breathnaigh

Irish

Etymology

From Old Irish brethnaigid (“judges, decides, examines, determines; thinks of, plans, designs; observes, considers, meditates, reflects”), from breth (“judgment, carrying”).

Pronunciation

(Cois Fharraige) IPA^(key): /ˈbˠɾˠæːn̪ˠə/

Verb

breathnaigh (present analytic breathnaíonn, future analytic breathnóidh, verbal noun breathnú, past participle breathnaithe) (transitive, intransitive)

Conjugation

Second Conjugation

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative	present	breathnaím	breathnaíonn tú; breathnaír^†	breathnaíonn sé, sí	breathnaímid; breathnaíonn muid	breathnaíonn sibh	breathnaíonn siad; breathnaíd^†	a bhreathnaíonn; a bhreathnaíos / a mbreathnaíonn; a mbreathnaíos	breathnaítear
	past	bhreathnaigh mé; bhreathnaíos	bhreathnaigh tú; bhreathnaís	bhreathnaigh sé, sí	bhreathnaíomar; bhreathnaigh muid	bhreathnaigh sibh; bhreathnaíobhair	bhreathnaigh siad; bhreathnaíodar	a bhreathnaigh / ar bhreathnaigh*	breathnaíodh
	past habitual	bhreathnaínn	bhreathnaíteá	bhreathnaíodh sé, sí	bhreathnaímis; bhreathnaíodh muid	bhreathnaíodh sibh	bhreathnaídís; bhreathnaíodh siad	a bhreathnaíodh / ar bhreathnaíodh*	bhreathnaítí
	future	breathnóidh mé; breathnód; breathnóchaidh mé^†	breathnóidh tú; breathnóir^†; breathnóchaidh tú^†	breathnóidh sé, sí; breathnóchaidh sé, sí^†	breathnóimid; breathnóidh muid; breathnóchaimid^†; breathnóchaidh muid^†	breathnóidh sibh; breathnóchaidh sibh^†	breathnóidh siad; breathnóid^†; breathnóchaidh siad^†	a bhreathnóidh; a bhreathnós; a bhreathnóchaidh^†; a bhreathnóchas^† / a mbreathnóidh; a mbreathnós; a mbreathnóchaidh^†; a mbreathnóchas^†	breathnófar; breathnóchar^†
conditional		bhreathnóinn; bhreathnóchainn^† / mbreathnóinn‡‡; mbreathnóchainn^†‡‡	bhreathnófá; bhreathnóchthá^† / mbreathnófá‡‡; mbreathnóchthá^†‡‡	bhreathnódh sé, sí; bhreathnóchadh sé, sí^† / mbreathnódh sé, sí‡‡; mbreathnóchadh sé, sí^†‡‡	bhreathnóimis; bhreathnódh muid; bhreathnóchaimis^†; bhreathnóchadh muid^† / mbreathnóimis‡‡; mbreathnódh muid‡‡; mbreathnóchaimis^†‡‡; mbreathnóchadh muid^†‡‡	bhreathnódh sibh; bhreathnóchadh sibh^† / mbreathnódh sibh‡‡; mbreathnóchadh sibh^†‡‡	bhreathnóidís; bhreathnódh siad; bhreathnóchadh siad^† / mbreathnóidís‡‡; mbreathnódh siad‡‡; mbreathnóchadh siad^†‡‡	a bhreathnódh; a bhreathnóchadh^† / ar bhreathnódh; ar bhreathnóchadh^†	bhreathnófaí; bhreathnóchthaí^† / mbreathnófaí‡‡; mbreathnóchthaí^†‡‡
subjunctive	present	go mbreathnaí mé; go mbreathnaíod^†	go mbreathnaí tú; go mbreathnaír^†	go mbreathnaí sé, sí	go mbreathnaímid; go mbreathnaí muid	go mbreathnaí sibh	go mbreathnaí siad; go mbreathnaíd^†	—	go mbreathnaítear
subjunctive	past	dá mbreathnaínn	dá mbreathnaíteá	dá mbreathnaíodh sé, sí	dá mbreathnaímis; dá mbreathnaíodh muid	dá mbreathnaíodh sibh	dá mbreathnaídís; dá mbreathnaíodh siad	—	dá mbreathnaítí
imperative		breathnaím	breathnaigh	breathnaíodh sé, sí	breathnaímis	breathnaígí; breathnaídh^†	breathnaídís	—	breathnaítear
verbal noun		breathnú
past participle		breathnaithe

* Indirect relative
† Archaic or dialect form
‡‡ Dependent form used with particles that trigger eclipsis

Derived terms

aisbhreathnaigh (“look back”, verb)
breathnadóir m, breathnóir m (“observer, spectator”)
breathnaigh ó (“to look (idly) around (oneself)”, verb)
fadbhreathnaitheacht f (“far-sightedness”)

Mutation

Irish mutation
Radical	Lenition	Eclipsis
breathnaigh	bhreathnaigh	mbreathnaigh
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References

"breathnaigh" in Foclóir Gaeilge-Béarla, An Gúm, 1977, by Niall Ó Dónaill.
“brethnaigid” in Dictionary of the Irish Language, Royal Irish Academy, 1913–76.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.