बुद्ध
Hindi
Pronunciation
- IPA(key): /bʊd̪d̪ʱ/
Marathi
Nepali
Pali
Alternative forms
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *buddʰás, from Proto-Indo-Iranian *bʰudᶻdʰás, from Proto-Indo-European *bʰudʰtós (“awake, aware”). Cognate with Ancient Greek πυστός (pustós), Avestan 𐬠𐬎𐬯𐬙𐬀 (busta). Synchronically analyzable as the past participle of बोधति (bódhati, “wake”).
Pronunciation
Adjective
बुद्ध • (buddhá)
- awake
- enlightened, conscious, intelligent, clever, wise
- Antonym: मूढ (mūḍhá)
Declension
| Masculine a-stem declension of बुद्ध | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | बुद्धः (buddhaḥ) | ||
| Gen. sg. | बुद्धस्य (buddhasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धः (buddhaḥ) | बुद्धौ (buddhau) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Vocative | बुद्ध (buddha) | बुद्धौ (buddhau) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Accusative | बुद्धम् (buddham) | बुद्धौ (buddhau) | बुद्धान् (buddhān) |
| Instrumental | बुद्धेन (buddhena) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धैः (buddhaiḥ) |
| Dative | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Ablative | बुद्धात् (buddhāt) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Genitive | बुद्धस्य (buddhasya) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धानाम् (buddhānām) |
| Locative | बुद्धे (buddhe) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धेषु (buddheṣu) |
| Feminine ā-stem declension of बुद्ध | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | बुद्धा (buddhā) | ||
| Gen. sg. | बुद्धायाः (buddhāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धा (buddhā) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Vocative | बुद्धे (buddhe) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Accusative | बुद्धाम् (buddhām) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Instrumental | बुद्धया (buddhayā) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धाभिः (buddhābhiḥ) |
| Dative | बुद्धायै (buddhāyai) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धाभ्यः (buddhābhyaḥ) |
| Ablative | बुद्धायाः (buddhāyāḥ) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धाभ्यः (buddhābhyaḥ) |
| Genitive | बुद्धायाः (buddhāyāḥ) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धानाम् (buddhānām) |
| Locative | बुद्धायाम् (buddhāyām) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धासु (buddhāsu) |
| Neuter a-stem declension of बुद्ध | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | बुद्धम् (buddham) | ||
| Gen. sg. | बुद्धस्य (buddhasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धम् (buddham) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Vocative | बुद्ध (buddha) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Accusative | बुद्धम् (buddham) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Instrumental | बुद्धेन (buddhena) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धैः (buddhaiḥ) |
| Dative | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Ablative | बुद्धात् (buddhāt) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Genitive | बुद्धस्य (buddhasya) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धानाम् (buddhānām) |
| Locative | बुद्धे (buddhe) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धेषु (buddheṣu) |
Declension
| Masculine a-stem declension of बुद्ध (buddha) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धः buddhaḥ |
बुद्धौ buddhau |
बुद्धाः / बुद्धासः¹ buddhāḥ / buddhāsaḥ¹ |
| Vocative | बुद्ध buddha |
बुद्धौ buddhau |
बुद्धाः / बुद्धासः¹ buddhāḥ / buddhāsaḥ¹ |
| Accusative | बुद्धम् buddham |
बुद्धौ buddhau |
बुद्धान् buddhān |
| Instrumental | बुद्धेन buddhena |
बुद्धाभ्याम् buddhābhyām |
बुद्धैः / बुद्धेभिः¹ buddhaiḥ / buddhebhiḥ¹ |
| Dative | बुद्धाय buddhāya |
बुद्धाभ्याम् buddhābhyām |
बुद्धेभ्यः buddhebhyaḥ |
| Ablative | बुद्धात् buddhāt |
बुद्धाभ्याम् buddhābhyām |
बुद्धेभ्यः buddhebhyaḥ |
| Genitive | बुद्धस्य buddhasya |
बुद्धयोः buddhayoḥ |
बुद्धानाम् buddhānām |
| Locative | बुद्धे buddhe |
बुद्धयोः buddhayoḥ |
बुद्धेषु buddheṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
Borrowed terms
Terms borrowed from "बुद्ध"
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.