կանուխ
Armenian
Etymology
From Old Armenian կանուխ (kanux).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kɑˈnuχ]
Old Armenian
Adjective
կանուխ • (kanux)
- early; former, prior; old, ancient; premature, precocious
- Synonyms: վաղ (vał), շոյտ (šoyt), յառաջագոյն (yaṙaǰagoyn), վաղեմի (vałemi), հին (hin), կանխահաս (kanxahas), վաղահասուկ (vałahasuk)
- պտուղ կանուխ եւ անագան ― ptuł kanux ew anagan ― early or first, late or backward fruits
- անձրեւ կանուխ եւ անագան ― anjrew kanux ew anagan ― the former and the latter rain, vernal and autumnal rain
- ամիս կանխոց ― amis kanxocʿ ― month of Nisan
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կանուխ (kanux) | կանուխք (kanuxkʿ) | |
| genitive | կանխոյ (kanxoy) | կանխոց (kanxocʿ) | |
| dative | կանխոյ (kanxoy) | կանխոց (kanxocʿ) | |
| accusative | կանուխ (kanux) | կանուխս (kanuxs) | |
| ablative | կանխոյ (kanxoy) | կանխոց (kanxocʿ) | |
| instrumental | կանխով (kanxov) | կանխովք (kanxovkʿ) | |
| locative | կանուխ (kanux) | կանուխս (kanuxs) |
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կանուխ (kanux) | կանուխք (kanuxkʿ) | |
| genitive | կանխի (kanxi) | կանխաց (kanxacʿ) | |
| dative | կանխի (kanxi) | կանխաց (kanxacʿ) | |
| accusative | կանուխ (kanux) | կանուխս (kanuxs) | |
| ablative | կանխէ (kanxē) | կանխաց (kanxacʿ) | |
| instrumental | կանխաւ (kanxaw) | կանխաւք = կանխօք (kanxawkʿ = kanxōkʿ) | |
| locative | կանխի (kanxi) | կանուխս (kanuxs) |
Derived terms
- կանխաբանութիւն (kanxabanutʿiwn)
- կանխագէտ (kanxagēt)
- կանխագիտական (kanxagitakan)
- կանխագիտապէս (kanxagitapēs)
- կանխագիտութիւն (kanxagitutʿiwn)
- կանխագիր (kanxagir)
- կանխագոյն (kanxagoyn)
- կանխագուշակ (kanxagušak)
- կանխագուշակեալ (kanxagušakeal)
- կանխագուշակութիւն (kanxagušakutʿiwn)
- կանխագրաբար (kanxagrabar)
- կանխագրեալ (kanxagreal)
- կանխագրութիւն (kanxagrutʿiwn)
- կանխադիր (kanxadir)
- կանխազեկոյց (kanxazekoycʿ)
- կանխաժաման (kanxažaman)
- կանխախօսիմ (kanxaxōsim)
- կանխախօսութիւն (kanxaxōsutʿiwn)
- կանխածանօթ (kanxacanōtʿ)
- կանխածին (kanxacin)
- կանխակալ (kanxakal)
- կանխակալու (kanxakalu)
- կանխակալութիւն (kanxakalutʿiwn)
- կանխական (kanxakan)
- կանխակառոյց (kanxakaṙoycʿ)
- կանխակորուստ (kanxakorust)
- կանխահանդէս (kanxahandēs)
- կանխահաս (kanxahas)
- կանխահատուցեալ (kanxahatucʿeal)
- կանխահիաց (kanxahiacʿ)
- կանխաձայնեմ (kanxajaynem)
- կանխաձայնութիւն (kanxajaynutʿiwn)
- կանխաճանապարհորդեալ (kanxačanaparhordeal)
- կանխաճառ (kanxačaṙ)
- կանխաճառեալ (kanxačaṙeal)
- կանխաճառութիւն (kanxačaṙutʿiwn)
- կանխամեծար (kanxamecar)
- կանխամուտ (kanxamut)
- կանխայայտնեալ (kanxayaytneal)
- կանխայարդար (kanxayardar)
- կանխայօժար (kanxayōžar)
- կանխապաշտօն (kanxapaštōn)
- կանխապատմութիւն (kanxapatmutʿiwn)
- կանխապարսաւ (kanxaparsaw)
- կանխասահմանեալ (kanxasahmaneal)
- կանխասաց (kanxasacʿ)
- կանխասացեալ (kanxasacʿeal)
- կանխասացիկ (kanxasacʿik)
- կանխասացուածք (kanxasacʿuackʿ)
- կանխասացութիւն (kanxasacʿutʿiwn)
- կանխավաղ (kanxavał)
- կանխատես (kanxates)
- կանխատեսութիւն (kanxatesutʿiwn)
- կանխարկ (kanxark)
- կանխացոյց (kanxacʿoycʿ)
- կանխաւ (kanxaw)
- կանխեմ (kanxem)
- կանխերգ (kanxerg)
- կանխեցուցանեմ (kanxecʿucʿanem)
- կանխի (kanxi)
- կանխութիւն (kanxutʿiwn)
- կանխումն (kanxumn)
- կանխուսեալ (kanxuseal)
- կանխօրինակ (kanxōrinak)
Descendants
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “կանուխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 516
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 963
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “կանուխ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, pages 382–383
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կանուխ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Łazarean, Ṙ. S. (2006), “կանուխ”, in Grabari homanišneri baṙaran [Dictionary of Old Armenian Synonyms], Yerevan: University Press
- Łazarean, Ṙ. S. (2000), “կանուխ”, in Tʿosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), Yerevan: University Press
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կանուխ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.