հայթեմ
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain. According to Martirosyan, who develops J̌ahukyan's etymology, perhaps a denominative verb based on an otherwise unattested noun *հայթ- (*haytʿ-) from Proto-Indo-European *sh₂y-ti- or *s(e)h₂i-tu- from the root *sh₂y-, *séh₂i- (“to bind”) and cognate with Sanskrit सिनाति (sinā́ti, “to bind, fasten, fetter”), सेतु (sétu, “band, fetter, dam, bridge”), Old High German seid (“cord”), Lithuanian siẽti (“to bind, tie”), Russian сеть (setʹ) and perhaps հիանամ (hianam).
Conjugation
active
| infinitive | հայթել (haytʿel) | participle | հայթեցեալ, հայթեալ (haytʿecʿeal, haytʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | հայթեց- (haytʿecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հայթեմ (haytʿem) | հայթես (haytʿes) | հայթէ (haytʿē) | հայթեմք (haytʿemkʿ) | հայթէք (haytʿēkʿ) | հայթեն (haytʿen) | |
| imperfect | հայթէի, հայթեի* (haytʿēi, haytʿei*) | հայթէիր, հայթեիր* (haytʿēir, haytʿeir*) | հայթէր (haytʿēr) | հայթէաք, հայթեաք* (haytʿēakʿ, haytʿeakʿ*) | հայթէիք, հայթեիք* (haytʿēikʿ, haytʿeikʿ*) | հայթէին, հայթեին* (haytʿēin, haytʿein*) | |
| aorist | հայթեցի (haytʿecʿi) | հայթեցեր (haytʿecʿer) | հայթեաց (haytʿeacʿ) | հայթեցաք (haytʿecʿakʿ) | հայթեցէք, հայթեցիք (haytʿecʿēkʿ, haytʿecʿikʿ) | հայթեցին (haytʿecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հայթիցեմ (haytʿicʿem) | հայթիցես (haytʿicʿes) | հայթիցէ (haytʿicʿē) | հայթիցեմք (haytʿicʿemkʿ) | հայթիցէք (haytʿicʿēkʿ) | հայթիցեն (haytʿicʿen) | |
| aorist | հայթեցից (haytʿecʿicʿ) | հայթեսցես (haytʿescʿes) | հայթեսցէ (haytʿescʿē) | հայթեսցուք (haytʿescʿukʿ) | հայթեսջիք (haytʿesǰikʿ) | հայթեսցեն (haytʿescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | հայթեա՛ (haytʿeá) | — | — | հայթեցէ՛ք (haytʿecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | հայթեսջի՛ր (haytʿesǰír) | — | — | հայթեսջի՛ք (haytʿesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ հայթեր (mí haytʿer) | — | — | մի՛ հայթէք (mí haytʿēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | հայթել, հայթիլ* (haytʿel, haytʿil*) | participle | հայթեցեալ, հայթեալ (haytʿecʿeal, haytʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | հայթեց- (haytʿecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հայթիմ (haytʿim) | հայթիս (haytʿis) | հայթի (haytʿi) | հայթիմք (haytʿimkʿ) | հայթիք (haytʿikʿ) | հայթին (haytʿin) | |
| imperfect | հայթէի (haytʿēi) | հայթէիր (haytʿēir) | հայթէր, հայթիւր (haytʿēr, haytʿiwr) | հայթէաք (haytʿēakʿ) | հայթէիք (haytʿēikʿ) | հայթէին (haytʿēin) | |
| aorist | հայթեցայ (haytʿecʿay) | հայթեցար (haytʿecʿar) | հայթեցաւ (haytʿecʿaw) | հայթեցաք (haytʿecʿakʿ) | հայթեցայք (haytʿecʿaykʿ) | հայթեցան (haytʿecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հայթիցիմ (haytʿicʿim) | հայթիցիս (haytʿicʿis) | հայթիցի (haytʿicʿi) | հայթիցիմք (haytʿicʿimkʿ) | հայթիցիք (haytʿicʿikʿ) | հայթիցին (haytʿicʿin) | |
| aorist | հայթեցայց (haytʿecʿaycʿ) | հայթեսցիս (haytʿescʿis) | հայթեսցի (haytʿescʿi) | հայթեսցուք (haytʿescʿukʿ) | հայթեսջիք (haytʿesǰikʿ) | հայթեսցին (haytʿescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | հայթեա՛ց (haytʿeácʿ) | — | — | հայթեցարո՛ւք (haytʿecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | հայթեսջի՛ր (haytʿesǰír) | — | — | հայթեսջի՛ք (haytʿesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ հայթիր (mí haytʿir) | — | — | մի՛ հայթիք (mí haytʿikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- խայթայթանք (xaytʿaytʿankʿ)
- խայթայթեմ (xaytʿaytʿem)
- հաթայթանք (hatʿaytʿankʿ)
- հայթայթամտեմ (haytʿaytʿamtem)
- հայթայթամտիմ (haytʿaytʿamtim)
- հայթայթանք (haytʿaytʿankʿ)
- հայթայթեմ (haytʿaytʿem)
- հայթհայթանք (haytʿhaytʿankʿ)
- հայթհայթեմ (haytʿhaytʿem)
- հայթհայթումն (haytʿhaytʿumn)
- հեթեթ (hetʿetʿ)
- հեթեթանք (hetʿetʿankʿ)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “հայթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (1963), “Stugabanutʿyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal] (in Armenian), issue 4, page 92
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 385
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.