պտուղ

From Old Armenian պտուղ (ptuł).

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [pəˈtuʁ]

• Audio (Eastern Armenian)

  (file)

պտուղ • (ptuł)

1. fruit
2. (figuratively) result, fruit, yield
3. (biology) foetus

• (fruit): միրգ (mirg), բար (bar)

Petersson derived from Proto-Indo-European *bud-, *bewd- (“to swell”), together with պտուկ (ptuk). This is accepted by Pokorny and J̌ahukyan. Ačaṙean remarks that this etymology is formally acceptable and for the suffix -ուղ (-uł) compares -իլ (-il), -աղ (-ał), but he does not accept the etymology because of the absence of reflexes with the meaning “fruit”.

պտուղ • (ptuł)

1. fruit

   դալար պտուղ ― dalar ptuł ― fresh fruit

   կանաչ պտուղ ― kanačʿ ptuł ― green or unripe fruit

   վաղահաս պտուղ ― vałahas ptuł ― premature fruit

   հասուն պտուղ ― hasun ptuł ― ripe fruit

   չոր պտուղ ― čʿor ptuł ― dried fruit

   փտեալ պտուղ ― pʿteal ptuł ― rotten fruit

   կեղեւ պտղոց ― kełew ptłocʿ ― peel, paring

   կեղեւել զպտուղս ― kełewel zptułs ― to pare, to peel; to decorticate, to strip

   պտուղ տալ, բերել ― ptuł tal, berel ― to bear, to yield, to produce fruits

   պտուղ քաղել ― ptuł kʿałel ― to gather, to pluck, to pick fruit

   • c. 600 CE – c. 670 CE, Anania Širakacʿi, Ašxarhacʿoycʿ [Geography] :

     Վեցերորդ՝ Կորճէք յելից կայ Մոկաց առ Ասորեստանիւ։ Եւ գաւառս ունի մետասան․ զԿորդիս, զԿորդիս վերին, զԿորդիս միջին, զԿորդիս ներքին, զԱյտուանս, զՄոթղանս, զՈրսիրանս, զԿարատունիս, զՃահուկ, զՓոքր Աղբակ։ Եւ ունի զառիկ․ եւ ի պտղոց՝ շահդանակ։

     Vecʿerord, Korčēkʿ yelicʿ kay Mokacʿ aṙ Asorestaniw. Ew gawaṙs uni metasan; zKordis, zKordis verin, zKordis miǰin, zKordis nerkʿin, zAytuans, zMotʿłans, zOrsirans, zKaratunis, zČahuk, zPʿokʿr Ałbak. Ew uni zaṙik; ew i ptłocʿ, šahdanak.

     • 1992 translation by Robert H. Hewsen

       Korčēkʿ is east of Mokkʿ by Assyria. It has eleven districts: Kordis, Upper Kordis, Middle Kordis, Lower Kordis, Aytuans, Motʿłans, Orsirans, Karatunis, Čahuk, and Lesser Ałbak. It has arsenic and among its fruits is the chestnut.

2. (figuratively) fruit, produce, effect, result

   պտուղ քաղել ― ptuł kʿałel ― to reap the fruit of, to derive benefit from

3. church tax
4. grape (individual berry)
5. (figuratively) pupil of an eye (because of its round shape)

   պտուղ աչաց ― ptuł ačʿacʿ ― pupil, eye-ball, apple of the eye

6. (figuratively) tip of the finger (because of its round shape)

   չորս պտուղ խունկ ― čʿors ptuł xunk ― four pinches of incense

• Armenian: պտուղ (ptuł)
• Goergian: პტული (ṗṭuli)

• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “պտուղ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “պտուղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 112–113
• J̌ahukyan, Geworg (2010), “պտուղ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, pages 645—646
• Petersson, Herbert (1916), “Beiträge zur armenischen Wortkunde”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen‎ (in German), volume 47, issue 3/4, pages 252–254
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “պտուղ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume I, Bern, München: Francke Verlag, page 100