ծայր
Armenian
Alternative forms
- ծեր (cer) (dialectal, colloquial)
Etymology
From Old Armenian ծայր (cayr).
Pronunciation
- (Eastern Armenian) IPA(key): [t͡sɑjɾ]
Noun
ծայր • (cayr)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ծայր (cayr) | ծայրեր (cayrer) | ||
| dative | ծայրի (cayri) | ծայրերի (cayreri) | ||
| ablative | ծայրից (cayricʿ) | ծայրերից (cayrericʿ) | ||
| instrumental | ծայրով (cayrov) | ծայրերով (cayrerov) | ||
| locative | ծայրում (cayrum) | ծայրերում (cayrerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ծայրը/ծայրն (cayrə/cayrn) | ծայրերը/ծայրերն (cayrerə/cayrern) | ||
| dative | ծայրին (cayrin) | ծայրերին (cayrerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ծայրս (cayrs) | ծայրերս (cayrers) | ||
| dative | ծայրիս (cayris) | ծայրերիս (cayreris) | ||
| ablative | ծայրիցս (cayricʿs) | ծայրերիցս (cayrericʿs) | ||
| instrumental | ծայրովս (cayrovs) | ծայրերովս (cayrerovs) | ||
| locative | ծայրումս (cayrums) | ծայրերումս (cayrerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ծայրդ (cayrd) | ծայրերդ (cayrerd) | ||
| dative | ծայրիդ (cayrid) | ծայրերիդ (cayrerid) | ||
| ablative | ծայրիցդ (cayricʿd) | ծայրերիցդ (cayrericʿd) | ||
| instrumental | ծայրովդ (cayrovd) | ծայրերովդ (cayrerovd) | ||
| locative | ծայրումդ (cayrumd) | ծայրերումդ (cayrerumd) | ||
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain. Has been compared to Old Georgian წუერი (c̣ueri); see there.
Noun
ծայր • (cayr)
- end, extremity
- ծայր ի ծայր, ծայրիւ եւ ծայրիւ ― cayr i cayr, cayriw ew cayriw ― from beginning to end, from one extremity to the other; to the full; punctually
- քաղել զսաղմոսն ծայր ի ծայր ― kʿałel zsałmosn cayr i cayr ― to recite the whole psalter
- ի ծայրն հասանել ― i cayrn hasanel ― to reach or attain the maximum
- ծայրիւք աչաց ― cayriwkʿ ačʿacʿ ― glancing slyly at
- ծայրիւք ականջաց լսել ― cayriwkʿ akanǰacʿ lsel ― to listen furtively, to eavesdrop
- border, edge
- (figuratively) summit, head, top of mountains or hills
- (figuratively) ray of the newly risen sun
- (figuratively) the utmost pitch, the highest degree
- (figuratively) the best part of something
- (figuratively) overmeasure, excess
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ծայր (cayr) | ծայրք (cayrkʿ) | |
| genitive | ծայրի (cayri) | ծայրից (cayricʿ) | |
| dative | ծայրի (cayri) | ծայրից (cayricʿ) | |
| accusative | ծայր (cayr) | ծայրս (cayrs) | |
| ablative | ծայրէ (cayrē) | ծայրից (cayricʿ) | |
| instrumental | ծայրիւ (cayriw) | ծայրիւք (cayriwkʿ) | |
| locative | ծայրի (cayri) | ծայրս (cayrs) |
Derived terms
- ամենածայր (amenacayr)
- ամենածայրագոյն (amenacayragoyn)
- անծայր (ancayr)
- անծայրագոյն (ancayragoyn)
- անծայրացեալ (ancayracʿeal)
- անծայրենի (ancayreni)
- աստուածայրական (astuacayrakan)
- արեւածայրք (arewacayrkʿ)
- բարձրածայր (barjracayr)
- բարձրածայրեալ (barjracayreal)
- բարձրածայրութիւն (barjracayrutʿiwn)
- լեզուածայր (lezuacayr)
- ծայրաբար (cayrabar)
- ծայրագագաթն (cayragagatʿn)
- ծայրագիշերական (cayragišerakan)
- ծայրագոյն (cayragoyn)
- ծայրագունութիւն (cayragunutʿiwn)
- ծայրադիտակ (cayraditak)
- ծայրազարդեալ (cayrazardeal)
- ծայրազեղծ (cayrazełc)
- ծայրաթաց (cayratʿacʿ)
- ծայրալիր (cayralir)
- ծայրալրութիւն (cayralrutʿiwn)
- ծայրախորհուրդ (cayraxorhurd)
- ծայրածաւալ (cayracawal)
- ծայրակարմիր (cayrakarmir)
- ծայրակոտոր (cayrakotor)
- ծայրակտուր (cayraktur)
- ծայրահերձ (cayraherj)
- ծայրահերձեալ (cayraherjeal)
- ծայրայայտագոյն (cayrayaytagoyn)
- ծայրայանգք (cayrayangkʿ)
- ծայրայեղ (cayrayeł)
- ծայրանամ (cayranam)
- ծայրապատար (cayrapatar)
- ծայրապտուկք (cayraptukkʿ)
- ծայրապտուղք (cayraptułkʿ)
- ծայրասրտմտողութիւն (cayrasrtmtołutʿiwn)
- ծայրատաշ (cayrataš)
- ծայրատաշեմ (cayratašem)
- ծայրատեմ (cayratem)
- ծայրատութիւն (cayratutʿiwn)
- ծայրատունկք (cayratunkkʿ)
- ծայրարձակ (cayrarjak)
- ծայրարձակեալ (cayrarjakeal)
- ծայրարձակութիւն (cayrarjakutʿiwn)
- ծայրացուցանեմ (cayracʿucʿanem)
- ծայրափայլ (cayrapʿayl)
- ծայրաքաղ (cayrakʿał)
- ծայրաքաղաք (cayrakʿałakʿ)
- ծայրաքաղութիւն (cayrakʿałutʿiwn)
- ծայրութիւն (cayrutʿiwn)
- ծայրուխուզ (cayruxuz)
- ծիրանածայր (ciranacayr)
- վերածայրեալ (veracayreal)
Descendants
- Armenian: ծայր (cayr)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ծայր”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “ծայր”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ծայր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 598
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.