փչեմ
Old Armenian
Etymology
The root is փուչ- (pʿučʿ-), from Proto-Indo-European *pʰu-. Cognates include Persian پوک (pūk), پکیدن (pokidan, “to blow, to die”), Ancient Greek φῦσα (phûsa, “bellows”), Latin pustula, Russian пыхать (pyxatʹ). Related to փուք (pʿukʿ).
Verb
փչեմ • (pʿčʿem) (aorist indicative փչեցի)
Conjugation
active
| infinitive | փչել (pʿčʿel) | participle | փչեցեալ, փչեալ (pʿčʿecʿeal, pʿčʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | փչեցուցանեմ (pʿčʿecʿucʿanem) | aorist stem | փչեց- (pʿčʿecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փչեմ (pʿčʿem) | փչես (pʿčʿes) | փչէ (pʿčʿē) | փչեմք (pʿčʿemkʿ) | փչէք (pʿčʿēkʿ) | փչեն (pʿčʿen) | |
| imperfect | փչէի, փչեի* (pʿčʿēi, pʿčʿei*) | փչէիր, փչեիր* (pʿčʿēir, pʿčʿeir*) | փչէր (pʿčʿēr) | փչէաք, փչեաք* (pʿčʿēakʿ, pʿčʿeakʿ*) | փչէիք, փչեիք* (pʿčʿēikʿ, pʿčʿeikʿ*) | փչէին, փչեին* (pʿčʿēin, pʿčʿein*) | |
| aorist | փչեցի (pʿčʿecʿi) | փչեցեր (pʿčʿecʿer) | փչեաց (pʿčʿeacʿ) | փչեցաք (pʿčʿecʿakʿ) | փչեցէք, փչեցիք (pʿčʿecʿēkʿ, pʿčʿecʿikʿ) | փչեցին (pʿčʿecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փչիցեմ (pʿčʿicʿem) | փչիցես (pʿčʿicʿes) | փչիցէ (pʿčʿicʿē) | փչիցեմք (pʿčʿicʿemkʿ) | փչիցէք (pʿčʿicʿēkʿ) | փչիցեն (pʿčʿicʿen) | |
| aorist | փչեցից (pʿčʿecʿicʿ) | փչեսցես (pʿčʿescʿes) | փչեսցէ (pʿčʿescʿē) | փչեսցուք (pʿčʿescʿukʿ) | փչեսջիք (pʿčʿesǰikʿ) | փչեսցեն (pʿčʿescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | փչեա՛ (pʿčʿeá) | — | — | փչեցէ՛ք (pʿčʿecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | փչեսջի՛ր (pʿčʿesǰír) | — | — | փչեսջի՛ք (pʿčʿesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ փչեր (mí pʿčʿer) | — | — | մի՛ փչէք (mí pʿčʿēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | փչել, փչիլ* (pʿčʿel, pʿčʿil*) | participle | փչեցեալ, փչեալ (pʿčʿecʿeal, pʿčʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | փչեցուցանեմ (pʿčʿecʿucʿanem) | aorist stem | փչեց- (pʿčʿecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փչիմ (pʿčʿim) | փչիս (pʿčʿis) | փչի (pʿčʿi) | փչիմք (pʿčʿimkʿ) | փչիք (pʿčʿikʿ) | փչին (pʿčʿin) | |
| imperfect | փչէի (pʿčʿēi) | փչէիր (pʿčʿēir) | փչէր, փչիւր (pʿčʿēr, pʿčʿiwr) | փչէաք (pʿčʿēakʿ) | փչէիք (pʿčʿēikʿ) | փչէին (pʿčʿēin) | |
| aorist | փչեցայ (pʿčʿecʿay) | փչեցար (pʿčʿecʿar) | փչեցաւ (pʿčʿecʿaw) | փչեցաք (pʿčʿecʿakʿ) | փչեցայք (pʿčʿecʿaykʿ) | փչեցան (pʿčʿecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փչիցիմ (pʿčʿicʿim) | փչիցիս (pʿčʿicʿis) | փչիցի (pʿčʿicʿi) | փչիցիմք (pʿčʿicʿimkʿ) | փչիցիք (pʿčʿicʿikʿ) | փչիցին (pʿčʿicʿin) | |
| aorist | փչեցայց (pʿčʿecʿaycʿ) | փչեսցիս (pʿčʿescʿis) | փչեսցի (pʿčʿescʿi) | փչեսցուք (pʿčʿescʿukʿ) | փչեսջիք (pʿčʿesǰikʿ) | փչեսցին (pʿčʿescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | փչեա՛ց (pʿčʿeácʿ) | — | — | փչեցարո՛ւք (pʿčʿecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | փչեսջի՛ր (pʿčʿesǰír) | — | — | փչեսջի՛ք (pʿčʿesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ փչիր (mí pʿčʿir) | — | — | մի՛ փչիք (mí pʿčʿikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- արտափչեմ (artapʿčʿem)
- արտափչումն (artapʿčʿumn)
- դիւափչուչ (diwapʿčʿučʿ)
- դիւրափուչ (diwrapʿučʿ)
- զուգափչումն (zugapʿčʿumn)
- ոսկեփուչ (oskepʿučʿ)
- վերափչումն (verapʿčʿumn)
- փչիկ (pʿčʿik)
- փչումն (pʿčʿumn)
- փչուչ (pʿčʿučʿ)
- փչրակ (pʿčʿrak)
Descendants
- Armenian: փչել (pʿčʿel)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “փչեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “փչեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “փուչ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.