զատիկ
Armenian
Etymology
From Old Armenian զատիկ (zatik). For the development of the sense of “ladybug” in dialects, compare the name of that insect in various languages: Russian божья коровка (božʹja korovka, literally “God's cow”), Lithuanian dievo karvytė (literally “God's cow”), Romanian vaca domnului (literally “God's cow”), German Marienkäfer (literally “Mary’s beetle”), English ladybug (literally “Lady's (Mary's) bug”).
Pronunciation
- (Eastern Armenian) IPA(key): [zɑˈtik]
Noun
զատիկ • (zatik)
- (Judaism, often capitalized) Passover
- (Christianity, often capitalized) Easter
- զատկի ձու ― zatki ju ― Easter egg
- (by extension) holiday, feast
Declension
singular (singulare tantum) | ||||
---|---|---|---|---|
nominative | զատիկ (zatik) | |||
dative | զատկի (zatki) | |||
ablative | զատկից (zatkicʿ) | |||
instrumental | զատկով (zatkov) | |||
locative | զատկում (zatkum) | |||
definite forms | ||||
nominative | զատիկը/զատիկն (zatikə/zatikn) | |||
dative | զատկին (zatkin) | |||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | զատիկս (zatiks) | |||
dative | զատկիս (zatkis) | |||
ablative | զատկիցս (zatkicʿs) | |||
instrumental | զատկովս (zatkovs) | |||
locative | զատկումս (zatkums) | |||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | զատիկդ (zatikd) | |||
dative | զատկիդ (zatkid) | |||
ablative | զատկիցդ (zatkicʿd) | |||
instrumental | զատկովդ (zatkovd) | |||
locative | զատկումդ (zatkumd) |
singular (singulare tantum) | ||||
---|---|---|---|---|
nominative | զատիկ (zatik) | |||
dative | զատիկի (zatiki) | |||
ablative | զատիկից (zatikicʿ) | |||
instrumental | զատիկով (zatikov) | |||
locative | զատիկում (zatikum) | |||
definite forms | ||||
nominative | զատիկը/զատիկն (zatikə/zatikn) | |||
dative | զատիկին (zatikin) | |||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | զատիկս (zatiks) | |||
dative | զատիկիս (zatikis) | |||
ablative | զատիկիցս (zatikicʿs) | |||
instrumental | զատիկովս (zatikovs) | |||
locative | զատիկումս (zatikums) | |||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | զատիկդ (zatikd) | |||
dative | զատիկիդ (zatikid) | |||
ablative | զատիկիցդ (zatikicʿd) | |||
instrumental | զատիկովդ (zatikovd) | |||
locative | զատիկումդ (zatikumd) |
singular (singulare tantum) | ||||
---|---|---|---|---|
nominative | զատիկ (zatik) | |||
dative | զատկվա (zatkva) | |||
ablative | զատկվանից (zatkvanicʿ) | |||
instrumental | զատկով (zatkov) | |||
locative | զատկում (zatkum) | |||
definite forms | ||||
nominative | զատիկը/զատիկն (zatikə/zatikn) | |||
dative | զատկվան (zatkvan) | |||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | զատիկս (zatiks) | |||
dative | զատկվաս (zatkvas) | |||
ablative | զատկվանիցս (zatkvanicʿs) | |||
instrumental | զատկովս (zatkovs) | |||
locative | զատկումս (zatkums) | |||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | զատիկդ (zatikd) | |||
dative | զատկվադ (zatkvad) | |||
ablative | զատկվանիցդ (zatkvanicʿd) | |||
instrumental | զատկովդ (zatkovd) | |||
locative | զատկումդ (zatkumd) |
Declension
singular | plural | |||
---|---|---|---|---|
nominative | զատիկ (zatik) | զատիկներ (zatikner) | ||
dative | զատկի (zatki) | զատիկների (zatikneri) | ||
ablative | զատկից (zatkicʿ) | զատիկներից (zatiknericʿ) | ||
instrumental | զատկով (zatkov) | զատիկներով (zatiknerov) | ||
locative | — | — | ||
definite forms | ||||
nominative | զատիկը/զատիկն (zatikə/zatikn) | զատիկները/զատիկներն (zatiknerə/zatiknern) | ||
dative | զատկին (zatkin) | զատիկներին (zatiknerin) | ||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | զատիկս (zatiks) | զատիկներս (zatikners) | ||
dative | զատկիս (zatkis) | զատիկներիս (zatikneris) | ||
ablative | զատկիցս (zatkicʿs) | զատիկներիցս (zatiknericʿs) | ||
instrumental | զատկովս (zatkovs) | զատիկներովս (zatiknerovs) | ||
locative | — | — | ||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | զատիկդ (zatikd) | զատիկներդ (zatiknerd) | ||
dative | զատկիդ (zatkid) | զատիկներիդ (zatiknerid) | ||
ablative | զատկիցդ (zatkicʿd) | զատիկներիցդ (zatiknericʿd) | ||
instrumental | զատկովդ (zatkovd) | զատիկներովդ (zatiknerovd) | ||
locative | — | — |
singular | plural | |||
---|---|---|---|---|
nominative | զատիկ (zatik) | զատիկներ (zatikner) | ||
dative | զատիկի (zatiki) | զատիկների (zatikneri) | ||
ablative | զատիկից (zatikicʿ) | զատիկներից (zatiknericʿ) | ||
instrumental | զատիկով (zatikov) | զատիկներով (zatiknerov) | ||
locative | — | — | ||
definite forms | ||||
nominative | զատիկը/զատիկն (zatikə/zatikn) | զատիկները/զատիկներն (zatiknerə/zatiknern) | ||
dative | զատիկին (zatikin) | զատիկներին (zatiknerin) | ||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | զատիկս (zatiks) | զատիկներս (zatikners) | ||
dative | զատիկիս (zatikis) | զատիկներիս (zatikneris) | ||
ablative | զատիկիցս (zatikicʿs) | զատիկներիցս (zatiknericʿs) | ||
instrumental | զատիկովս (zatikovs) | զատիկներովս (zatiknerovs) | ||
locative | — | — | ||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | զատիկդ (zatikd) | զատիկներդ (zatiknerd) | ||
dative | զատիկիդ (zatikid) | զատիկներիդ (zatiknerid) | ||
ablative | զատիկիցդ (zatikicʿd) | զատիկներիցդ (zatiknericʿd) | ||
instrumental | զատիկովդ (zatikovd) | զատիկներովդ (zatiknerovd) | ||
locative | — | — |
Old Armenian
Etymology
According to Martirosyan, who develops J̌ahukyan's etymology, the word originally meant “sacrificial animal (particularly cow or heifer) devoted to/representing the Goddess Anahit; spring festival of the cow sacrifice” and is derived from զատանեմ (zatanem, “to separate”) + -իկ (-ik).
Alternatively, according to Hovhannisyan, զատիկ (zatik, “sacrifice”) is an Iranian borrowing, ultimately from Proto-Iranian *ǰati-ka-; compare Middle Persian ztn' (zadan, “to hit, beat, strike, smite”), the present stem zn- (zan-) of which is seen in Old Armenian զենում (zenum, “to slaughter an animal, to sacrifice”).
Noun
զատիկ • (zatik)
- victim, sacrifice
- (Judaism) Passover
- զատիկ հրէից ― zatik hrēicʿ ― the Passover
- գառն զատկի ― gaṙn zatki ― paschal lamb
- (Christianity, sometimes capitalized) Easter
- խթումն զատկի ― xtʿumn zatki ― Easter Eve
- (by extension) holiday, feast
Declension
singular | plural | ||
---|---|---|---|
nominative | զատիկ (zatik) | զատիկք (zatikkʿ) | |
genitive | զատկի (zatki) | զատկաց (zatkacʿ) | |
dative | զատկի (zatki) | զատկաց (zatkacʿ) | |
accusative | զատիկ (zatik) | զատիկս (zatiks) | |
ablative | զատկէ (zatkē) | զատկաց (zatkacʿ) | |
instrumental | զատկաւ (zatkaw) | զատկաւք = զատկօք (zatkawkʿ = zatkōkʿ) | |
locative | զատկի (zatki) | զատիկս (zatiks) |
Derived terms
- զատկանամ (zatkanam)
- զատկաշաբաթ (zatkašabatʿ)
- զատկատոմար (zatkatomar)
- կրկնազատիկ (krknazatik)
Descendants
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “զատիկ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “զատիկ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “զատիկ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (1991), “Stugabanutʿyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal] (in Armenian), issue 2, pages 38–39
- Martirosyan, Hrach (2010), “zatik”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, pages 273–274