და
See also: -და-
Georgian
Pronunciation
- IPA(key): /dɑ/
Etymology 1
From Old Georgian დაჲ (day), from Proto-Kartvelian *da-. Cognate with Mingrelian და (da), Laz და (da) and Svan დაჲ (day), დაჩუირ (dačuir), უდილ (udil). Svan დაჲ (day) might be borrowed from Georgian rather than inherited from Proto-Kartvelian.
Inflection
Declension of და (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | და (da) | დები (debi) | დანი (dani) |
| ergative | დამ (dam) | დებმა (debma) | დათ(ა) (dat(a)) |
| dative | დას(ა) (das(a)) | დებს(ა) (debs(a)) | დათ(ა) (dat(a)) |
| genitive | დის(ა) (dis(a)) | დების(ა) (debis(a)) | დათ(ა) (dat(a)) |
| instrumental | დით(ა) (dit(a)) | დებით(ა) (debit(a)) | |
| adverbial | დად(ა) (dad(a)) | დებად(ა) (debad(a)) | |
| vocative | დავ (dav) | დებო (debo) | დანო (dano) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of და (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | დაზე (daze) | დებზე (debze) |
| -თან (near - ) | დასთან (dastan) | დებთან (debtan) |
| -ში (in - ) | დაში (daši) | დებში (debši) |
| -ვით (like a - ) | დასავით (dasavit) | დებივით (debivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | დისთვის (distvis) | დებისთვის (debistvis) |
| -ებრ (like a - ) | დისებრ (disebr) | დებისებრ (debisebr) |
| -კენ (towards - ) | დისკენ (disḳen) | დებისკენ (debisḳen) |
| -გან (from/of - ) | დისგან (disgan) | დებისგან (debisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | დიდან (didan) | დებიდან (debidan) |
| -ურთ (together with - ) | დითურთ (diturt) | დებითურთ (debiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | დამდე (damde) | დებამდე (debamde) |
Derived terms
- მოწყალების და (moc̣q̇alebis da)
- მედიცინის და (medicinis da), მედდა (medda)
Descendants
- Svan: და̈ჲ (däy) (possibly)
See also
- დობილი (dobili)
- ნახევარდა (naxevarda)
- დაქალი (dakali)
- სადაქალო (sadakalo)
- დისწული (disc̣uli)
Laz
Etymology
From Proto-Kartvelian; see Georgian და (da) and Old Georgian დაჲ (day). It has been compared with Old Armenian տալ (tal).
Mingrelian
Etymology
From Proto-Kartvelian; see Georgian და (da) and Old Georgian დაჲ (day).
References
- Kipšidze, I. (1910), “და”, in Grammatika mingrelʹskago (iverskago) jazyka s xrestomatijeju i slovarem [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Materialy po jafetičeskomu jazykoznaniju; 7) (in Russian), Saint Petersburg: Imperial Academy of Sciences, page 221a
- penrixi (Fähnrich), hainc; sarǯvelaʒe, zurab (2000), “და”, in kartvelur enata eṭimologiuri leksiḳoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Georgian), Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “տալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 356
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.