օրհնեմ
Old Armenian
Alternative forms
- աւրհնեմ (awrhnem)
- աւհրնեմ (awhrnem)
Etymology
The original spelling is աւրհնեմ (awrhnem), by metathesis from earlier աւհրնեմ (awhrnem), from Proto-Armenian *awhrinem, from Middle Iranian *āfrīnam: compare Avestan 𐬁𐬟𐬭𐬍𐬥𐬁𐬨𐬌 (āfrīnāmi, “I praise”), Persian آفرین (âfarin). Ultimately from Proto-Indo-European *preyH-.
Verb
օրհնեմ • (ōrhnem)
- to glorify, to sing hymns, to praise
- օրհնեալ է Աստուած ― ōrhneal ē Astuac ― Heaven be praised
- to salute, to greet; to wish prosperity; to speed, to prosper
- to bless, to shower down or bestow blessings on, to consecrate
- օրհնել զսեղան ― ōrhnel zsełan ― to say grace, to ask a blessing
- օրհնեալ ― ōrhneal ― blessed; holy; consecrated
- օրհնեալ դու ի Տեառնէ ― ōrhneal du i Teaṙnē ― God bless you
- (ironically) to curse, to blaspheme
- օրհնել զոք յերեսս ― ōrhnel zokʿ yeress ― to curse a person to his face
- ո՞չ օրհնեցի զքեզ ― o?čʿ ōrhnecʿi zkʿez ― didn't I curse you nicely?
Conjugation
active
| infinitive | օրհնել (ōrhnel) | participle | օրհնեցեալ, օրհնեալ (ōrhnecʿeal, ōrhneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | օրհնեց- (ōrhnecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | օրհնեմ (ōrhnem) | օրհնես (ōrhnes) | օրհնէ (ōrhnē) | օրհնեմք (ōrhnemkʿ) | օրհնէք (ōrhnēkʿ) | օրհնեն (ōrhnen) | |
| imperfect | օրհնէի, օրհնեի* (ōrhnēi, ōrhnei*) | օրհնէիր, օրհնեիր* (ōrhnēir, ōrhneir*) | օրհնէր (ōrhnēr) | օրհնէաք, օրհնեաք* (ōrhnēakʿ, ōrhneakʿ*) | օրհնէիք, օրհնեիք* (ōrhnēikʿ, ōrhneikʿ*) | օրհնէին, օրհնեին* (ōrhnēin, ōrhnein*) | |
| aorist | օրհնեցի (ōrhnecʿi) | օրհնեցեր (ōrhnecʿer) | օրհնեաց (ōrhneacʿ) | օրհնեցաք (ōrhnecʿakʿ) | օրհնեցէք, օրհնեցիք (ōrhnecʿēkʿ, ōrhnecʿikʿ) | օրհնեցին (ōrhnecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | օրհնիցեմ (ōrhnicʿem) | օրհնիցես (ōrhnicʿes) | օրհնիցէ (ōrhnicʿē) | օրհնիցեմք (ōrhnicʿemkʿ) | օրհնիցէք (ōrhnicʿēkʿ) | օրհնիցեն (ōrhnicʿen) | |
| aorist | օրհնեցից (ōrhnecʿicʿ) | օրհնեսցես (ōrhnescʿes) | օրհնեսցէ (ōrhnescʿē) | օրհնեսցուք (ōrhnescʿukʿ) | օրհնեսջիք (ōrhnesǰikʿ) | օրհնեսցեն (ōrhnescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | օրհնեա՛ (ōrhneá) | — | — | օրհնեցէ՛ք (ōrhnecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | օրհնեսջի՛ր (ōrhnesǰír) | — | — | օրհնեսջի՛ք (ōrhnesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ օրհներ (mí ōrhner) | — | — | մի՛ օրհնէք (mí ōrhnēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | օրհնել, օրհնիլ* (ōrhnel, ōrhnil*) | participle | օրհնեցեալ, օրհնեալ (ōrhnecʿeal, ōrhneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | օրհնեց- (ōrhnecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | օրհնիմ (ōrhnim) | օրհնիս (ōrhnis) | օրհնի (ōrhni) | օրհնիմք (ōrhnimkʿ) | օրհնիք (ōrhnikʿ) | օրհնին (ōrhnin) | |
| imperfect | օրհնէի (ōrhnēi) | օրհնէիր (ōrhnēir) | օրհնէր, օրհնիւր (ōrhnēr, ōrhniwr) | օրհնէաք (ōrhnēakʿ) | օրհնէիք (ōrhnēikʿ) | օրհնէին (ōrhnēin) | |
| aorist | օրհնեցայ (ōrhnecʿay) | օրհնեցար (ōrhnecʿar) | օրհնեցաւ (ōrhnecʿaw) | օրհնեցաք (ōrhnecʿakʿ) | օրհնեցայք (ōrhnecʿaykʿ) | օրհնեցան (ōrhnecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | օրհնիցիմ (ōrhnicʿim) | օրհնիցիս (ōrhnicʿis) | օրհնիցի (ōrhnicʿi) | օրհնիցիմք (ōrhnicʿimkʿ) | օրհնիցիք (ōrhnicʿikʿ) | օրհնիցին (ōrhnicʿin) | |
| aorist | օրհնեցայց (ōrhnecʿaycʿ) | օրհնեսցիս (ōrhnescʿis) | օրհնեսցի (ōrhnescʿi) | օրհնեսցուք (ōrhnescʿukʿ) | օրհնեսջիք (ōrhnesǰikʿ) | օրհնեսցին (ōrhnescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | օրհնեա՛ց (ōrhneácʿ) | — | — | օրհնեցարո՛ւք (ōrhnecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | օրհնեսջի՛ր (ōrhnesǰír) | — | — | օրհնեսջի՛ք (ōrhnesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ օրհնիր (mí ōrhnir) | — | — | մի՛ օրհնիք (mí ōrhnikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- աղօրհնէք (ałōrhnēkʿ)
- ամենօրհնեալ (amenōrhneal)
- ամէնօրհնեալ (amēnōrhneal)
- ամէնօրհնեան (amēnōrhnean)
- աստուածօրհնութիւն (astuacōrhnutʿiwn)
- աւազանօրհնէք (awazanōrhnēkʿ)
- բազմօրհնեալ (bazmōrhneal)
- բազմօրհնեան (bazmōrhnean)
- եկեղեցօրհնէք (ekełecʿōrhnēkʿ)
- խաչօրհնէք (xačʿōrhnēkʿ)
- վերօրհնեմ (verōrhnem)
- օրհն (ōrhn)
- օրհնաբան (ōrhnaban)
- օրհնաբանականքն (ōrhnabanakankʿn)
- օրհնաբանեմ (ōrhnabanem)
- օրհնաբանիչ (ōrhnabaničʿ)
- օրհնաբանութիւն (ōrhnabanutʿiwn)
- օրհնաձայն (ōrhnajayn)
- օրհնանուն (ōrhnanun)
- օրհնառաք (ōrhnaṙakʿ)
- օրհներգաբար (ōrhnergabar)
- օրհներգական (ōrhnergakan)
- օրհներգու (ōrhnergu)
- օրհներգութիւն (ōrhnergutʿiwn)
- օրհներգօղ (ōrhnergōł)
- օրհնընկալ (ōrhnənkal)
- օրհնութիւն (ōrhnutʿiwn)
- օրհնութիւնաբեր (ōrhnutʿiwnaber)
- օրհնութիւնսընկալու (ōrhnutʿiwnsənkalu)
Descendants
- Armenian: օրհնել (ōrhnel)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “օրհնեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “օրհնեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Łazarean, Ṙ. S. (2000), “օրհնեմ”, in Tʿosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), Yerevan: University Press
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “օրհն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 23
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.