สันดาน

From Pali santāna (“continuity; succession”) or Sanskrit संतान (saṃtāna, idem); probably via Old Khmer santāna, santāṇa, sāntāna (“family; generation; posterity; etc”). Cognate with Modern Khmer សន្តាន (sɑntaan, “kinship, relationship; consciousness, feeling; etc”).

สันดาน • (sǎn-daan)

1. (now chiefly used in law) family; lineage.
2. (now often used negatively and offensive) inherent, innate, or personal characteristic, nature, quality, or trait.
   • John 8:44, ISV:

     ท่านทั้งหลายมาจากพ่อของท่าน คือ พญามาร และท่านใคร่จะทำตามความปรารถนาของพ่อท่าน มันเป็นฆาตกรตั้งแต่เดิมมา และมิได้ตั้งอยู่ในความจริงเพราะความจริงมิได้อยู่ในมัน เมื่อมันพูดมุสา มันก็พูดตามสันดานของมันเอง เพราะมันเป็นผู้มุสาและเป็นพ่อของการมุสา

     tân táng-lǎai maa jàak pɔ̂ɔ kɔ̌ɔng tân · kʉʉ · pá-yaa maan · lɛ́ tân krâi jà tam dtaam kwaam-bpràat-tà-nǎa kɔ̌ɔng pɔ̂ɔ tân · man bpen kâat-dtà-gɔɔn dtâng-dtɛ̀ɛ dəəm maa · lɛ́ mí dâai dtâng yùu nai kwaam-jing prɔ́ kwaam-jing mí dâai yùu nai man · mʉ̂ʉa man pûut mú-sǎa · man gɔ̂ pûut dtaam sǎn-daan kɔ̌ɔng man eeng · prɔ́ man bpen pûu mú-sǎa lɛ́ bpen pɔ̂ɔ kɔ̌ɔng gaan-mú-sǎa

     You belong to your father the devil, and you want to carry out the desires of your father. He was a murderer from the beginning and has never stood for truth, since there is no truth in him. Whenever he tells a lie, he speaks in character, because he is a liar and the father of lies.

   • Ephesians 2:3, ISV:

     เมื่อก่อน เราทั้งปวงเคยประพฤติเป็นพรรคพวกกับคนเหล่านั้นที่ประพฤติตามตัณหาของเนื้อหนังเช่นกัน คือ กระทำตามความปรารถนาของเนื้อหนังและความคิดในใจ ตามสันดานเราจึงเป็นบุตรแห่งพระอาชญาเหมือนอย่างคนอื่น

     mʉ̂ʉa gɔ̀ɔn · rao táng-bpuuang kəəi bprà-prʉ́t bpen pák-pûuak gàp kon lào nán tîi bprà-prʉ́t dtaam dtan-hǎa kɔ̌ɔng nʉ́ʉa-nǎng chên-gan · kʉʉ · grà-tam dtaam kwaam-bpràat-tà-nǎa kɔ̌ɔng nʉ́ʉa-nǎng lɛ́ kwaam-kít nai jai · dtaam sǎn-daan rao jʉng bpen bùt hɛ̀ng prá àat-yaa mʉ̌ʉan-yàang kon ʉ̀ʉn

     Among whom also we all had our conversation in times past in the lusts of our flesh, fulfilling the desires of the flesh and of the mind; and were by nature the children of wrath, even as others.

   • สถาบันภาษาไทย, กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธิการ (2000) ประชุมโคลงโลกนิติ (in Thai), Bangkok: สถาบันภาษาไทย, กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธิการ, →ISBN, page 315

     ก้านบัวบอกลึกตื้น ชลธาร มารยาทส่อสันดาน ชาติเชื้อ โฉดฉลาดเพราะคำขาน ควรทราบ หย่อมหญ้าเหี่ยวแห้งเรื้อ บอกร้ายแสลงดิน

     gâan buua bɔ̀ɔk lʉ́k dtʉ̂ʉn · chon-lá-taan · maa-rá-yâat sɔ̀ɔ sǎn-daan · châat-chʉ́ʉa · chòot chà-làat prɔ́ kam kǎan · kuuan sâap · yɔ̀m yâa hìao-hɛ̂ɛng rʉ́ʉa · bɔ̀ɔk ráai sà-lɛ̌ɛng din

     [As] a lotus stalk tells the deepness or shallowness of a river, race and trait are indicated by manners. Be known that speech tells ignorance and intelligence, [as] tufts of overgrown, dried grass tell the bad or unwholesome condition of land.

3. (traditional medicine) (ลม~) stroke that causes continuous or chronic angina or colic.
4. (botany) (ส้ม~) the orange Cissus hastata of the family Vitaceae, known for its acid-tasting leaves which are used in traditional medicine.