բուծանեմ
Old Armenian
Alternative forms
- բուծեմ (bucem)
Etymology
The root is բոյծ- (boyc-), from Proto-Indo-European *bʰewg- (“to enjoy”), + -ան- (-an-); cognates include Sanskrit भुज् (bhuj-, “to enjoy, to eat”), Khotanese [script needed] (būjsana-, “feasting”), Latin fungor.[1][2][3] Related to բուտ (but).
Conjugation
active
| infinitive | բուծանել (bucanel) | participle | բուծեալ (buceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | բուծ- (buc-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | բուծանեմ (bucanem) | բուծանես (bucanes) | բուծանէ (bucanē) | բուծանեմք (bucanemkʿ) | բուծանէք (bucanēkʿ) | բուծանեն (bucanen) | |
| imperfect | բուծանէի, բուծանեի* (bucanēi, bucanei*) | բուծանէիր, բուծանեիր* (bucanēir, bucaneir*) | բուծանէր (bucanēr) | բուծանէաք, բուծանեաք* (bucanēakʿ, bucaneakʿ*) | բուծանէիք, բուծանեիք* (bucanēikʿ, bucaneikʿ*) | բուծանէին, բուծանեին* (bucanēin, bucanein*) | |
| aorist | բուծի (buci) | բուծեր (bucer) | *եբոյծ (*eboyc) | բուծաք (bucakʿ) | բուծէք, բուծիք (bucēkʿ, bucikʿ) | բուծին (bucin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | բուծանիցեմ (bucanicʿem) | բուծանիցես (bucanicʿes) | բուծանիցէ (bucanicʿē) | բուծանիցեմք (bucanicʿemkʿ) | բուծանիցէք (bucanicʿēkʿ) | բուծանիցեն (bucanicʿen) | |
| aorist | բուծից (bucicʿ) | բուծցես (buccʿes) | բուծցէ (buccʿē) | բուծցուք (buccʿukʿ) | բուծջիք (bucǰikʿ) | բուծցեն (buccʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | բո՛յծ (bóyc) | — | — | բուծէ՛ք (bucḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | բուծջի՛ր (bucǰír) | — | — | բուծջի՛ք (bucǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ բուծաներ (mí bucaner) | — | — | մի՛ բուծանէք (mí bucanēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | բուծանել, բուծանիլ* (bucanel, bucanil*) | participle | բուծեալ (buceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | բուծ- (buc-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | բուծանիմ (bucanim) | բուծանիս (bucanis) | բուծանի (bucani) | բուծանիմք (bucanimkʿ) | բուծանիք (bucanikʿ) | բուծանին (bucanin) | |
| imperfect | բուծանէի (bucanēi) | բուծանէիր (bucanēir) | բուծանէր, բուծանիւր (bucanēr, bucaniwr) | բուծանէաք (bucanēakʿ) | բուծանէիք (bucanēikʿ) | բուծանէին (bucanēin) | |
| aorist | բուծայ (bucay) | բուծար (bucar) | բուծաւ (bucaw) | բուծաք (bucakʿ) | բուծայք (bucaykʿ) | բուծան (bucan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | բուծանիցիմ (bucanicʿim) | բուծանիցիս (bucanicʿis) | բուծանիցի (bucanicʿi) | բուծանիցիմք (bucanicʿimkʿ) | բուծանիցիք (bucanicʿikʿ) | բուծանիցին (bucanicʿin) | |
| aorist | բուծայց (bucaycʿ) | բուծցիս (buccʿis) | բուծցի (buccʿi) | բուծցուք (buccʿukʿ) | բուծջիք (bucǰikʿ) | բուծցին (buccʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | բուծի՛ր (bucír) | — | — | բուծարո՛ւք (bucarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | բուծջի՛ր (bucǰír) | — | — | բուծջի՛ք (bucǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ բուծանիր (mí bucanir) | — | — | մի՛ բուծանիք (mí bucanikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- ախտաբոյծ (axtaboyc)
- ամենաբոյծ (amenaboyc)
- անասնաբոյծ (anasnaboyc)
- անտառաբոյծ (antaṙaboyc)
- արօտաբոյծ (arōtaboyc)
- բազմաբոյծ (bazmaboyc)
- բոզաբոյծ (bozaboyc)
- բուծարան (bucaran)
- բուծումն (bucumn)
- գազանաբոյծ (gazanaboyc)
- խաշնաբոյծ (xašnaboyc)
- խոզաբոյծ (xozaboyc)
- խոտաբոյծ (xotaboyc)
- ծերաբոյծ (ceraboyc)
- կաթնաբոյծ (katʿnaboyc)
- կաթնաբուծեմ (katʿnabucem)
- կենդանաբուծեմ (kendanabucem)
- կենդանաբուծիմ (kendanabucim)
- ձիաբոյծ (jiaboyc)
- մահաբոյծ (mahaboyc)
- մեղուաբոյծ (mełuaboyc)
- մեղուաբուծեալ (mełuabuceal)
- մշտաբոյծ (mštaboyc)
- շուշանաբոյծ (šušanaboyc)
- ողկուզաբոյծ (ołkuzaboyc)
- ոչխարաբոյծ (očʿxaraboyc)
- պաճարաբոյծ (pačaraboyc)
- պատառաբոյծ (pataṙaboyc)
- պորտաբոյծ (portaboyc)
- պտղաբոյծ (ptłaboyc)
- սեղանաբոյծ (sełanaboyc)
Related terms
- բուտ (but)
Descendants
- Armenian: բուծել (bucel)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “բոյծ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 42–43
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 187
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “բուծանեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “բուծանեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.