շահնշահ
Armenian
FWOTD – 30 April 2014
Etymology
From Middle Armenian շահնշահ (šahnšah).
Noun
շահնշահ • (šahnšah)
- (historical) shahanshah (title given to the rulers of ancient Persia and sometimes of Armenia)
- 1882, Raffi, Davitʿ Bek [Davit Bek] :
- […] պարսից շահնշահը Բայինդուր իշխանի անպարտելի ուժի համար նրան բաթման-ղլիճ տիտղոս էր տվել, որ նշանակում է` մի բաթմանի ծանրությամբ թուր կրող։
- […] parsicʿ šahnšahə Bayindur išxani anparteli uži hamar nran batʿman-łlič titłos ēr tvel, or nšanakum ē` mi batʿmani canrutʿyamb tʿur kroł.
- ...the Persian shahanshah had granted the title batman-ghlich [batman-kılıç] to prince Bayindur for his invincible strength, which means "bearing a sword weighing one batman".
- […] պարսից շահնշահը Բայինդուր իշխանի անպարտելի ուժի համար նրան բաթման-ղլիճ տիտղոս էր տվել, որ նշանակում է` մի բաթմանի ծանրությամբ թուր կրող։
- 1896, Muratsan, Gevorg Marzpetuni :
- Այս ամենից հետո` ամիրան ուղարկում է շահնշահին արժանավայել ընծաներ, որոնց և խնդրում է ընդունել` իբր իսկական հավաստիք դեպի հայոց ազգն ու թագավորը ունեցած յուր անկեղծ բարեկամության։
- Ays amenicʿ heto` amiran ułarkum ē šahnšahin aržanavayel əncaner, oroncʿ ew xndrum ē əndunel` ibr iskakan havastikʿ depi hayocʿ azgn u tʿagavorə unecʿac yur ankełc barekamutʿyan.
- After all of this the amir sends becoming gifts to the shahanshah and asks to accept them as a genuine token of his sincere friendship to the Armenian nation and king.
- Այս ամենից հետո` ամիրան ուղարկում է շահնշահին արժանավայել ընծաներ, որոնց և խնդրում է ընդունել` իբր իսկական հավաստիք դեպի հայոց ազգն ու թագավորը ունեցած յուր անկեղծ բարեկամության։
- 1988, Tadevos Hakobyan, Ani mayrakʿałakʿ [Capital Ani] :
- 961 թվականին Բագրատունի Աշոտ 3-րդը, որ կրում էր Ողորմած մականունը, Անիում, հանդիսավոր պայմաններում օծվում է Հայոց թագավոր՝ «շահնշահ» (թագավորաց թագավոր) տիտղոսով։
- 961 tʿvakanin Bagratuni Ašot 3-rdə, or krum ēr Ołormac makanunə, Anium, handisavor paymannerum ōcvum ē Hayocʿ tʿagavor, “šahnšah” (tʿagavoracʿ tʿagavor) titłosov.
- In the year 961 Ashot III Bagratuni, who bore the byname Merciful, was solemnly anointed in Ani as the king of Armenia with the title "shahanshah" (king of kings).
- 961 թվականին Բագրատունի Աշոտ 3-րդը, որ կրում էր Ողորմած մականունը, Անիում, հանդիսավոր պայմաններում օծվում է Հայոց թագավոր՝ «շահնշահ» (թագավորաց թագավոր) տիտղոսով։
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | շահնշահ (šahnšah) | շահնշահներ (šahnšahner) | ||
| dative | շահնշահի (šahnšahi) | շահնշահների (šahnšahneri) | ||
| ablative | շահնշահից (šahnšahicʿ) | շահնշահներից (šahnšahnericʿ) | ||
| instrumental | շահնշահով (šahnšahov) | շահնշահներով (šahnšahnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | շահնշահը/շահնշահն (šahnšahə/šahnšahn) | շահնշահները/շահնշահներն (šahnšahnerə/šahnšahnern) | ||
| dative | շահնշահին (šahnšahin) | շահնշահներին (šahnšahnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | շահնշահս (šahnšahs) | շահնշահներս (šahnšahners) | ||
| dative | շահնշահիս (šahnšahis) | շահնշահներիս (šahnšahneris) | ||
| ablative | շահնշահիցս (šahnšahicʿs) | շահնշահներիցս (šahnšahnericʿs) | ||
| instrumental | շահնշահովս (šahnšahovs) | շահնշահներովս (šahnšahnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | շահնշահդ (šahnšahd) | շահնշահներդ (šahnšahnerd) | ||
| dative | շահնշահիդ (šahnšahid) | շահնշահներիդ (šahnšahnerid) | ||
| ablative | շահնշահիցդ (šahnšahicʿd) | շահնշահներիցդ (šahnšahnericʿd) | ||
| instrumental | շահնշահովդ (šahnšahovd) | շահնշահներովդ (šahnšahnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
References
- “շահնշահ”, in Žamanakakicʿ hayocʿ lezvi bacʿatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, 1969–1980
Middle Armenian
Etymology
From Persian شاهنشاه (šâhanšâh). Compare also Old Armenian շահանշահ (šahanšah).
Descendants
- Armenian: շահնշահ (šahnšah)
References
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “շահնշահ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 584ab
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.