türemek

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish توره‌‌‌مك‎ (türemek, “to start into existence, increase and multiply”), from Old Anatolian Turkish [script needed] (dörü-), [script needed] (töre-, “to be born, come into existence”), from Proto-Turkic *töre- (“to be born, originate”).[1] Compare Proto-Mongolic *töre- (“to be born”), (Mongolian төрөх (töröh)), either an Altaic cognate[1] or a Turkic borrowing.[2][1]

cognates

Cognate with Old Turkic 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰢‎ (törümiş, “have been created”), Old Uyghur [script needed] (törü-, “to come into existence, to appear”), Karakhanid [script needed] (törǖmēk, “to come into existence, to be created”), Azerbaijani törəmək (“to come into being, to be generated”), Khakas тӧрирге (tӧrirge, “to be born”), Kyrgyz төрөө (töröö), Southern Altai тӧрӧӧр (töröör, “to give birth to”), Tuvan төрүүр (törüür, “to give birth to, be born”), Yakut төрөө (töröö, “to give birth to”).

Verb

türemek (third-person singular simple present türer)

(intransitive) to breed, increase, multiply, pullulate
(intransitive, with ablative case) to descend, originate, arise, emerge, derive, be derived
(intransitive) to spring up, appear suddenly

Conjugation

positive - declarative

		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
		ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present simple	türerim	türersin	türer	türeriz	türersiniz	türerler
	present continuous	türüyorum	türüyorsun	türüyor	türüyoruz	türüyorsunuz	türüyorlar
	past definite	türedim	türedin	türedi	türedik	türediniz	türediler
	past continuous	türüyordum	türüyordun	türüyordu	türüyorduk	türüyordunuz	türüyorlardı
	future simple	türeyeceğim	türeyeceksin	türeyecek	türeyeceğiz	türeyeceksiniz	türeyecekler

positive - interrogative

		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
		ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present simple	türer miyim?	türer misin?	türer mi?	türer miyiz?	türer misiniz?	türerler mi?
	present continuous	türüyor muyum?	türüyor musun?	türüyor mu?	türüyor muyuz?	türüyor musunuz?	türüyorlar mı?
	past definite	türedim mi?	türedin mi?	türedi mi?	türedik mi?	türediniz mi?	türediler mi?
	past continuous	türüyor muydum?	türüyor muydun?	türüyor muydu?	türüyor muyduk?	türüyor muydunuz?	türüyorlar mıydı?
	future simple	türeyecek miyim?	türeyecek misin?	türeyecek mi?	türeyecek miyiz?	türeyecek misiniz?	türeyecekler mi?

negative - declarative

		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
		ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present simple	türemem	türemezsin	türemez	türemeyiz	türemezsiniz	türemezler
	present continuous	türemiyorum	türemiyorsun	türemiyor	türemiyoruz	türemiyorsunuz	türemiyorlar
	past definite	türemedim	türemedin	türemedi	türemedik	türemediniz	türemediler
	past continuous	türemiyordum	türemiyordun	türemiyordu	türemiyorduk	türemiyordunuz	türemiyordular
	future simple	türemeyeceğim	türemeyeceksin	türemeyecek	türemeyeceğiz	türemeyeceksiniz	türemeyecekler

negative - interrogative

		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
		ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present simple	türemez miyim?	türemez misin?	türemez mi?	türemez miyiz?	türemez misiniz?	türemezler mi?
	present continuous	türemiyor muyum?	türemiyor musun?	türemiyor mu?	türemiyor muyuz?	türemiyor musunuz?	türemiyorlar mı?
	past definite	türemedim mi?	türemedin mi?	türemedi mi?	türemedik mi?	türemediniz mi?	türemediler mi?
	past continuous	türemiyor muydum?	türemiyor muydun?	türemiyor muydu?	türemiyor muyduk?	türemiyor muydunuz?	türemiyorlar mıydı?
	future simple	türemeyecek miyim?	türemeyecek misin?	türemeyecek mi?	türemeyecek miyiz?	türemeyecek misiniz?	türemeyecekler mi?

Derived terms

türedi
türeme
türememek
türev
türeyebilmek
türeyememek
türeyiş

Related terms

türetmek
(?) töre

References

Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*t`ŏ̀ri”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Clauson, Gerard (1972), “törü:-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 533

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[EDAL-1] Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*t`ŏ̀ri”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[2] Clauson, Gerard (1972), “törü:-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 533