առնեմ
Old Armenian
Etymology
The root is ար- (ar-), from Proto-Indo-European *h₂er- (“to fit”), + -ն- (-n-). The aorist stem արար- (arar-) is a reduplication of the same root. Cognate with Ancient Greek ἀραρίσκω (ararískō, “to join, fit together”) (imperfect ἤρᾰρον (ḗraron), perfect ἄραρα (árara); compare արարի (arari, “I did”) and արարայ (araray, “I was done”)) and Avestan 𐬆𐬭𐬆𐬥𐬁𐬬𐬌 (ərənāvi, “he was created”).[1][2][3]
Verb
առնեմ • (aṙnem)
- to make, do, form, produce, compose, fabric, operate, act, render, commit, effectuate, execute, cause
- առնել խնդիր ― aṙnel xndir ― to seek
- առնել մոռացումն ― aṙnel moṙacʿumn ― to forget
- առնել յիշատակ ― aṙnel yišatak ― to remember
- առնել ծառայութիւն ― aṙnel caṙayutʿiwn ― to serve
- առնել զյարձակումն ― aṙnel zyarjakumn ― to assail
- առնել դատաստան ― aṙnel datastan ― to judge
- առնել վախճան ― aṙnel vaxčan ― to finish or end
- առնել յոչնչէ ― aṙnel yočʿnčʿē ― to create
- առնել վերստին ― aṙnel verstin ― to remake
- կին առնել ― kin aṙnel ― to marry
- ատելի առնել ― ateli aṙnel ― to make odious
- բարւոք առնէք ― barwokʿ aṙnēkʿ ― to do well
- չարւոք առնէք ― čʿarwokʿ aṙnēkʿ ― to do ill
- բարի առնել ումեք ― bari aṙnel umekʿ ― to do good to some one
- չարիս առնել ումեք ― čʿaris aṙnel umekʿ ― to do ill to some one
- վնաս առնել ումեք ― vnas aṙnel umekʿ ― to do wrong to some one
- ինչ ոչ արարի քեզ ― inčʿ očʿ arari kʿez ― I have done nothing to you
- զի՞նչ առնիցէ զայս ― zi?nčʿ aṙnicʿē zays ― what to do with that?
- չգիտեմ որպէս առնել ― čʿgitem orpēs aṙnel ― I do not know how to do that
- չգիտեմ զինչ առնել ― čʿgitem zinčʿ aṙnel ― I know not what to do
- ձայն առնել հաւուց ― jayn aṙnel hawucʿ ― the singing of birds
- առնել ողջակէզ ― aṙnel ołǰakēz ― to sacrifice, to immolate
Usage notes
This word usually forms compounds with its aorist stem արար- (arar-).
Conjugation
active
| infinitive | առնել (aṙnel) | participle | արարեալ (arareal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | արար- (arar-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | առնեմ (aṙnem) | առնես (aṙnes) | առնէ (aṙnē) | առնեմք (aṙnemkʿ) | առնէք (aṙnēkʿ) | առնեն (aṙnen) | |
| imperfect | առնէի, առնեի* (aṙnēi, aṙnei*) | առնէիր, առնեիր* (aṙnēir, aṙneir*) | առնէր (aṙnēr) | առնէաք, առնեաք* (aṙnēakʿ, aṙneakʿ*) | առնէիք, առնեիք* (aṙnēikʿ, aṙneikʿ*) | առնէին, առնեին* (aṙnēin, aṙnein*) | |
| aorist | արարի (arari) | արարեր (ararer) | արար (arar) | արարաք (ararakʿ) | արարէք, արարիք (ararēkʿ, ararikʿ) | արարին (ararin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | առնիցեմ (aṙnicʿem) | առնիցես (aṙnicʿes) | առնիցէ (aṙnicʿē) | առնիցեմք (aṙnicʿemkʿ) | առնիցէք (aṙnicʿēkʿ) | առնիցեն (aṙnicʿen) | |
| aorist | արարից (araricʿ) | արասցես (arascʿes) | արասցէ (arascʿē) | արասցուք (arascʿukʿ) | արասջիք (arasǰikʿ) | արասցեն (arascʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | արա՛ (ará) | — | — | արարէ՛ք (ararḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | արասջի՛ր (arasǰír) | — | — | արասջի՛ք (arasǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ առներ (mí aṙner) | — | — | մի՛ առնէք (mí aṙnēkʿ) | — | |
| *rare note the aorist stem արար- (arar-) | |||||||
mediopassive
| infinitive | առնել, առնիլ* (aṙnel, aṙnil*) | participle | արարեալ (arareal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | արար- (arar-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | առնիմ (aṙnim) | առնիս (aṙnis) | առնի (aṙni) | առնիմք (aṙnimkʿ) | առնիք (aṙnikʿ) | առնին (aṙnin) | |
| imperfect | առնէի (aṙnēi) | առնէիր (aṙnēir) | առնէր, առնիւր (aṙnēr, aṙniwr) | առնէաք (aṙnēakʿ) | առնէիք (aṙnēikʿ) | առնէին (aṙnēin) | |
| aorist | արարայ (araray) | արարար (ararar) | արարաւ (araraw) | արարաք (ararakʿ) | արարայք (araraykʿ) | արարան (araran) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | առնիցիմ (aṙnicʿim) | առնիցիս (aṙnicʿis) | առնիցի (aṙnicʿi) | առնիցիմք (aṙnicʿimkʿ) | առնիցիք (aṙnicʿikʿ) | առնիցին (aṙnicʿin) | |
| aorist | արարայց (araraycʿ) | արասցիս (arascʿis) | արասցի (arascʿi) | արասցուք (arascʿukʿ) | արասջիք (arasǰikʿ) | արասցին (arascʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | արարեա՛լ լեր (arareál ler) | — | — | արարեա՛լ լերուք (arareál lerukʿ) | — | |
| cohortative | — | արասջի՛ր (arasǰír) | — | — | արասջի՛ք (arasǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ առնիր (mí aṙnir) | — | — | մի՛ առնիք (mí aṙnikʿ) | — | |
| *post-classical note the aorist stem արար- (arar-) | |||||||
Derived terms
- ագոնարար (agonarar)
- ազատարար (azatarar)
- ազդարար (azdarar)
- ազդարարող (azdararoł)
- ազդարարութիւն (azdararutʿiwn)
- ազնուարար (aznuarar)
- ախորժարար (axoržarar)
- ախտարար (axtarar)
- աղբիւրարար (ałbiwrarar)
- աղիտարար (ałitarar)
- աղմկարար (ałmkarar)
- աղօթարար (ałōtʿarar)
- աճպարար (ačparar)
- ամբոխարար (amboxarar)
- ամենարար (amenarar)
- ամենարարող (amenararoł)
- ամենարարութիւն (amenararutʿiwn)
- ամենուրախարար (amenuraxarar)
- ամէնարար (amēnarar)
- ամոքարար (amokʿarar)
- այպնարարութիւն (aypnararutʿiwn)
- անապականարար (anapakanarar)
- անարար (anarar)
- անարարած (anararac)
- անարարական (anararakan)
- անարարիչ (anararičʿ)
- անարարող (anararoł)
- անարարողութիւն (anararołutʿiwn)
- անարարուած (anararuac)
- անդրանկարար (andrankarar)
- անհարթարար (anhartʿarar)
- անմահարար (anmaharar)
- անյուսարար (anyusarar)
- անուշարար (anušarar)
- անփոյթարար (anpʿoytʿarar)
- աշխարհարար (ašxarharar)
- աշխարհարարողութիւն (ašxarhararołutʿiwn)
- աշխարհարարութիւն (ašxarhararutʿiwn)
- ապախտարար (apaxtarar)
- ապականարար (apakanarar)
- ապառնի (apaṙni)
- առնելի (aṙneli)
- առողջարար (aṙołǰarar)
- առողջարարական (aṙołǰararakan)
- առողջարարութիւն (aṙołǰararutʿiwn)
- աստուածարար (astuacarar)
- աստուածարարութիւն (astuacararutʿiwn)
- արար (arar)
- արարած (ararac)
- արարածական (araracakan)
- արարածապատում (araracapatum)
- արարակ (ararak)
- արարակերպ (ararakerp)
- արարիչ (araričʿ)
- արարող (araroł)
- արարողական (ararołakan)
- արարողականութիւն (ararołakanutʿiwn)
- արարողութիւն (ararołutʿiwn)
- արարուած (araruac)
- արարութիւն (ararutʿiwn)
- արարումն (ararumn)
- արարչաբար (ararčʿabar)
- արարչագիր (ararčʿagir)
- արարչագործ (ararčʿagorc)
- արարչագործական (ararčʿagorcakan)
- արարչագործակից (ararčʿagorcakicʿ)
- արարչագործապէս (ararčʿagorcapēs)
- արարչագործեմ (ararčʿagorcem)
- արարչագործութիւն (ararčʿagorcutʿiwn)
- արարչադիր (ararčʿadir)
- արարչախնդիր (ararčʿaxndir)
- արարչական (ararčʿakan)
- արարչականութիւն (ararčʿakanutʿiwn)
- արարչակերտ (ararčʿakert)
- արարչակերտագործութիւն (ararčʿakertagorcutʿiwn)
- արարչակիր (ararčʿakir)
- արարչակից (ararčʿakicʿ)
- արարչակցութիւն (ararčʿakcʿutʿiwn)
- արարչանորոգ (ararčʿanorog)
- արարչապաշտ (ararčʿapašt)
- արարչապատում (ararčʿapatum)
- արարչապարգեւ (ararčʿapargew)
- արարչապետ (ararčʿapet)
- արարչապէս (ararčʿapēs)
- արարչաստեղծ (ararčʿastełc)
- արարչատես (ararčʿates)
- արարչատիպ (ararčʿatip)
- արարչատուր (ararčʿatur)
- արարչաւանդ (ararčʿawand)
- արարչեղէն (ararčʿełēn)
- արարչընկալ (ararčʿənkal)
- արարչութիւն (ararčʿutʿiwn)
- արդիւնարար (ardiwnarar)
- արդիւնարարութիւն (ardiwnararutʿiwn)
- արծաթարար (arcatʿarar)
- բաժանարար (bažanarar)
- բախողարար (baxołarar)
- բանարար (banarar)
- բանարարութիւն (banararutʿiwn)
- բարիարարած (bariararac)
- բժշկարար (bžškarar)
- բքարար (bkʿarar)
- գեղեցկարար (gełecʿkarar)
- գեղեցկարարութիւն (gełecʿkararutʿiwn)
- գնացարար (gnacʿarar)
- գողարար (gołarar)
- գոյարար (goyarar)
- գոյարարողական (goyararołakan)
- գոյարարութիւն (goyararutʿiwn)
- գործարարութիւն (gorcararutʿiwn)
- գրարար (grarar)
- գրարարութիւն (grararutʿiwn)
- դալարարար (dalararar)
- դասարար (dasarar)
- դժուարարար (džuararar)
- դիւրարար (diwrarar)
- եզարար (ezarar)
- զաւեշտարար (zaweštarar)
- զենարար (zenarar)
- զոհարար (zoharar)
- զովարար (zovarar)
- զուարթարար (zuartʿarar)
- զրաւարար (zrawarar)
- զրուցարար (zrucʿarar)
- թագաւորացարար (tʿagaworacʿarar)
- ժամարար (žamarar)
- ժողովարար (žołovarar)
- իմաստարար (imastarar)
- իմաստնարար (imastnarar)
- ինքնագեղեցկարար (inkʿnagełecʿkarar)
- ինքնարար (inkʿnarar)
- իշխանարար (išxanarar)
- իրաւարար (irawarar)
- իրաւարարութիւն (irawararutʿiwn)
- իւղարարութիւն (iwłararutʿiwn)
- լիարար (liarar)
- լուացարար (luacʿarar)
- լուսարար (lusarar)
- խազմարար (xazmarar)
- խազմարարութիւն (xazmararutʿiwn)
- խահարար (xaharar)
- խահարարութիւն (xahararutʿiwn)
- խաղաղարար (xałałarar)
- խաղաղարարութիւն (xałałararutʿiwn)
- խնամարար (xnamarar)
- խոհարար (xoharar)
- խոհարարանոց (xohararanocʿ)
- խոհարարոց (xohararocʿ)
- խոյրարար (xoyrarar)
- խոնաւարար (xonawarar)
- խորանարար (xoranarar)
- խորտկարար (xortkarar)
- խորտկարարութիւն (xortkararutʿiwn)
- խռովարար (xṙovarar)
- խռովարարութիւն (xṙovararutʿiwn)
- խրախարար (xraxarar)
- խրատարար (xratarar)
- ծաղարար (całarar)
- կամարար (kamarar)
- կամարարող (kamararoł)
- կամարարութիւն (kamararutʿiwn)
- կենարար (kenarar)
- կենարարեմ (kenararem)
- կենդանարար (kendanarar)
- կենդանարարագոյն (kendanararagoyn)
- կենդանարարող (kendanararoł)
- կենդանարարութիւն (kendanararutʿiwn)
- կշռարար (kšṙarar)
- կորստարար (korstarar)
- կուսարար (kusarar)
- կռուարար (kṙuarar)
- կռուարարութիւն (kṙuararutʿiwn)
- կրսերարար (krserarar)
- հաճոյարար (hačoyarar)
- համարարիչ (hamararičʿ)
- համարարչութիւն (hamararčʿutʿiwn)
- հանգստարար (hangstarar)
- հանգստարարիթայք (hangstararitʿaykʿ)
- հանդերձարար (handerjarar)
- հանդիսարար (handisarar)
- հաշտարար (haštarar)
- հաշտարարութիւն (haštararutʿiwn)
- հացարար (hacʿarar)
- հացարարոց (hacʿararocʿ)
- հացարարութիւն (hacʿararutʿiwn)
- հեշտարար (heštarar)
- հերկարար (herkarar)
- հերձուածողարար (herjuacołarar)
- հիւանդարար (hiwandarar)
- հիւանդարարութիւն (hiwandararutʿiwn)
- հոծարար (hocarar)
- հրաշարարագոյն (hrašararagoyn)
- ձեռնարար (jeṙnarar)
- մահարար (maharar)
- մանկարարութիւն (mankararutʿiwn)
- մատակարար (matakarar)
- մատակարարաբար (matakararabar)
- մատակարարական (matakararakan)
- մատակարարապէս (matakararapēs)
- մատակարարեմ (matakararem)
- մատակարարութիւն (matakararutʿiwn)
- մատակարարումն (matakararumn)
- մարդարար (mardarar)
- մաքրարար (makʿrarar)
- մեծամեծարար (mecamecarar)
- մեղսարար (mełsarar)
- մերձաւորարար (merjaworarar)
- միատեսակարար (miatesakarar)
- միարար (miarar)
- միարարող (miararoł)
- յայտարար (yaytarar)
- յայտարարական (yaytararakan)
- յայտարարութիւն (yaytararutʿiwn)
- յանդգնարար (yandgnarar)
- յանդիմանարարութիւն (yandimanararutʿiwn)
- յանձնարարական (yanjnararakan)
- յանձնարարութիւն (yanjnararutʿiwn)
- յիմարարար (yimararar)
- յիշատակարար (yišatakarar)
- յուշարար (yušarar)
- յուշարարութիւն (yušararutʿiwn)
- յօդարար (yōdarar)
- նազարարութիւն (nazararutʿiwn)
- նաւարար (nawarar)
- նաւարարութիւն (nawararutʿiwn)
- նշանարարութիւն (nšanararutʿiwn)
- նորարար (norarar)
- շահատակարար (šahatakarar)
- շահարար (šaharar)
- շինարար (šinarar)
- շղոմարար (šłomarar)
- շղումարար (šłumarar)
- շնորհարար (šnorharar)
- շողոմարար (šołomarar)
- որակարար (orakarar)
- ուխտարար (uxtarar)
- ուշարար (ušarar)
- ուրախարար (uraxarar)
- ուրուարար (uruarar)
- չարարար (čʿararar)
- չարարարեմ (čʿarararem)
- չարարարութիւն (čʿarararutʿiwn)
- չարարմատ (čʿararmat)
- չարարուեստ (čʿararuest)
- չարարուեստաբար (čʿararuestabar)
- չարարուեստութիւն (čʿararuestutʿiwn)
- չուարարութիւն (čʿuararutʿiwn)
- պայծառարար (paycaṙarar)
- պաշտօնարար (paštōnarar)
- պատժարար (patžarar)
- պարկեշտարար (parkeštarar)
- պարտիզարար (partizarar)
- պետարար (petarar)
- պտղարար (ptłarar)
- սաղմոսարար (sałmosarar)
- սանձարարական (sanjararakan)
- սաստարար (sastarar)
- սկզբնարար (skzbnarar)
- սննդարար (snndarar)
- սպասարար (spasarar)
- սպիտակարար (spitakarar)
- սրբարար (srbarar)
- սրբարարական (srbararakan)
- սքանչելարար (skʿančʿelarar)
- սքանչելարարութիւն (skʿančʿelararutʿiwn)
- վնասարար (vnasarar)
- վշտարար (vštarar)
- տեսակարար (tesakarar)
- տեսակարարեմ (tesakararem)
- տեսակարարողութիւն (tesakararołutʿiwn)
- տեսակարարու (tesakararu)
- տիրարար (tirarar)
- տխրարար (txrarar)
- տնարար (tnarar)
- տնարարութիւն (tnararutʿiwn)
- տնկարար (tnkarar)
- տնկարարութիւն (tnkararutʿiwn)
- տրտմարար (trtmarar)
- րախարար (raxarar)
- ցանկարար (cʿankarar)
- փութարար (pʿutʿarar)
- քաղցրարար (kʿałcʿrarar)
- քաւարար (kʿawarar)
- քիմիարար (kʿimiarar)
References
- Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 38–39
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “առնել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010), “aṙnem”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 112
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “առնեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Abrahamyan, Ašot (1976) Grabari jeṙnark [A Handbook of Old Armenian] (in Armenian), 4th edition, Yerevan: Luys
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.