ցելում
Old Armenian
Alternative forms
- ցելեմ (cʿelem)
Etymology
From Proto-Indo-European *sḱel-. Cognate with Lithuanian skélti (“to cleave, split”), Old Norse skilja (“to part, separate”), Ancient Greek σκάλλω (skállō, “stir up, hoe”), Latin sculpo (“carve, engrave”), Russian щель (ščelʹ), Hittite [script needed] (iškallāi-, “to break, rend”). The word is also attested as meaning “to flash”, which can refer to the sky being “rent”, or may just be an alternative form of ցոլամ (cʿolam). See also քաղեմ (kʿałem) and ցեղ (cʿeł).
Verb
ցելում • (cʿelum)
Conjugation
active
| infinitive | ցելուլ (cʿelul) | participle | ցելեալ (cʿeleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ցել- (cʿel-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելում (cʿelum) | ցելուս (cʿelus) | ցելու (cʿelu) | ցելումք (cʿelumkʿ) | ցելուք (cʿelukʿ) | ցելուն (cʿelun) | |
| imperfect | ցելուի (cʿelui) | ցելուիր (cʿeluir) | ցելոյր (cʿeloyr) | ցելուաք (cʿeluakʿ) | ցելուիք (cʿeluikʿ) | ցելուին (cʿeluin) | |
| aorist | ցելի (cʿeli) | ցելեր (cʿeler) | *եցել (*ecʿel) | ցելաք (cʿelakʿ) | ցելէք, ցելիք (cʿelēkʿ, cʿelikʿ) | ցելին (cʿelin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելուցում (cʿelucʿum) | ցելուցուս (cʿelucʿus) | ցելուցու (cʿelucʿu) | ցելուցումք (cʿelucʿumkʿ) | ցելուցուք (cʿelucʿukʿ) | ցելուցուն (cʿelucʿun) | |
| aorist | ցելից (cʿelicʿ) | ցելցես (cʿelcʿes) | ցելցէ (cʿelcʿē) | ցելցուք (cʿelcʿukʿ) | ցելջիք (cʿelǰikʿ) | ցելցեն (cʿelcʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցե՛լ (cʿél) | — | — | ցելէ՛ք (cʿelḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | ցելջի՛ր (cʿelǰír) | — | — | ցելջի՛ք (cʿelǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցելուր (mí cʿelur) | — | — | մի՛ ցելուք (mí cʿelukʿ) | — | |
mediopassive
| infinitive | ցելուլ (cʿelul) | participle | ցելեալ (cʿeleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ցել- (cʿel-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելում (cʿelum) | ցելուս (cʿelus) | ցելու (cʿelu) | ցելումք (cʿelumkʿ) | ցելուք (cʿelukʿ) | ցելուն (cʿelun) | |
| imperfect | ցելուի (cʿelui) | ցելուիր (cʿeluir) | ցելոյր (cʿeloyr) | ցելուաք (cʿeluakʿ) | ցելուիք (cʿeluikʿ) | ցելուին (cʿeluin) | |
| aorist | ցելայ (cʿelay) | ցելար (cʿelar) | ցելաւ (cʿelaw) | ցելաք (cʿelakʿ) | ցելայք (cʿelaykʿ) | ցելան (cʿelan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելուցում (cʿelucʿum) | ցելուցուս (cʿelucʿus) | ցելուցու (cʿelucʿu) | ցելուցումք (cʿelucʿumkʿ) | ցելուցուք (cʿelucʿukʿ) | ցելուցուն (cʿelucʿun) | |
| aorist | ցելայց (cʿelaycʿ) | ցելցիս (cʿelcʿis) | ցելցի (cʿelcʿi) | ցելցուք (cʿelcʿukʿ) | ցելջիք (cʿelǰikʿ) | ցելցին (cʿelcʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցելի՛ր (cʿelír) | — | — | ցելարո՛ւք (cʿelarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | ցելջի՛ր (cʿelǰír) | — | — | ցելջի՛ք (cʿelǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցելուր (mí cʿelur) | — | — | մի՛ ցելուք (mí cʿelukʿ) | — | |
Derived terms
- ցելումն (cʿelumn)
Descendants
- Armenian: ցել (cʿel)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ցելում”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ցել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.