akha
See also: Akha
Swazi
Etymology
From Proto-Bantu *-jáka, a variant of Proto-Bantu *-jíbaka.
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Xhosa
Etymology
From Proto-Bantu *-jáka, a variant of Proto-Bantu *-jíbaka.
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Zulu
Inflection
Tone HH | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Infinitive | ukwakha | ||||||||
Positive | Negative | ||||||||
Infinitive | ukwakha | ukungakhi | |||||||
Imperative | |||||||||
Simple | + object concord | ||||||||
Singular | yakha | -akhe | |||||||
Plural | yakhani | -akheni | |||||||
Present | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngiyakha, ngakha | engakhayo, engakha | ngakha | angakhi | engingakhi | ngingakhi | |||
2nd singular | uyakha, wakha | owakhayo, owakha | wakha | awakhi | ongakhi | ungakhi | |||
1st plural | siyakha, sakha | esakhayo, esakha | sakha | asakhi | esingakhi | singakhi | |||
2nd plural | niyakha, nakha | enakhayo, enakha | nakha | anakhi | eningakhi | ningakhi | |||
Class 1 | uyakha, wakha | owakhayo, owakha | akha | akakhi | ongakhi | engakhi | |||
Class 2 | bayakha, bakha | abakhayo, abakha | bakha | abakhi | abangakhi | bengakhi | |||
Class 3 | uyakha, wakha | owakhayo, owakha | wakha | awakhi | ongakhi | ungakhi | |||
Class 4 | iyakha, yakha | eyakhayo, eyakha | yakha | ayakhi | engakhi | ingakhi | |||
Class 5 | liyakha, lakha | elakhayo, elakha | lakha | alakhi | elingakhi | lingakhi | |||
Class 6 | ayakha, akha | akhayo, akha | akha | awakhi | angakhi | engakhi | |||
Class 7 | siyakha, sakha | esakhayo, esakha | sakha | asakhi | esingakhi | singakhi | |||
Class 8 | ziyakha, zakha | ezakhayo, ezakha | zakha | azakhi | ezingakhi | zingakhi | |||
Class 9 | iyakha, yakha | eyakhayo, eyakha | yakha | ayakhi | engakhi | ingakhi | |||
Class 10 | ziyakha, zakha | ezakhayo, ezakha | zakha | azakhi | ezingakhi | zingakhi | |||
Class 11 | luyakha, lwakha | olwakhayo, olwakha | lwakha | alwakhi | olungakhi | lungakhi | |||
Class 14 | buyakha, bakha | obakhayo, obakha | bakha | abakhi | obungakhi | bungakhi | |||
Class 15 | kuyakha, kwakha | okwakhayo, okwakha | kwakha | akwakhi | okungakhi | kungakhi | |||
Class 17 | kuyakha, kwakha | okwakhayo, okwakha | kwakha | akwakhi | okungakhi | kungakhi | |||
Recent past | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngakhile, ngakhē | engakhile, engakhē | ngakhile, ngakhē | angakhanga | engingakhanga | ngingakhanga | |||
2nd singular | wakhile, wakhē | owakhile, owakhē | wakhile, wakhē | awakhanga | ongakhanga | ungakhanga | |||
1st plural | sakhile, sakhē | esakhile, esakhē | sakhile, sakhē | asakhanga | esingakhanga | singakhanga | |||
2nd plural | nakhile, nakhē | enakhile, enakhē | nakhile, nakhē | anakhanga | eningakhanga | ningakhanga | |||
Class 1 | wakhile, wakhē | owakhile, owakhē | akhile, akhē | akakhanga | ongakhanga | engakhanga | |||
Class 2 | bakhile, bakhē | abakhile, abakhē | bakhile, bakhē | abakhanga | abangakhanga | bengakhanga | |||
Class 3 | wakhile, wakhē | owakhile, owakhē | wakhile, wakhē | awakhanga | ongakhanga | ungakhanga | |||
Class 4 | yakhile, yakhē | eyakhile, eyakhē | yakhile, yakhē | ayakhanga | engakhanga | ingakhanga | |||
Class 5 | lakhile, lakhē | elakhile, elakhē | lakhile, lakhē | alakhanga | elingakhanga | lingakhanga | |||
Class 6 | akhile, akhē | akhile, akhē | akhile, akhē | awakhanga | angakhanga | engakhanga | |||
Class 7 | sakhile, sakhē | esakhile, esakhē | sakhile, sakhē | asakhanga | esingakhanga | singakhanga | |||
Class 8 | zakhile, zakhē | ezakhile, ezakhē | zakhile, zakhē | azakhanga | ezingakhanga | zingakhanga | |||
Class 9 | yakhile, yakhē | eyakhile, eyakhē | yakhile, yakhē | ayakhanga | engakhanga | ingakhanga | |||
Class 10 | zakhile, zakhē | ezakhile, ezakhē | zakhile, zakhē | azakhanga | ezingakhanga | zingakhanga | |||
Class 11 | lwakhile, lwakhē | olwakhile, olwakhē | lwakhile, lwakhē | alwakhanga | olungakhanga | lungakhanga | |||
Class 14 | bakhile, bakhē | obakhile, obakhē | bakhile, bakhē | abakhanga | obungakhanga | bungakhanga | |||
Class 15 | kwakhile, kwakhē | okwakhile, okwakhē | kwakhile, kwakhē | akwakhanga | okungakhanga | kungakhanga | |||
Class 17 | kwakhile, kwakhē | okwakhile, okwakhē | kwakhile, kwakhē | akwakhanga | okungakhanga | kungakhanga | |||
Remote past | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngākha | engākha | ngākha | angakhanga | engingakhanga | ngingakhanga | |||
2nd singular | wākha | owākha | wākha | awakhanga | ongakhanga | ungakhanga | |||
1st plural | sākha | esākha | sākha | asakhanga | esingakhanga | singakhanga | |||
2nd plural | nākha | enākha | nākha | anakhanga | eningakhanga | ningakhanga | |||
Class 1 | wākha | owākha | ākha | akakhanga | ongakhanga | engakhanga | |||
Class 2 | bākha | abākha | bākha | abakhanga | abangakhanga | bengakhanga | |||
Class 3 | wākha | owākha | wākha | awakhanga | ongakhanga | ungakhanga | |||
Class 4 | yākha | eyākha | yākha | ayakhanga | engakhanga | ingakhanga | |||
Class 5 | lākha | elākha | lākha | alakhanga | elingakhanga | lingakhanga | |||
Class 6 | ākha | ākha | ākha | awakhanga | angakhanga | engakhanga | |||
Class 7 | sākha | esākha | sākha | asakhanga | esingakhanga | singakhanga | |||
Class 8 | zākha | ezākha | zākha | azakhanga | ezingakhanga | zingakhanga | |||
Class 9 | yākha | eyākha | yākha | ayakhanga | engakhanga | ingakhanga | |||
Class 10 | zākha | ezākha | zākha | azakhanga | ezingakhanga | zingakhanga | |||
Class 11 | lwākha | olwākha | lwākha | alwakhanga | olungakhanga | lungakhanga | |||
Class 14 | bākha | obākha | bākha | abakhanga | obungakhanga | bungakhanga | |||
Class 15 | kwākha | okwākha | kwākha | akwakhanga | okungakhanga | kungakhanga | |||
Class 17 | kwākha | okwākha | kwākha | akwakhanga | okungakhanga | kungakhanga | |||
Potential | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngingakha | — | ngingakha | ngingakhe | — | ngingakhe | |||
2nd singular | ungakha | — | ungakha | ungakhe | — | ungakhe | |||
1st plural | singakha | — | singakha | singakhe | — | singakhe | |||
2nd plural | ningakha | — | ningakha | ningakhe | — | ningakhe | |||
Class 1 | angakha | — | engakha | angakhe | — | engakhe | |||
Class 2 | bangakha | — | bengakha | bangakhe | — | bengakhe | |||
Class 3 | ungakha | — | ungakha | ungakhe | — | ungakhe | |||
Class 4 | ingakha | — | ingakha | ingakhe | — | ingakhe | |||
Class 5 | lingakha | — | lingakha | lingakhe | — | lingakhe | |||
Class 6 | angakha | — | engakha | angakhe | — | engakhe | |||
Class 7 | singakha | — | singakha | singakhe | — | singakhe | |||
Class 8 | zingakha | — | zingakha | zingakhe | — | zingakhe | |||
Class 9 | ingakha | — | ingakha | ingakhe | — | ingakhe | |||
Class 10 | zingakha | — | zingakha | zingakhe | — | zingakhe | |||
Class 11 | lungakha | — | lungakha | lungakhe | — | lungakhe | |||
Class 14 | bungakha | — | bungakha | bungakhe | — | bungakhe | |||
Class 15 | kungakha | — | kungakha | kungakhe | — | kungakhe | |||
Class 17 | kungakha | — | kungakha | kungakhe | — | kungakhe | |||
Immediate future | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngizokwakha | engizokwakha | ngizokwakha | angizukwakha | — | ngingezukwakha | |||
2nd singular | uzokwakha | ozokwakha | uzokwakha | awuzukwakha | — | ungezukwakha | |||
1st plural | sizokwakha | esizokwakha | sizokwakha | asizukwakha | — | singezukwakha | |||
2nd plural | nizokwakha | enizokwakha | nizokwakha | anizukwakha | — | ningezukwakha | |||
Class 1 | uzokwakha | ozokwakha | ezokwakha | akazukwakha | — | engezukwakha | |||
Class 2 | bazokwakha | abazokwakha | bezokwakha | abazukwakha | — | bengezukwakha | |||
Class 3 | uzokwakha | ozokwakha | uzokwakha | awuzukwakha | — | ungezukwakha | |||
Class 4 | izokwakha | ezokwakha | izokwakha | ayizukwakha | — | ingezukwakha | |||
Class 5 | lizokwakha | elizokwakha | lizokwakha | alizukwakha | — | lingezukwakha | |||
Class 6 | azokwakha | azokwakha | ezokwakha | awazukwakha | — | engezukwakha | |||
Class 7 | sizokwakha | esizokwakha | sizokwakha | asizukwakha | — | singezukwakha | |||
Class 8 | zizokwakha | ezizokwakha | zizokwakha | azizukwakha | — | zingezukwakha | |||
Class 9 | izokwakha | ezokwakha | izokwakha | ayizukwakha | — | ingezukwakha | |||
Class 10 | zizokwakha | ezizokwakha | zizokwakha | azizukwakha | — | zingezukwakha | |||
Class 11 | luzokwakha | oluzokwakha | luzokwakha | aluzukwakha | — | lungezukwakha | |||
Class 14 | buzokwakha | obuzokwakha | buzokwakha | abuzukwakha | — | bungezukwakha | |||
Class 15 | kuzokwakha | okuzokwakha | kuzokwakha | akuzukwakha | — | kungezukwakha | |||
Class 17 | kuzokwakha | okuzokwakha | kuzokwakha | akuzukwakha | — | kungezukwakha | |||
Remote future | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngiyokwakha | engiyokwakha | ngiyokwakha | angiyukwakha | — | ngingeyukwakha | |||
2nd singular | uyokwakha | oyokwakha | uyokwakha | awuyukwakha | — | ungeyukwakha | |||
1st plural | siyokwakha | esiyokwakha | siyokwakha | asiyukwakha | — | singeyukwakha | |||
2nd plural | niyokwakha | eniyokwakha | niyokwakha | aniyukwakha | — | ningeyukwakha | |||
Class 1 | uyokwakha | oyokwakha | eyokwakha | akayukwakha | — | engeyukwakha | |||
Class 2 | bayokwakha | abayokwakha | beyokwakha | abayukwakha | — | bengeyukwakha | |||
Class 3 | uyokwakha | oyokwakha | uyokwakha | awuyukwakha | — | ungeyukwakha | |||
Class 4 | iyokwakha | eyokwakha | iyokwakha | ayiyukwakha | — | ingeyukwakha | |||
Class 5 | liyokwakha | eliyokwakha | liyokwakha | aliyukwakha | — | lingeyukwakha | |||
Class 6 | ayokwakha | ayokwakha | eyokwakha | awayukwakha | — | engeyukwakha | |||
Class 7 | siyokwakha | esiyokwakha | siyokwakha | asiyukwakha | — | singeyukwakha | |||
Class 8 | ziyokwakha | eziyokwakha | ziyokwakha | aziyukwakha | — | zingeyukwakha | |||
Class 9 | iyokwakha | eyokwakha | iyokwakha | ayiyukwakha | — | ingeyukwakha | |||
Class 10 | ziyokwakha | eziyokwakha | ziyokwakha | aziyukwakha | — | zingeyukwakha | |||
Class 11 | luyokwakha | oluyokwakha | luyokwakha | aluyukwakha | — | lungeyukwakha | |||
Class 14 | buyokwakha | obuyokwakha | buyokwakha | abuyukwakha | — | bungeyukwakha | |||
Class 15 | kuyokwakha | okuyokwakha | kuyokwakha | akuyukwakha | — | kungeyukwakha | |||
Class 17 | kuyokwakha | okuyokwakha | kuyokwakha | akuyukwakha | — | kungeyukwakha | |||
Present subjunctive | |||||||||
Positive | Negative | ||||||||
1st singular | ngakhe | ngingakhi | |||||||
2nd singular | wakhe | ungakhi | |||||||
1st plural | sakhe | singakhi | |||||||
2nd plural | nakhe | ningakhi | |||||||
Class 1 | akhe | angakhi | |||||||
Class 2 | bakhe | bangakhi | |||||||
Class 3 | wakhe | ungakhi | |||||||
Class 4 | yakhe | ingakhi | |||||||
Class 5 | lakhe | lingakhi | |||||||
Class 6 | akhe | angakhi | |||||||
Class 7 | sakhe | singakhi | |||||||
Class 8 | zakhe | zingakhi | |||||||
Class 9 | yakhe | ingakhi | |||||||
Class 10 | zakhe | zingakhi | |||||||
Class 11 | lwakhe | lungakhi | |||||||
Class 14 | bakhe | bungakhi | |||||||
Class 15 | kwakhe | kungakhi | |||||||
Class 17 | kwakhe | kungakhi | |||||||
Past subjunctive | |||||||||
Positive | Negative | ||||||||
1st singular | ngakha | ngangakha, angakha, angangakha | |||||||
2nd singular | wakha | wangakha, awakha, awangakha | |||||||
1st plural | sakha | sangakha, asakha, asangakha | |||||||
2nd plural | nakha | nangakha, anakha, anangakha | |||||||
Class 1 | wakha | wangakha, akakha, akangakha | |||||||
Class 2 | bakha | bangakha, abakha, abangakha | |||||||
Class 3 | wakha | wangakha, awakha, awangakha | |||||||
Class 4 | yakha | yangakha, ayakha, ayangakha | |||||||
Class 5 | lakha | langakha, alakha, alangakha | |||||||
Class 6 | akha | angakha, awakha, awangakha | |||||||
Class 7 | sakha | sangakha, asakha, asangakha | |||||||
Class 8 | zakha | zangakha, azakha, azangakha | |||||||
Class 9 | yakha | yangakha, ayakha, ayangakha | |||||||
Class 10 | zakha | zangakha, azakha, azangakha | |||||||
Class 11 | lwakha | lwangakha, alwakha, alwangakha | |||||||
Class 14 | bakha | bangakha, abakha, abangakha | |||||||
Class 15 | kwakha | kwangakha, akwakha, akwangakha | |||||||
Class 17 | kwakha | kwangakha, akwakha, akwangakha |
Derived terms
- -akhela (applicative)
- -akhisa (causative)
- -akhayakha (diminutive)
- -akhisisa (intensive)
- -akheka (neuter-passive)
- -akhiwa (passive)
- -akhelela (perfective)
- -akhana (reciprocal)
References
- C. M. Doke; B. W. Vilakazi (1972), “akha”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “akha (4.3)”
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.