ծեծեմ
Old Armenian
Etymology
Scheftelowitz connects with Sanskrit जज (jaja, “warrior”), जजति (jajati, “to fight”). This is accepted by Ačaṙean who reconstructs Proto-Indo-European *ǵeǵ- for both, adducing also Sanskrit जञ्जति (jañjati, “to fight”) and Old Armenian ծանծ (canc, “chaff”) as cognates. According to Ačaṙean, Georgian წეწავს (c̣ec̣avs, “tousle, dishevel something; make a mess of something; card the wool”), წეწვა (c̣ec̣va, “carding of wool; tousling of hair; tearing out of tufts of hair”), ძეძგავს (ʒeʒgavs, “pound, pulp something; thrash somebody”), ძეძგვა (ʒeʒgva, “pounding, pulping; thrashing somebody; hitting somebody hard”) are borrowed from Armenian.
J̌ahukyan is skeptical of the above Indo-European etymology, because a reconstruction *ǵeǵ- is missing from Pokorny and Mayrhofer, and wonders if we are dealing with a borrowing from Kartvelian, if the above Georgian words are not borrowed from Armenian.
Verb
ծեծեմ • (cecem)
Conjugation
active
| infinitive | ծեծել (cecel) | participle | ծեծեցեալ, ծեծեալ (cececʿeal, ceceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ծեծեց- (cececʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ծեծեմ (cecem) | ծեծես (ceces) | ծեծէ (cecē) | ծեծեմք (cecemkʿ) | ծեծէք (cecēkʿ) | ծեծեն (cecen) | |
| imperfect | ծեծէի, ծեծեի* (cecēi, cecei*) | ծեծէիր, ծեծեիր* (cecēir, ceceir*) | ծեծէր (cecēr) | ծեծէաք, ծեծեաք* (cecēakʿ, ceceakʿ*) | ծեծէիք, ծեծեիք* (cecēikʿ, ceceikʿ*) | ծեծէին, ծեծեին* (cecēin, cecein*) | |
| aorist | ծեծեցի (cececʿi) | ծեծեցեր (cececʿer) | ծեծեաց (ceceacʿ) | ծեծեցաք (cececʿakʿ) | ծեծեցէք, ծեծեցիք (cececʿēkʿ, cececʿikʿ) | ծեծեցին (cececʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ծեծիցեմ (cecicʿem) | ծեծիցես (cecicʿes) | ծեծիցէ (cecicʿē) | ծեծիցեմք (cecicʿemkʿ) | ծեծիցէք (cecicʿēkʿ) | ծեծիցեն (cecicʿen) | |
| aorist | ծեծեցից (cececʿicʿ) | ծեծեսցես (cecescʿes) | ծեծեսցէ (cecescʿē) | ծեծեսցուք (cecescʿukʿ) | ծեծեսջիք (cecesǰikʿ) | ծեծեսցեն (cecescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ծեծեա՛ (ceceá) | — | — | ծեծեցէ՛ք (cececʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | ծեծեսջի՛ր (cecesǰír) | — | — | ծեծեսջի՛ք (cecesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ծեծեր (mí cecer) | — | — | մի՛ ծեծէք (mí cecēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | ծեծել, ծեծիլ* (cecel, cecil*) | participle | ծեծեցեալ, ծեծեալ (cececʿeal, ceceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ծեծեց- (cececʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ծեծիմ (cecim) | ծեծիս (cecis) | ծեծի (ceci) | ծեծիմք (cecimkʿ) | ծեծիք (cecikʿ) | ծեծին (cecin) | |
| imperfect | ծեծէի (cecēi) | ծեծէիր (cecēir) | ծեծէր, ծեծիւր (cecēr, ceciwr) | ծեծէաք (cecēakʿ) | ծեծէիք (cecēikʿ) | ծեծէին (cecēin) | |
| aorist | ծեծեցայ (cececʿay) | ծեծեցար (cececʿar) | ծեծեցաւ (cececʿaw) | ծեծեցաք (cececʿakʿ) | ծեծեցայք (cececʿaykʿ) | ծեծեցան (cececʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ծեծիցիմ (cecicʿim) | ծեծիցիս (cecicʿis) | ծեծիցի (cecicʿi) | ծեծիցիմք (cecicʿimkʿ) | ծեծիցիք (cecicʿikʿ) | ծեծիցին (cecicʿin) | |
| aorist | ծեծեցայց (cececʿaycʿ) | ծեծեսցիս (cecescʿis) | ծեծեսցի (cecescʿi) | ծեծեսցուք (cecescʿukʿ) | ծեծեսջիք (cecesǰikʿ) | ծեծեսցին (cecescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ծեծեա՛ց (ceceácʿ) | — | — | ծեծեցարո՛ւք (cececʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | ծեծեսջի՛ր (cecesǰír) | — | — | ծեծեսջի՛ք (cecesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ծեծիր (mí cecir) | — | — | մի՛ ծեծիք (mí cecikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- ասղնածեծ (asłnacec)
- բրածեծ (bracec)
- գանածեծ (ganacec)
- թրածեծ (tʿracec)
- ծեծ (cec)
- ծեծած (cecac)
- ծեծածած (cecacac)
- կարկտածեծ (karktacec)
- ձիւնածեծ (jiwnacec)
- ոզորածեծ (ozoracec)
- ոլորածեծ (oloracec)
- ողորմածեծ (ołormacec)
- սրածեծ (sracec)
- քարածեծ (kʿaracec)
Descendants
- Armenian: ծեծել (cecel)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “ծեծ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 451ab
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836), “ծեծեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1013c
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “ծեծ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 361ab
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ծեծեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 309b
- Scheftelowitz, J. (1904), “Zur altarmenischen lautgeschichte”, in Beiträge zur kunde der indogermanischen Sprachen (in German), volume 28, page 295
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.