարհ (diwrarhamarh)
- դիւրարհամարհելի (diwrarhamarheli)
- դիւրարուեստ (diwraruest)
- դիւրացուցանեմ (diwracʿucʿanem)
- դիւրաւ (diwraw)
- դիւրաւաչ (diwrawačʿ)
- դիւրաւոր (diwrawor)
- դիւրաւորութիւն (diwraworutʿiwn)
- դիւրափակ (diwrapʿak)
- դիւրափխուր (diwrapʿxur)
- դիւրափխրելի (diwrapʿxreli)
- դիւրափշրելի (diwrapʿšreli)
- դիւրափոխ (diwrapʿox)
- դիւրափոխելի (diwrapʿoxeli)
- դիւրափուխր (diwrapʿuxr)
- դիւրափուչ (diwrapʿučʿ)
- դիւրափոփոխ (diwrapʿopʿox)
- դիւրափոփոխութիւն (diwrapʿopʿoxutʿiwn)
- դիւրաքակ (diwrakʿak)
- դիւրաքակելի (diwrakʿakeli)
- դիւրաքակութիւն (diwrakʿakutʿiwn)
- դիւրաքայլ (diwrakʿayl)
- դիւրաքանդ (diwrakʿand)
- դիւրաքարշ (diwrakʿarš)
- դիւրեաւ (diwreaw)
- դիւրեղծ (diwrełc)
- դիւրեմ (diwrem)
- դիւրերագ (diwrerag)
- դիւրերասան (diwrerasan)
- դիւրըմբեր (diwrəmber)
- դիւրըմբռնելի (diwrəmbṙneli)
- դիւրըմբռնողական (diwrəmbṙnołakan)
- դիւրըմբռնութիւն (diwrəmbṙnutʿiwn)
- դիւրընդունակ (diwrəndunak)
- դիւրընթաց (diwrəntʿacʿ)
- դիւրընթացիկ (diwrəntʿacʿik)
- դիւրընթացութիւն (diwrəntʿacʿutʿiwn)
- դիւրընթերց (diwrəntʿercʿ)
- դիւրընկալ (diwrənkal)
- դիւրընկալութիւն (diwrənkalutʿiwn)
- դիւրին (diwrin)
- դիւրիչ (diwričʿ)
- դիւրհաւան (diwrhawan)
- դիւրով (diwrov)
- դիւրորոշելի (diwrorošeli)
- դիւրորսալի (diwrorsali)
- դիւրութիւն (diwrutʿiwn)
- դիւրուսոյց (diwrusoycʿ)
- դիւրուսումն (diwrusumn)
- դիւրուսումնութիւն (diwrusumnutʿiwn)
- դիւրվատնելի (diwrvatneli)
- ընդդիւրութիւն (ənddiwrutʿiwn)
- կրկնադիւրութիւն (krknadiwrutʿiwn)
- մտադիւր (mtadiwr)
- մտադիւրագոյն (mtadiwragoyn)
- մտադիւրութիւն (mtadiwrutʿiwn)
- սրտիդիւր (srtidiwr)
- օդադիւր (ōdadiwr)
Descendants
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971), “դիւր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume I, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 671–672
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 962
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “դիւր”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 200a
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836), “դիւր”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 629bc
- Łazarean, Ṙ. S. (2000), “դիւր”, in Tʿosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, page 374a
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “դիւր”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 145b
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.