नाग
Hindi
Pronunciation
- IPA(key): /nɑːɡ/
Noun
नाग • (nāg) m (Urdu spelling ناگ)
Declension
| Declension of नाग | ||
|---|---|---|
| Singular | Plural | |
| Direct | नाग (nāg) | नाग (nāg) |
| Oblique | नाग (nāg) | नागों (nāgõ) |
| Vocative | नाग (nāg) | नागो (nāgo) |
Related terms
- नागिन (nāgin)
- नागिनी (nāginī)
References
- McGregor, Ronald Stuart (1993), “नाग”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- ᬦᬵᬕ (Balinese script)
- নাগ (Bengali script)
- নাগ (Bengali script)
- 𑰡𑰯𑰐 (Bhaiksuki script)
- 𑀦𑀸𑀕 (Brahmi script)
- 𑌨𑌾𑌗 (Grantha script)
- નાગ (Gujarati script)
- ꦤꦴꦒ (Javanese script)
- ನಾಗ (Kannada script)
- နာဂ (Burmese script)
- ନାଗ (Oriya script)
- ꢥꢵꢔ (Saurashtra script)
- 𑆤𑆳𑆓 (Sharada script)
- 𑖡𑖯𑖐 (Siddham script)
- నాగ (Telugu script)
- ནཱག (Tibetan script)
- 𑒢𑒰𑒑 (Tirhuta script)
Etymology 1
From Proto-Indo-Aryan *nāgás, from Proto-Indo-Iranian *nāgás, from Proto-Indo-European *sneg- (“to crawl; a creeping thing”). The sense “elephant” is from Proto-Indo-European *negʷ- (“naked”), i.e. “the hairless one”, with the same Indo-Iranian word. Cognate with Old English snaca (Modern English snake) and Old Irish: snaighim
Noun
नाग • (nāgá) m
- a snake, especially Coluber naga
- a naga or serpent-demon
- name of the numbers 7 and 8
- a cruel man
- one of the 5 airs of the human body (which is expelled by eructation)
- (in singular, also collectively) an elephant
- (at the end of a compound) = the best or most excellent of any kind
- shark
- cloud
- name of several plants (Mesua roxburghii, Rottlera tinctoria etc.)
- name of a serpent-demon
- name of a साध्य (sādhya)
- name of a teacher
- name of a dynasty of 9 or 10 princes
- name of several authors (also -śarman and -bhaṭṭa)
- name of several other men
- name of a mountain
- name of a district
- = दन्त (dánta)
Declension
| Masculine a-stem declension of नाग (nāgá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नागः nāgáḥ |
नागौ nāgaú |
नागाः / नागासः¹ nāgā́ḥ / nāgā́saḥ¹ |
| Vocative | नाग nā́ga |
नागौ nā́gau |
नागाः / नागासः¹ nā́gāḥ / nā́gāsaḥ¹ |
| Accusative | नागम् nāgám |
नागौ nāgaú |
नागान् nāgā́n |
| Instrumental | नागेन nāgéna |
नागाभ्याम् nāgā́bhyām |
नागैः / नागेभिः¹ nāgaíḥ / nāgébhiḥ¹ |
| Dative | नागाय nāgā́ya |
नागाभ्याम् nāgā́bhyām |
नागेभ्यः nāgébhyaḥ |
| Ablative | नागात् nāgā́t |
नागाभ्याम् nāgā́bhyām |
नागेभ्यः nāgébhyaḥ |
| Genitive | नागस्य nāgásya |
नागयोः nāgáyoḥ |
नागानाम् nāgā́nām |
| Locative | नागे nāgé |
नागयोः nāgáyoḥ |
नागेषु nāgéṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
Adjective
नाग • (nāgá)
- formed of snakes, relating to serpents or serpents-demons, snaky, serpentine, serpent-like
- belonging to an elephant, elephantine (as urine)
Declension
| Masculine a-stem declension of नाग | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नागः (nāgaḥ) | ||
| Gen. sg. | नागस्य (nāgasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नागः (nāgaḥ) | नागौ (nāgau) | नागाः (nāgāḥ) |
| Vocative | नाग (nāga) | नागौ (nāgau) | नागाः (nāgāḥ) |
| Accusative | नागम् (nāgam) | नागौ (nāgau) | नागान् (nāgān) |
| Instrumental | नागेन (nāgena) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागैः (nāgaiḥ) |
| Dative | नागाय (nāgāya) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागेभ्यः (nāgebhyaḥ) |
| Ablative | नागात् (nāgāt) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागेभ्यः (nāgebhyaḥ) |
| Genitive | नागस्य (nāgasya) | नागयोः (nāgayoḥ) | नागानाम् (nāgānām) |
| Locative | नागे (nāge) | नागयोः (nāgayoḥ) | नागेषु (nāgeṣu) |
| Feminine ā-stem declension of नाग | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नागा (nāgā) | ||
| Gen. sg. | नागायाः (nāgāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नागा (nāgā) | नागे (nāge) | नागाः (nāgāḥ) |
| Vocative | नागे (nāge) | नागे (nāge) | नागाः (nāgāḥ) |
| Accusative | नागाम् (nāgām) | नागे (nāge) | नागाः (nāgāḥ) |
| Instrumental | नागया (nāgayā) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागाभिः (nāgābhiḥ) |
| Dative | नागायै (nāgāyai) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागाभ्यः (nāgābhyaḥ) |
| Ablative | नागायाः (nāgāyāḥ) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागाभ्यः (nāgābhyaḥ) |
| Genitive | नागायाः (nāgāyāḥ) | नागयोः (nāgayoḥ) | नागानाम् (nāgānām) |
| Locative | नागायाम् (nāgāyām) | नागयोः (nāgayoḥ) | नागासु (nāgāsu) |
| Feminine ī-stem declension of नाग | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नागी (nāgī) | ||
| Gen. sg. | नाग्याः (nāgyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नागी (nāgī) | नाग्यौ (nāgyau) | नाग्यः (nāgyaḥ) |
| Vocative | नागि (nāgi) | नाग्यौ (nāgyau) | नाग्यः (nāgyaḥ) |
| Accusative | नागीम् (nāgīm) | नाग्यौ (nāgyau) | नागीः (nāgīḥ) |
| Instrumental | नाग्या (nāgyā) | नागीभ्याम् (nāgībhyām) | नागीभिः (nāgībhiḥ) |
| Dative | नाग्यै (nāgyai) | नागीभ्याम् (nāgībhyām) | नागीभ्यः (nāgībhyaḥ) |
| Ablative | नाग्याः (nāgyāḥ) | नागीभ्याम् (nāgībhyām) | नागीभ्यः (nāgībhyaḥ) |
| Genitive | नाग्याः (nāgyāḥ) | नाग्योः (nāgyoḥ) | नागीनाम् (nāgīnām) |
| Locative | नाग्याम् (nāgyām) | नाग्योः (nāgyoḥ) | नागीषु (nāgīṣu) |
| Neuter a-stem declension of नाग | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नागम् (nāgam) | ||
| Gen. sg. | नागस्य (nāgasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नागम् (nāgam) | नागे (nāge) | नागानि (nāgāni) |
| Vocative | नाग (nāga) | नागे (nāge) | नागानि (nāgāni) |
| Accusative | नागम् (nāgam) | नागे (nāge) | नागानि (nāgāni) |
| Instrumental | नागेन (nāgena) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागैः (nāgaiḥ) |
| Dative | नागाय (nāgāya) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागेभ्यः (nāgebhyaḥ) |
| Ablative | नागात् (nāgāt) | नागाभ्याम् (nāgābhyām) | नागेभ्यः (nāgebhyaḥ) |
| Genitive | नागस्य (nāgasya) | नागयोः (nāgayoḥ) | नागानाम् (nāgānām) |
| Locative | नागे (nāge) | नागयोः (nāgayoḥ) | नागेषु (nāgeṣu) |
Etymology 2
Probably borrowed from Semitic, ultimately from Sumerian 𒀭𒈾 (anna). Compare Classical Syriac ܐܢܟܐ (ʾānḵāʾ, “tin”), Biblical Hebrew אֲנָךְ (ʾănāḵ) , Arabic آنك (ānuk, “lead; tin”).
Noun
नाग • (nāgá) n
Declension
| Neuter a-stem declension of नाग (nāgá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नागम् nāgám |
नागे nāgé |
नागानि / नागा¹ nāgā́ni / nāgā́¹ |
| Vocative | नाग nā́ga |
नागे nā́ge |
नागानि / नागा¹ nā́gāni / nā́gā¹ |
| Accusative | नागम् nāgám |
नागे nāgé |
नागानि / नागा¹ nāgā́ni / nāgā́¹ |
| Instrumental | नागेन nāgéna |
नागाभ्याम् nāgā́bhyām |
नागैः / नागेभिः¹ nāgaíḥ / nāgébhiḥ¹ |
| Dative | नागाय nāgā́ya |
नागाभ्याम् nāgā́bhyām |
नागेभ्यः nāgébhyaḥ |
| Ablative | नागात् nāgā́t |
नागाभ्याम् nāgā́bhyām |
नागेभ्यः nāgébhyaḥ |
| Genitive | नागस्य nāgásya |
नागयोः nāgáyoḥ |
नागानाम् nāgā́nām |
| Locative | नागे nāgé |
नागयोः nāgáyoḥ |
नागेषु nāgéṣu |
| Notes |
| ||
References
- Monier Williams (1899), “नाग”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0532.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.