գիտեմ
Armenian
Etymology
From Old Armenian գիտեմ (gitem).
Pronunciation
- (Eastern Armenian) IPA(key): [ɡiˈtɛm]
Verb
գիտեմ • (gitem)
- I know
- Գիտե՞իր որ Արտյոմը հասկանում է հայերեն։ ― Gite?ir or Artyomə haskanum ē hayeren. ― Did you know Artyom understands Armenian?
Conjugation
defective conjugation (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |
| present | գիտեմ (gitem) | գիտես (gites) | գիտի (giti) | գիտենք (gitenkʿ) | գիտեք (gitekʿ) | գիտեն (giten) |
| imperfective | գիտեի (gitei) | գիտեիր (giteir) | գիտեր (giter) | գիտեինք (giteinkʿ) | գիտեիք (giteikʿ) | գիտեին (gitein) |
| More complex tenses are formed with the verb գիտենալ (gitenal) | ||||||
Old Armenian
Alternative forms
- գիտենամ (gitenam)
Etymology
From the root *գէտ- (*gēt-, “to know”), from Proto-Indo-European *wóyde.
Verb
գիտեմ • (gitem)
- to know, to perceive
- ոչ գիտել ― očʿ gitel ― to be ignorant of, not to know
- քաջ, ճարտար գիտեմ զայն ― kʿaǰ, čartar gitem zayn ― I know it thoroughly
- չգիտեմ ― čʿgitem ― I do not know, I am ignorant of it
- գիտասջի՛ր ― gitasǰír ― know!
- չգիտել զի՞նչ առնել ― čʿgitel zi?nčʿ aṙnel ― to be at a loss what to do
- to learn, to understand
- to feel, to recognize
- ոչ գիտէ զամօթ ― očʿ gitē zamōtʿ ― he has no shame
- to be able
- to consider, to observe, to note
- to believe
- (figuratively) to know, to have a carnal connection with, to copulate
- գիտել զայր/զկին ― gitel zayr/zkin ― to lie with a man or woman
Conjugation
active
| infinitive | գիտել (gitel) | participle | գիտացեալ (gitacʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | գիտացուցանեմ (gitacʿucʿanem) | aorist stem | գիտաց- (gitacʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գիտեմ (gitem) | գիտես (gites) | գիտէ (gitē) | գիտեմք (gitemkʿ) | գիտէք (gitēkʿ) | գիտեն (giten) | |
| imperfect | գիտէի, գիտեի* (gitēi, gitei*) | գիտէիր, գիտեիր* (gitēir, giteir*) | գիտէր (gitēr) | գիտէաք, գիտեաք* (gitēakʿ, giteakʿ*) | գիտէիք, գիտեիք* (gitēikʿ, giteikʿ*) | գիտէին, գիտեին* (gitēin, gitein*) | |
| aorist | գիտացի (gitacʿi) | գիտացեր (gitacʿer) | գիտաց (gitacʿ) | գիտացաք (gitacʿakʿ) | գիտացէք, գիտացիք (gitacʿēkʿ, gitacʿikʿ) | գիտացին (gitacʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գիտիցեմ (giticʿem) | գիտիցես (giticʿes) | գիտիցէ (giticʿē) | գիտիցեմք (giticʿemkʿ) | գիտիցէք (giticʿēkʿ) | գիտիցեն (giticʿen) | |
| aorist | գիտացից (gitacʿicʿ) | գիտասցես (gitascʿes) | գիտասցէ (gitascʿē) | գիտասցուք (gitascʿukʿ) | գիտասջիք (gitasǰikʿ) | գիտասցեն (gitascʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | գիտա՛, գիտեա՛ (gitá, giteá) | — | — | գիտացէ՛ք (gitacʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | գիտասջի՛ր (gitasǰír) | — | — | գիտասջի՛ք (gitasǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ գիտեր (mí giter) | — | — | մի՛ գիտէք (mí gitēkʿ) | — | |
| *rare note how the aorist stem is գիտաց- (gitacʿ-) | |||||||
mediopassive
| infinitive | գիտել, գիտիլ* (gitel, gitil*) | participle | գիտացեալ (gitacʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | գիտացուցանեմ (gitacʿucʿanem) | aorist stem | գիտաց- (gitacʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գիտիմ (gitim) | գիտիս (gitis) | գիտի (giti) | գիտիմք (gitimkʿ) | գիտիք (gitikʿ) | գիտին (gitin) | |
| imperfect | գիտէի (gitēi) | գիտէիր (gitēir) | գիտէր, գիտիւր (gitēr, gitiwr) | գիտէաք (gitēakʿ) | գիտէիք (gitēikʿ) | գիտէին (gitēin) | |
| aorist | գիտացայ (gitacʿay) | գիտացար (gitacʿar) | գիտացաւ (gitacʿaw) | գիտացաք (gitacʿakʿ) | գիտացայք (gitacʿaykʿ) | գիտացան (gitacʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գիտիցիմ (giticʿim) | գիտիցիս (giticʿis) | գիտիցի (giticʿi) | գիտիցիմք (giticʿimkʿ) | գիտիցիք (giticʿikʿ) | գիտիցին (giticʿin) | |
| aorist | գիտացայց (gitacʿaycʿ) | գիտասցիս (gitascʿis) | գիտասցի (gitascʿi) | գիտասցուք (gitascʿukʿ) | գիտասջիք (gitasǰikʿ) | գիտասցին (gitascʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | գիտա՛ց (gitácʿ) | — | — | գիտացարո՛ւք (gitacʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | գիտասջի՛ր (gitasǰír) | — | — | գիտասջի՛ք (gitasǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ գիտիր (mí gitir) | — | — | մի՛ գիտիք (mí gitikʿ) | — | |
| *post-classical note how the aorist stem is գիտաց- (gitacʿ-) | |||||||
Derived terms
- աղէգէտ (ałēgēt)
- ամենագէտ (amenagēt)
- ամենագիտակ (amenagitak)
- ամենագիտող (amenagitoł)
- ամենագիտութիւն (amenagitutʿiwn)
- անասնագէտ (anasnagēt)
- անասնագիտութիւն (anasnagitutʿiwn)
- անբաւագէտ (anbawagēt)
- անգէտ (angēt)
- անգիտաբար (angitabar)
- անգիտակ (angitak)
- անգիտական (angitakan)
- անգիտակութիւն (angitakutʿiwn)
- անգիտանամ (angitanam)
- անգիտելի (angiteli)
- անգիտեմ (angitem)
- անգիտենամ (angitenam)
- անգիտութիւն (angitutʿiwn)
- անգրագէտ (angragēt)
- անզանգէտ (anzangēt)
- անզանգիտաբար (anzangitabar)
- անզանգիտելի (anzangiteli)
- անուանագէտ (anuanagēt)
- առաքելագէտ (aṙakʿelagēt)
- աստեղագէտ (astełagēt)
- աստեղագիտական (astełagitakan)
- աստեղագիտութիւն (astełagitutʿiwn)
- աստղագէտ (astłagēt)
- աստղագիտութիւն (astłagitutʿiwn)
- աստուածագէտ (astuacagēt)
- աստուածագիտութիւն (astuacagitutʿiwn)
- աստուածանգիտութիւն (astuacangitutʿiwn)
- աստուածգիտութիւն (astuacgitutʿiwn)
- արդարագիտող (ardaragitoł)
- արհեստագէտ (arhestagēt)
- արմատագէտ (armatagēt)
- արուագէտ (aruagēt)
- արուագիտութիւն (aruagitutʿiwn)
- արուեստագէտ (aruestagēt)
- արուեստագիտութիւն (aruestagitutʿiwn)
- արուեստգիտութիւն (aruestgitutʿiwn)
- արւագէտ (arwagēt)
- աւանդագիտութիւն (awandagitutʿiwn)
- բագնագիտութիւն (bagnagitutʿiwn)
- բագնգիտութիւն (bagngitutʿiwn)
- բազմագէտ (bazmagēt)
- բազմահնարագէտ (bazmahnaragēt)
- բանագէտ (banagēt)
- բանագիտութիւն (banagitutʿiwn)
- բանգէտ (bangēt)
- բանգիտութիւն (bangitutʿiwn)
- բարեգիտութիւն (baregitutʿiwn)
- բարսգիտութիւն (barsgitutʿiwn)
- գէտ (gēt)
- գիտագոյն (gitagoyn)
- գիտակ (gitak)
- գիտակակից (gitakakicʿ)
- գիտական (gitakan)
- գիտականամ (gitakanam)
- գիտակացուցանեմ (gitakacʿucʿanem)
- գիտակից (gitakicʿ)
- գիտակութիւն (gitakutʿiwn)
- գիտակցապէս (gitakcʿapēs)
- գիտակցեմ (gitakcʿem)
- գիտակցութիւն (gitakcʿutʿiwn)
- գիտահարց (gitaharcʿ)
- գիտանամ (gitanam)
- գիտանոց (gitanocʿ)
- գիտանք (gitankʿ)
- գիտաստութիւն (gitastutʿiwn)
- գիտաց (gitacʿ)
- գիտացուցանեմ (gitacʿucʿanem)
- գիտելի (giteli)
- գիտելութիւն (gitelutʿiwn)
- գիտենամ (gitenam)
- գիտնագոյն (gitnagoyn)
- գիտնական (gitnakan)
- գիտնականագոյն (gitnakanagoyn)
- գիտնականութիւն (gitnakanutʿiwn)
- գիտնապէս (gitnapēs)
- գիտնաւոր (gitnawor)
- գիտնաւորութիւն (gitnaworutʿiwn)
- գիտող (gitoł)
- գիտողաբար (gitołabar)
- գիտողական (gitołakan)
- գիտողապէս (gitołapēs)
- գիտողութիւն (gitołutʿiwn)
- գիտոտեմ (gitotem)
- գիտուած (gituac)
- գիտութիւն (gitutʿiwn)
- գիտումն (gitumn)
- գիտուն (gitun)
- գրագէտ (gragēt)
- գրագիտութիւն (gragitutʿiwn)
- դեղագիտութիւն (dełagitutʿiwn)
- դժուարագիտելի (džuaragiteli)
- երազագէտ (erazagēt)
- երկնագէտ (erknagēt)
- զանգէտ (zangēt)
- զանգիտագոյն (zangitagoyn)
- զանգիտական (zangitakan)
- զանգիտանամ (zangitanam)
- զանգիտանք (zangitankʿ)
- զանգիտեմ (zangitem)
- զանգիտեցուցանեմ (zangitecʿucʿanem)
- զանգիտեցուցիչ (zangitecʿucʿičʿ)
- զանգիտութիւն (zangitutʿiwn)
- զանգիտումն (zangitumn)
- թիկնագէտ (tʿiknagēt)
- ինքնագէտ (inkʿnagēt)
- իրագէտ (iragēt)
- իրագիտող (iragitoł)
- իրաւագէտ (irawagēt)
- իրաւագիտութիւն (irawagitutʿiwn)
- լականագէտ (lakanagēt)
- լուսագիտութիւն (lusagitutʿiwn)
- խորագէտ (xoragēt)
- խորագիտագոյն (xoragitagoyn)
- խորագիտութիւն (xoragitutʿiwn)
- խորհրդագէտ (xorhrdagēt)
- ծածկագէտ (cackagēt)
- ծածկագիտութիւն (cackagitutʿiwn)
- կախարդագիտութիւն (kaxardagitutʿiwn)
- կանխագէտ (kanxagēt)
- կանխագիտական (kanxagitakan)
- կանխագիտապէս (kanxagitapēs)
- կանխագիտութիւն (kanxagitutʿiwn)
- հանճարագիտութիւն (hančaragitutʿiwn)
- հանճարգիտութիւն (hančargitutʿiwn)
- հարցագիտութիւն (harcʿagitutʿiwn)
- հնագէտ (hnagēt)
- հնագիտագոյն (hnagitagoyn)
- հնագիտակ (hnagitak)
- հնագիտական (hnagitakan)
- հնագիտութիւն (hnagitutʿiwn)
- հնարագէտ (hnaragēt)
- հնարագիտութիւն (hnaragitutʿiwn)
- ձեռագէտ (jeṙagēt)
- ձեռագիտութիւն (jeṙagitutʿiwn)
- ձեռնագէտ (jeṙnagēt)
- ձեռնագիտական (jeṙnagitakan)
- ճարտարագէտ (čartaragēt)
- մատենագէտ (matenagēt)
- մարգարէագէտ (margarēagēt)
- մեծգիտակական (mecgitakakan)
- մեռելագէտ (meṙelagēt)
- մերձաւորագէտ (merjaworagēt)
- միջագիտութիւն (miǰagitutʿiwn)
- յանգէտս (yangēts)
- յառաջագէտ (yaṙaǰagēt)
- յառաջագիտակ (yaṙaǰagitak)
- յառաջագիտութիւն (yaṙaǰagitutʿiwn)
- յառաջգիտական (yaṙaǰgitakan)
- յառաջգիտողութիւն (yaṙaǰgitołutʿiwn)
- յառաջգիտութիւն (yaṙaǰgitutʿiwn)
- յոգնագէտ (yognagēt)
- նախագէտ (naxagēt)
- նախագիտակ (naxagitak)
- նախագիտական (naxagitakan)
- նախագիտապէս (naxagitapēs)
- նախագիտեմ (naxagitem)
- նախագիտութիւն (naxagitutʿiwn)
- նախախորհրդագէտ (naxaxorhrdagēt)
- նախգիտական (naxgitakan)
- նախգիտութիւն (naxgitutʿiwn)
- նշանագէտ (nšanagēt)
- չափչգիտութիւն (čʿapʿčʿgitutʿiwn)
- չգիտանք (čʿgitankʿ)
- չգիտու (čʿgitu)
- չգիտուն (čʿgitun)
- ստգիտեմ (stgitem)
- ստուգագէտ (stugagēt)
- սրտագէտ (srtagēt)
- վերագիտող (veragitoł)
- վերագիտութիւն (veragitutʿiwn)
- տգէտ (tgēt)
- տգիտաբար (tgitabar)
- տգիտաբարոյ (tgitabaroy)
- տգիտագոյն (tgitagoyn)
- տգիտագործ (tgitagorc)
- տգիտախողխող (tgitaxołxoł)
- տգիտական (tgitakan)
- տգիտանամ (tgitanam)
- տգիտանք (tgitankʿ)
- տգիտութիւն (tgitutʿiwn)
- տիրագէտ (tiragēt)
- տնագիտականն (tnagitakann)
- տոմարագէտ (tomaragēt)
- օրէնսգէտ (ōrēnsgēt)
- օրինագէտ (ōrinagēt)
Descendants
- Armenian: գիտեմ (gitem)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “գիտեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “գիտեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “գէտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 211
- Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 51
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.