पुरु

See also: पर, पुर, पुर्, पूर, पेरू, and पैर

Sanskrit

From Proto-Indo-Aryan *pr̥Húṣ, from Proto-Indo-Iranian *pr̥Húš (compare Avestan 𐬞𐬊𐬎𐬭𐬎‎ (pouru, “much”), Ossetian фыр (fyr, “much”), and Old Persian 𐎱𐎽𐎺 (paruv, “much, many, too much, very”) (Persian ‎ (fereh, “much, more”))), from Proto-Indo-European *pl̥h₁ús (“much”), from the zero-grade of the root *pleh₁- (“to fill”) (compare Latin plūs (“more”), Ancient Greek πολύς (polús, “much, many”), Old English fela, Old Irish il (“much”), and Gothic 𐍆𐌹𐌻𐌿 (filu, “much, very”)).

पुरु • (purú)

much, many, abundant (only पुरू (purū), पुरूणि (purū́ṇi), पुरूणाम् (purūṇām) and several cases of f पूर्वी (pūrvī); in later language only a the end of a compound) (RV. etc.)
much, often, very (also with a comparative or superlative)
with सिमा (simā) — everywhere

with तिरस् (tirás) — far off, from afar

पुरारु (purā*rú) — far and wide

पुरु विश्व (purú víśva) — one and all, every

Masculine u-stem declension of पुरु (purú)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुरुः purúḥ	पुरू purū́	पुरवः purávaḥ
Vocative	पुरो púro	पुरू púrū	पुरवः púravaḥ
Accusative	पुरुम् purúm	पुरू purū́	पुरून् purū́n
Instrumental	पुरुणा / पुर्वा¹ purúṇā / purvā̀¹	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभिः purúbhiḥ
Dative	पुरवे / पुर्वे² puráve / purvè²	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभ्यः purúbhyaḥ
Ablative	पुरोः / पुर्वः² puróḥ / purvàḥ²	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभ्यः purúbhyaḥ
Genitive	पुरोः / पुर्वः² puróḥ / purvàḥ²	पुर्वोः purvóḥ	पुरूणाम् purūṇā́m
Locative	पुरौ puraú	पुर्वोः purvóḥ	पुरुषु purúṣu
Notes	¹Vedic ²Less common

Feminine ī-stem declension of पूर्वी (pūrvī́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पूर्वी pūrvī́	पूर्व्यौ / पूर्वी¹ pūrvyaù / pūrvī́¹	पूर्व्यः / पूर्वीः¹ pūrvyàḥ / pūrvī́ḥ¹
Vocative	पूर्वि pū́rvi	पूर्व्यौ / पूर्वी¹ pū́rvyau / pūrvī́¹	पूर्व्यः / पूर्वीः¹ pū́rvyaḥ / pū́rvīḥ¹
Accusative	पूर्वीम् pūrvī́m	पूर्व्यौ / पूर्वी¹ pūrvyaù / pūrvī́¹	पूर्वीः pūrvī́ḥ
Instrumental	पूर्व्या pūrvyā̀	पूर्वीभ्याम् pūrvī́bhyām	पूर्वीभिः pūrvī́bhiḥ
Dative	पूर्व्यै pūrvyaì	पूर्वीभ्याम् pūrvī́bhyām	पूर्वीभ्यः pūrvī́bhyaḥ
Ablative	पूर्व्याः pūrvyā̀ḥ	पूर्वीभ्याम् pūrvī́bhyām	पूर्वीभ्यः pūrvī́bhyaḥ
Genitive	पूर्व्याः pūrvyā̀ḥ	पूर्व्योः pūrvyòḥ	पूर्वीणाम् pūrvī́ṇām
Locative	पूर्व्याम् pūrvyā̀m	पूर्व्योः pūrvyòḥ	पूर्वीषु pūrvī́ṣu
Notes	¹Vedic

Neuter u-stem declension of पुरु (purú)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुरु purú	पुरुणी purúṇī	पुरू / पुरु / पुरूणि¹ purū́ / purú / purū́ṇi¹
Vocative	पुरु / पुरो purú / púro	पुरुणी púruṇī	पुरू / पुरु / पुरूणि¹ púrū / purú / púrūṇi¹
Accusative	पुरु purú	पुरुणी purúṇī	पुरू / पुरु / पुरूणि¹ purū́ / purú / purū́ṇi¹
Instrumental	पुरुणा / पुर्वा² purúṇā / purvā̀²	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभिः purúbhiḥ
Dative	पुरवे / पुर्वे³ puráve / purvè³	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभ्यः purúbhyaḥ
Ablative	पुरोः / पुरुणः¹ / पुर्वः³ puróḥ / purúṇaḥ¹ / purvàḥ³	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभ्यः purúbhyaḥ
Genitive	पुरोः / पुरुणः¹ / पुर्वः³ puróḥ / purúṇaḥ¹ / purvàḥ³	पुरुणोः purúṇoḥ	पुरूणाम् purūṇā́m
Locative	पुरुणि¹ purúṇi¹	पुरुणोः purúṇoḥ	पुरुषु purúṣu
Notes	¹Later Sanskrit ²Vedic ³Less common

पुरु • (purú) m

the pollen of a flower (L.)
heaven, paradise (L.)
(cf. पूरु (pūru)) name of a prince (the son of Yayāti and Śarmiṣṭhā and sixth monarch of the lunar race) (MBh., Śak.)
name of a son of Vasu-deva and Saha-devā (BhP.)
name of a son of Madhu (VP.)

Masculine u-stem declension of पुरु (purú)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुरुः purúḥ	पुरू purū́	पुरवः purávaḥ
Vocative	पुरो púro	पुरू púrū	पुरवः púravaḥ
Accusative	पुरुम् purúm	पुरू purū́	पुरून् purū́n
Instrumental	पुरुणा / पुर्वा¹ purúṇā / purvā̀¹	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभिः purúbhiḥ
Dative	पुरवे / पुर्वे² puráve / purvè²	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभ्यः purúbhyaḥ
Ablative	पुरोः / पुर्वः² puróḥ / purvàḥ²	पुरुभ्याम् purúbhyām	पुरुभ्यः purúbhyaḥ
Genitive	पुरोः / पुर्वः² puróḥ / purvàḥ²	पुर्वोः purvóḥ	पुरूणाम् purūṇā́m
Locative	पुरौ puraú	पुर्वोः purvóḥ	पुरुषु purúṣu
Notes	¹Vedic ²Less common

Monier Williams (1899), “पुरु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0636.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.