մատչիմ
Old Armenian
Alternative forms
- մատիմ (matim)
- մատնում (matnum)
Etymology
The root is մատ- (mat-), from Proto-Indo-European *meh₂d- (“to meet, to approach”), + -չ- (-čʿ-). Cognate with Proto-Germanic *mōtą. Related to մօտ (mōt).
Verb
մատչիմ • (matčʿim) (aorist indicative մատեայ)
- (intransitive) to approach, to come close, to draw near, to advance, to present or offer oneself, to come, to appear
- յառաջ մատչել ― yaṙaǰ matčʿel ― to advance, to come or go forward
- հուպ մատչել ― hup matčʿel ― to approach, to draw near
- ի վեր մատչել ― i ver matčʿel ― to go higher up, to ascend
- (intransitive) to be presented, offered, celebrated
Conjugation
mediopassive
| infinitive | մատչել, մատչիլ* (matčʿel, matčʿil*) | participle | մատուցեալ (matucʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | մատուցանեմ (matucʿanem) | aorist stem | մատե- (mate-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մատչիմ (matčʿim) | մատչիս (matčʿis) | մատչի (matčʿi) | մատչիմք (matčʿimkʿ) | մատչիք (matčʿikʿ) | մատչին (matčʿin) | |
| imperfect | մատչէի (matčʿēi) | մատչէիր (matčʿēir) | մատչէր, մատչիւր (matčʿēr, matčʿiwr) | մատչէաք (matčʿēakʿ) | մատչէիք (matčʿēikʿ) | մատչէին (matčʿēin) | |
| aorist | մատեայ (mateay) | մատեար (matear) | մատեաւ (mateaw) | մատեաք (mateakʿ) | մատեայք (mateaykʿ) | մատեան (matean) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մատչիցիմ (matčʿicʿim) | մատչիցիս (matčʿicʿis) | մատչիցի (matčʿicʿi) | մատչիցիմք (matčʿicʿimkʿ) | մատչիցիք (matčʿicʿikʿ) | մատչիցին (matčʿicʿin) | |
| aorist | մատեայց (mateaycʿ) | մատիցես (maticʿes) | մատիցէ (maticʿē) | մատիցուք (maticʿukʿ) | մատիջիք (matiǰikʿ) | մատիցեն (maticʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | մատի՛ր (matír) | — | — | մատերո՛ւք (materúkʿ) | — | |
| cohortative | — | մատիջի՛ր (matiǰír) | — | — | մատիջի՛ք (matiǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ մատչիր (mí matčʿir) | — | — | մի՛ մատչիք (mí matčʿikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- աղօթամատոյց (ałōtʿamatoycʿ)
- անդրանկամատոյց (andrankamatoycʿ)
- անմատոյց (anmatoycʿ)
- անմատչելի (anmatčʿeli)
- առմատուցանեմ (aṙmatucʿanem)
- առմատչիմ (aṙmatčʿim)
- աւետամատոյց (awetamatoycʿ)
- բազմամատոյց (bazmamatoycʿ)
- բարեմատոյց (barematoycʿ)
- դժուարամատոյց (džuaramatoycʿ)
- դժուարամատչելի (džuaramatčʿeli)
- դիւրամատոյց (diwramatoycʿ)
- զոհամատոյց (zohamatoycʿ)
- ընծայամատոյց (əncayamatoycʿ)
- թղթամատոյց (tʿłtʿamatoycʿ)
- ինքնամատոյց (inkʿnamatoycʿ)
- ինքնամատուցիկ (inkʿnamatucʿik)
- խնկամատոյց (xnkamatoycʿ)
- կաթնամատոյց (katʿnamatoycʿ)
- մահամատոյց (mahamatoycʿ)
- մատոյց (matoycʿ)
- մատուցական (matucʿakan)
- մատուցանելի (matucʿaneli)
- մատուցանեմ (matucʿanem)
- մատուցարան (matucʿaran)
- մատուցիչ (matucʿičʿ)
- մատուցող (matucʿoł)
- մատուցողականութիւն (matucʿołakanutʿiwn)
- մատուցողութիւն (matucʿołutʿiwn)
- մատուցումն (matucʿumn)
- մատք (matkʿ)
- մաքրամատոյց (makʿramatoycʿ)
- մշտամատոյց (mštamatoycʿ)
- մտամատոյց (mtamatoycʿ)
- մրգամատոյց (mrgamatoycʿ)
- յառաջամատոյց (yaṙaǰamatoycʿ)
- նախամատոյց (naxamatoycʿ)
- նամակամատոյց (namakamatoycʿ)
- նպաստամատոյց (npastamatoycʿ)
- պաշտօնամատոյց (paštōnamatoycʿ)
- պատարագամատոյց (pataragamatoycʿ)
- պատուամատոյց (patuamatoycʿ)
- պղծամատոյց (płcamatoycʿ)
- սերմանամատոյց (sermanamatoycʿ)
- սրբամատոյց (srbamatoycʿ)
- վերամատուցանեմ (veramatucʿanem)
- ցօղամատոյց (cʿōłamatoycʿ)
- փառամատոյց (pʿaṙamatoycʿ)
- օգտամատոյց (ōgtamatoycʿ)
Descendants
- Armenian: մատչել (matčʿel)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “մատչիմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “մատչիմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “մատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.