अग्नि

See also: अगन, अगनी, and अग्नि-

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit अग्नि (agní). Doublet of आग (āg).

Pronunciation

IPA^(key): /əɡ.niː/

Proper noun

अग्नि • (agni) m (Urdu spelling اگنی‎)

(Hinduism) Agni

Noun

अग्नि • (agni) m (Urdu spelling اگنی‎)

(formal) fire
Synonyms: आग (āg), आतिश (ātiś)

Declension

Declension of अग्नि
	Singular	Plural
Direct	अग्नि (agni)	अग्नि (agni)
Oblique	अग्नि (agni)	अग्नियों (agniyõ)
Vocative	अग्नि (agni)	अग्नियो (agniyo)

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit अग्नि (agní).

Proper noun

अग्नि • (Agni) m

Agni, Hindu deity of fire

Noun

अग्नि • (agni) m

fire

Nepali

Etymology

Borrowed from Sanskrit अग्नि (agní).

Proper noun

अग्नि • (agni)

Agni, Hindu deity of fire

Noun

अग्नि • (agni)

fire

Synonyms

आगो (āgo)

Old Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit अग्नि (agní).

Noun

अग्नि (agni) f

fire

Descendants

Hindi: आग (āg), अग्नि (agni)

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

ᬅᬕ᭄ᬦᬶ (Balinese script)
অগ্নি (Assamese script)
অগ্নি (Bengali script)
𑰀𑰐𑰿𑰡𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀅𑀕𑁆𑀦𑀺 (Brahmi script)
𑌅𑌗𑍍𑌨𑌿 (Grantha script)
અગ્નિ (Gujarati script)
ꦄꦒ꧀ꦤꦶ (Javanese script)
ಅಗ್ನಿ (Kannada script)
အဂ္နိ (Burmese script)
ଅଗ୍ନି (Oriya script)
ꢂꢔ꣄ꢥꢶ (Saurashtra script)
𑆃𑆓𑇀𑆤𑆴 (Sharada script)
𑖀𑖐𑖿𑖡𑖰 (Siddham script)
అగ్ని (Telugu script)
ཨགྣི (Tibetan script)
𑒁𑒑𑓂𑒢𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *Hagníṣ, from Proto-Indo-Iranian *Hagnís, from Proto-Indo-European *h₁n̥gʷnís. Cognate with Latin ignis, possibly Hittite 𒀀𒀝𒉌𒅖 (akniš), Old Church Slavonic огнь (ognĭ), ⱁⰳⱀⱐ (ognĭ).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɐɡ.n̪í/
(Classical) IPA^(key): /ˈɐɡ.n̪i/

Proper noun

अग्नि • (agní)

Agni, god of fire
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.1.1
  
  अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य देवं रत्वीजम ।
  होतारं रत्नधातमम ॥
  agnímīḷe puróhitaṃ yajñásya devám r̥tvíjam
  hótāraṃ ratnadʰā́tamam
  I Laud Agni, the chosen Priest, God, minister of sacrifice,
  The hotar, lavishest of wealth.

Declension

Masculine i-stem declension of अग्नि (agní)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अग्निः agníḥ	अग्नी agnī́	अग्नयः agnáyaḥ
Vocative	अग्ने ágne	अग्नी ágnī	अग्नयः ágnayaḥ
Accusative	अग्निम् agním	अग्नी agnī́	अग्नीन् agnī́n
Instrumental	अग्निना / अग्न्या¹ agnínā / agnyā̀¹	अग्निभ्याम् agníbhyām	अग्निभिः agníbhiḥ
Dative	अग्नये / अग्न्ये² agnáye / agnyè²	अग्निभ्याम् agníbhyām	अग्निभ्यः agníbhyaḥ
Ablative	अग्नेः / अग्न्यः² agnéḥ / agnyàḥ²	अग्निभ्याम् agníbhyām	अग्निभ्यः agníbhyaḥ
Genitive	अग्नेः / अग्न्यः² agnéḥ / agnyàḥ²	अग्न्योः agnyóḥ	अग्नीनाम् agnīnā́m
Locative	अग्नौ agnaú	अग्न्योः agnyóḥ	अग्निषु agníṣu
Notes	¹Vedic ²Less common

Noun

अग्नि • (agní) m

fire, sacrificial fire (of three kinds, गार्हपत्य (gārhapatya), आहवनीय (āhavanīya), and दक्षिण (dakṣiṇa))
the number three
the fire of the stomach, digestive faculty, gastric fluid
bile
gold
name of various plants; Semecarpus anacardium, Plumbago zeylanica, Plumbago indica, Citrus aurantifolia
mystical substitute for the letter r
in the कातन्त्र (kātantra) grammar, name of noun-stems ending in i and u

Declension

Masculine i-stem declension of अग्नि (agní)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अग्निः agníḥ	अग्नी agnī́	अग्नयः agnáyaḥ
Vocative	अग्ने ágne	अग्नी ágnī	अग्नयः ágnayaḥ
Accusative	अग्निम् agním	अग्नी agnī́	अग्नीन् agnī́n
Instrumental	अग्निना / अग्न्या¹ agnínā / agnyā̀¹	अग्निभ्याम् agníbhyām	अग्निभिः agníbhiḥ
Dative	अग्नये / अग्न्ये² agnáye / agnyè²	अग्निभ्याम् agníbhyām	अग्निभ्यः agníbhyaḥ
Ablative	अग्नेः / अग्न्यः² agnéḥ / agnyàḥ²	अग्निभ्याम् agníbhyām	अग्निभ्यः agníbhyaḥ
Genitive	अग्नेः / अग्न्यः² agnéḥ / agnyàḥ²	अग्न्योः agnyóḥ	अग्नीनाम् agnīnā́m
Locative	अग्नौ agnaú	अग्न्योः agnyóḥ	अग्निषु agníṣu
Notes	¹Vedic ²Less common

Descendants

Dardic: *agní
- Kashmiri: अगुन (agun)
Ardhamagadhi Prakrit: 𑀅𑀕𑁆𑀕𑀺 (aggi), 𑀅𑀕𑀺𑀡𑀺 (agiṇi), 𑀅𑀕𑀡𑀺 (agaṇi)
- Eastern Hindi:
  - Awadhi: आगि (āgi)
  - Bhojpuri: आगी (āgī)
Pali: aggi
→ Assamese: আগুনি (aguni)
→ Bengali: আগুন (agun)
→ Sylheti: ꠀꠉꠥꠁꠘ (aguin)
→ Rohingya: ooin
Maharastri Prakrit: 𑀅𑀕𑁆𑀕𑀺 (aggi)
- Konkani: आग (āg)
- Old Marathi: आगि (āgi)
  - Marathi: आग (āg)
Sauraseni Prakrit: 𑀅𑀕𑁆𑀕𑀺 (aggi)
- Doteli: आगो (āgo)
- Old Gujarati: [Term?]
  - Gujarati: આગ (āga)
- Hindustani:
  - Old Hindi: [Term?]
    - Awadhi: आगि (āgi)
    - Hindi: आग (āg)
  - Urdu: آگ‎ (āg)
- Nepali: आगो (āgo)
- Punjabi: ਅੱਗ (ag)
- Romani: jag
→ Javanese: geni
→ Kannada: ಅಗ್ನಿ (agni)
→ Khmer: អគ្គីភ័យ (ʾɑɑkkiiphɨy)
→ Lao: ອັກຄະນີ (’ak kha nī)
→ Oriya: ଅଗ୍ନି (ôgni)
→ Rajasthani: अगन, अगनी
→ Tamil: அக்கினி (akkiṉi), அக்னி (akṉi)
→ Telugu: అగ్ని (agni)
→ Thai: อัคนี (àk-ká-nii)

References

Monier Williams (1899), “अग्नि”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0005.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.