dəymək

Azerbaijani
Other scripts
Cyrillic дәјмәк
Roman dəymək
Perso-Arabic دیمک‎

Pronunciation
  • IPA(key): [dæjˈmæk], [dæjˈmæj]
  • (Tabriz) IPA(key): [dæjˈmɑχ][1]
  • Hyphenation: dəy‧mək

Etymology 1

From Proto-Turkic *dẹg- (“to touch, reach”)[2]. Starostin et al. distinguish this root from the root *dẹg- (“to cost, to be worth, etc”)[3], whence also Azerbaijani dəyər (“value”) and dəyişmək (“to change”), although the later Proto-Turkic root is usually considered to be a semantic development of the former. Cognate with Turkish değmek, etc.

Verb

dəymək

  1. (intransitive, with dative) to touch
    Synonyms: əl vurmaq, toxunmaq
  2. (intransitive, with dative) to hit (to come into contact with forcefully and suddenly)
    Top pəncərəyə dəydi və pencərə sındı.
    The ball hit the window and the window broke.
    Güllə sənə dəyməsin.
    May the bullet not hit you.
  3. (intransitive, with dative) to visit, come by
    Arada gəl dostuna dəy.
    Come visit your friend sometimes.
    Bizim şəhərdə olanda, bizə də dəyərsən.
    When you are in our town, come visit us as well.
    • 1983, Anar Rzayev, Sizsiz; republished as Anar. Əsərlərş III, Baku: Nurlan, 2004, page 90:
      Bakıya çatan kimi yarım saatlıq evə dəydi, ordan birbaşa xəstəxanaya apardıq...
      As soon as we reached Baku, he visited home for half an hour, from there we took him straight to the hospital...
    Synonym: ziyarət etmək
  4. (intransitive) to ripen[4]
    Alma dəymişdir.
    The apples have ripened.
    Synonym: yetişmək
Conjugation
Conjugation of dəymək
positive
subject non-past participle dəyən
subject past participle dəymiş
non-subject participle with undefined agent dəydik
with defined agent (mənim +) dəydiyim (sənin +) dəydiyin (gen. agent +) dəydiyi (bizim +) dəydiyimiz (sizin +) dəydiyiniz (gen. agent +) dəydiyi or dəydikləri
converb dəyib
infinitive dəymək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəyirəm dəyirsən dəyir dəyirik dəyirsiniz dəyirlər
perfect dəymişəm dəymişsən dəymişdir dəymişik dəymişsiniz dəymişdirlər
past simple dəydim dəydin dəydi dəydik dəydiniz dəydilər
continuous dəyirdim dəyirdin dəyirdi dəyirdik dəyirdiniz dəyirdilər
perfect dəymişdim dəymişdin dəymişdi dəymişdik dəymişdiniz dəymişdilər
future definite dəyəcəyəm dəyəcəksən dəyəcəkdir dəyəcəyik dəyəcəksiniz dəyəcəkdirlər
indefinite dəyərəm dəyərsən dəyər dəyərik dəyərsiniz dəyərlər
future-in-the-past definite dəyəcəkdim dəyəcəkdin dəyəcəkdi dəyəcəkdik dəyəcəkdiniz dəyəcəkdilər
indefinite dəyərdim dəyərdin dəyərdi dəyərdik dəyərdiniz dəyərdilər
conditional present dəysəm dəysən dəysə dəysək dəysəniz dəysələr
past dəysəydim dəysəydin dəysəydi dəysəydik dəysəydiniz dəysəydilər
subjunctive dəyəm dəyəsən dəyə dəyək dəyəsiniz dəyələr
hortative dəyəsiyəm dəyəsisən dəyəsidir dəyəsiyik dəyəsisiniz dəyəsidirlər
obligational present dəyməliyəm dəyməlisən dəyməlidir dəyməliyik dəyməlisiniz dəyməlidirlər
past dəyməliydim dəyməliydin dəyməliydi dəyməliydik dəyməliydiniz dəyməliydilər
imperative dəyim dəy dəysin dəyək dəyin dəysinlər
negative
subject non-past participle dəyməyən
subject past participle dəyməmiş
non-subject participle with undefined agent dəymədik
with defined agent (mənim +) dəymədiyim (sənin +) dəymədiyin (gen. agent +) dəymədiyi (bizim +) dəymədiyimiz (sizin +) dəymədiyiniz (gen. agent +) dəymədiyi or dəymədikləri
converb dəyməyib
infinitive dəyməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəymirəm dəymirsən dəymir dəymirik dəymirsiniz dəymirlər
perfect dəyməmişəm dəyməmişsən dəyməmişdir dəyməmişik dəyməmişsiniz dəyməmişdirlər
past simple dəymədim dəymədin dəymədi dəymədik dəymədiniz dəymədilər
continuous dəymirdim dəymirdin dəymirdi dəymirdik dəymirdiniz dəymirdilər
perfect dəyməmişdim dəyməmişdin dəyməmişdi dəyməmişdik dəyməmişdiniz dəyməmişdilər
future definite dəyməyəcəyəm dəyməyəcəksən dəyməyəcəkdir dəyməyəcəyik dəyməyəcəksiniz dəyməyəcəkdirlər
indefinite dəymərəm dəymərsən dəyməz dəymərik dəymərsiniz dəyməzlər
future-in-the-past definite dəyməyəcəkdim dəyməyəcəkdin dəyməyəcəkdi dəyməyəcəkdik dəyməyəcəkdiniz dəyməyəcəkdilər
indefinite dəyməzdim dəyməzdin dəyməzdi dəyməzdik dəyməzdiniz dəyməzdilər
conditional present dəyməsəm dəyməsən dəyməsə dəyməsək dəyməsəniz dəyməsələr
past dəyməsəydim dəyməsəydin dəyməsəydi dəyməsəydik dəyməsəydiniz dəyməsəydilər
subjunctive dəyməyəm dəyməyəsən dəyməyə dəyməyək dəyməyəsiniz dəyməyələr
hortative dəyməyəsiyəm dəyməyəsisən dəyməyəsidir dəyməyəsiyik dəyməyəsisiniz dəyməyəsidirlər
obligational present dəyməməliyəm dəyməməlisən dəyməməlidir dəyməməliyik dəyməməlisiniz dəyməməlidirlər
past dəyməməliydim dəyməməliydin dəyməməliydi dəyməməliydik dəyməməliydiniz dəyməməliydilər
imperative dəyməyim dəymə dəyməsin dəyməyək dəyməyin dəyməsinlər

Etymology 2

From Proto-Turkic *dẹg- (“to cost, to be worth, etc”), whence also Azerbaijani dəyər (“value”) and dəyişmək (“to change”). Starostin et al. distinguish this root from the root *dẹg- (“to touch, reach”), although the former Proto-Turkic root is usually considered to be a semantic development of the later. Cognate with Turkish değmek, etc.

Verb

dəymək

  1. (intransitive) to be necessary, meaningful, worth of doing.[5]
    Bu yaxşı filmdir, baxmağa dəyər.
    It's a good movie, it's worth watching.
    Bu mənasız bir hərəkətdir, etməyə dəyməz.
    This is a meaningless move, it's not worth doing.
Conjugation
Conjugation of dəymək
positive
subject non-past participle dəyən
subject past participle dəymiş
non-subject participle with undefined agent dəydik
with defined agent (mənim +) dəydiyim (sənin +) dəydiyin (gen. agent +) dəydiyi (bizim +) dəydiyimiz (sizin +) dəydiyiniz (gen. agent +) dəydiyi or dəydikləri
converb dəyib
infinitive dəymək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəyirəm dəyirsən dəyir dəyirik dəyirsiniz dəyirlər
perfect dəymişəm dəymişsən dəymişdir dəymişik dəymişsiniz dəymişdirlər
past simple dəydim dəydin dəydi dəydik dəydiniz dəydilər
continuous dəyirdim dəyirdin dəyirdi dəyirdik dəyirdiniz dəyirdilər
perfect dəymişdim dəymişdin dəymişdi dəymişdik dəymişdiniz dəymişdilər
future definite dəyəcəyəm dəyəcəksən dəyəcəkdir dəyəcəyik dəyəcəksiniz dəyəcəkdirlər
indefinite dəyərəm dəyərsən dəyər dəyərik dəyərsiniz dəyərlər
future-in-the-past definite dəyəcəkdim dəyəcəkdin dəyəcəkdi dəyəcəkdik dəyəcəkdiniz dəyəcəkdilər
indefinite dəyərdim dəyərdin dəyərdi dəyərdik dəyərdiniz dəyərdilər
conditional present dəysəm dəysən dəysə dəysək dəysəniz dəysələr
past dəysəydim dəysəydin dəysəydi dəysəydik dəysəydiniz dəysəydilər
subjunctive dəyəm dəyəsən dəyə dəyək dəyəsiniz dəyələr
hortative dəyəsiyəm dəyəsisən dəyəsidir dəyəsiyik dəyəsisiniz dəyəsidirlər
obligational present dəyməliyəm dəyməlisən dəyməlidir dəyməliyik dəyməlisiniz dəyməlidirlər
past dəyməliydim dəyməliydin dəyməliydi dəyməliydik dəyməliydiniz dəyməliydilər
imperative dəyim dəy dəysin dəyək dəyin dəysinlər
negative
subject non-past participle dəyməyən
subject past participle dəyməmiş
non-subject participle with undefined agent dəymədik
with defined agent (mənim +) dəymədiyim (sənin +) dəymədiyin (gen. agent +) dəymədiyi (bizim +) dəymədiyimiz (sizin +) dəymədiyiniz (gen. agent +) dəymədiyi or dəymədikləri
converb dəyməyib
infinitive dəyməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəymirəm dəymirsən dəymir dəymirik dəymirsiniz dəymirlər
perfect dəyməmişəm dəyməmişsən dəyməmişdir dəyməmişik dəyməmişsiniz dəyməmişdirlər
past simple dəymədim dəymədin dəymədi dəymədik dəymədiniz dəymədilər
continuous dəymirdim dəymirdin dəymirdi dəymirdik dəymirdiniz dəymirdilər
perfect dəyməmişdim dəyməmişdin dəyməmişdi dəyməmişdik dəyməmişdiniz dəyməmişdilər
future definite dəyməyəcəyəm dəyməyəcəksən dəyməyəcəkdir dəyməyəcəyik dəyməyəcəksiniz dəyməyəcəkdirlər
indefinite dəymərəm dəymərsən dəyməz dəymərik dəymərsiniz dəyməzlər
future-in-the-past definite dəyməyəcəkdim dəyməyəcəkdin dəyməyəcəkdi dəyməyəcəkdik dəyməyəcəkdiniz dəyməyəcəkdilər
indefinite dəyməzdim dəyməzdin dəyməzdi dəyməzdik dəyməzdiniz dəyməzdilər
conditional present dəyməsəm dəyməsən dəyməsə dəyməsək dəyməsəniz dəyməsələr
past dəyməsəydim dəyməsəydin dəyməsəydi dəyməsəydik dəyməsəydiniz dəyməsəydilər
subjunctive dəyməyəm dəyməyəsən dəyməyə dəyməyək dəyməyəsiniz dəyməyələr
hortative dəyməyəsiyəm dəyməyəsisən dəyməyəsidir dəyməyəsiyik dəyməyəsisiniz dəyməyəsidirlər
obligational present dəyməməliyəm dəyməməlisən dəyməməlidir dəyməməliyik dəyməməlisiniz dəyməməlidirlər
past dəyməməliydim dəyməməliydin dəyməməliydi dəyməməliydik dəyməməliydiniz dəyməməliydilər
imperative dəyməyim dəymə dəyməsin dəyməyək dəyməyin dəyməsinlər
Derived terms
  • dəyməz (“no worries, you're welcome”)

References
  1. Haneda, Koichi (2009—2010), “dəymək”, in لغات لهج هی تبریز [Vocabulary of Tabrizi Dialect] (in Persian), Tabriz: یاران, →ISBN, page 88
  2. Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*dẹg-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  3. Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*dẹg-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  4. Əzizbəyov X. Ə. (1965), “дәјмәк”, in Азәрбајҹанҹа-русҹа лүғәт [Azerbaijani-Russian Dictionary], Baku: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, page 125
  5. Orucov, Əliheydər, editor (2006), “dəymək”, in Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Explanatory Dictionary of the Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), Baku: Şərq-Qərb
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.