กฎ

From Old Khmer kat, *kat, kata (“to engrave, to inscribe, to mark down, to note down, to record, to register; to note, to observe; to decide, to solve, to resolve; etc”); extended as kaṃmnat, kāṃnata, from which Thai กำหนด (gam-nòt) was derived. Cognate with Modern Khmer កត់ (kɑt); Lao ກົດ (kot). Possibly cognate with Thai กด (gòt).

กฎ • (gòt)

1. (archaic) to engrave, to inscribe; to mark down, to note down; to record, to register.
2. (archaic) to command, to decree, to direct, to instruct, to order, to ordain; to rule, to decide, to judge, to solve, to resolve; to enact, to legislate, to prescribe, to regulate.

กฎ • (gòt)

1. (archaic) engravement, inscription; account, note, record, register.
2. (archaic) command, decree, edict, direction, instruction, order, ordinance, prescription, precept; decision, ruling, judgment, verdict, resolution, solution.
   • กฎ ๓๖ ข้อ:

     ๑๕ อนึ่ง กฎให้ไว้ว่า ให้พระเกษม ขุนหลวงพระไกศรี เอาพระอายะการใส่หีบลั่นกุนแจมอบไว้ ณ สานหลวง อย่าให้เอาไปบ้าน ถ้าจะปรับเนื้อความ ให้ปรับต่อหน้าลูกขุน ถ้าผิดแลชอบประการใด ให้ลูกขุนช่วยติเตียนให้ต้องด้วยข้อรวาง อนึ่ง อย่าให้ปรับเนื้อความค้างช้าไว้ ให้ปรับให้แล้วแต่ใน ๓ วัน กฎให้ไว้ ณ วัน ๓ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ จุลศักราช ๑๐๗๑ ปีฉลู เอกศก

     sìp-hâa · à-nʉ̀ng · gòt hâi wái wâa · hâi prá gà-sěem · kǔn lǔuang prá gai-sǐi · ao prá aai-yá-gaan sài hìip lân gun-jɛɛ mɔ̂ɔp wái · ná · sǎan sǎan-lǔuang · yàa hâi ao bpai bâan · tâa jà bpràp nʉ́ʉa-kwaam · hâi bpràp dtɔ̀ɔ-nâa lûuk-kǔn · tâa pìt lɛɛ chɔ̂ɔp bprà-gaan dai · hâi lûuk-kǔn chûai dtì-dtiian hâi dtɔ̂ng dûai kɔ̂ɔ-rá-waang · à-nʉ̀ng · yàa hâi bpràp nʉ́ʉa-kwaam káang cháa wái · hâi bpràp hâi lɛ́ɛo dtɛ̀ɛ nai · sǎam · wan · gòt hâi wái · ná · wan · sǎam · kʉ̂n · sìp-hâa · kâm · dʉʉan · hòk · jun-lá-sàk-gà-ràat · nʉ̀ng pan jèt-rɔ́ɔi èt · bpii chà-lǔu · èek-gà-sòk

     15. In addition, a prescript is given as follows: Marquess Kasem and High Count Phra Kaisi shall keep the legal codes within a chest fastened by a lock and shall deposit it with the royal court. Never shall they be allowed to bring the codes home. Should they need to compare a case [with the legal provisions, that is, to adjudicate the case], the comparison shall be done in the presence of the jury. If the comparison is right or wrong in whatever manner, the jury shall give aid and advice so that it be in line with the legal provisions. Moreover, the comparison of a case shall not be left pending. The comparison shall be completed within three days. This prescript is given on Tuesday, the 15th day of the waxing moon of the 6th month, the 1071st year of the Lesser Era, the Year of the Ox, Year One.

   • พระราชกำหนดเก่า:

     ๒...แลให้ผู้รักษาเมือง ผู้รั้ง กรมการ ทำตามกฎนี้จงทุกประการ กฎให้ไว้ ณ วัน ๔ ขึ้น ๗ ค่ำ เดือน ๓ จุลศักราช ๑๐๘๓ ปีฉลู ตรีนิศก

     sɔ̌ɔng ... lɛɛ hâi pûu-rák-sǎa mʉʉang · pûu-ráng · grom-má-gaan · tam dtaam gòt níi jong túk bprà-gaan · gòt hâi wái · ná · wan · sìi · kʉ̂n · jèt · kâm · dʉʉan · sǎam · jun-lá-sàk-gà-ràat · nʉ̀ng pan bpɛ̀ɛt-rɔ́ɔi sǎam · bpii chà-lǔu · dtrii-ní-sòk

     2...And the town governors, interim governors, and commissioners shall abide by this prescript in every respect. This prescript is given on Wednesday, the 7th day of the waxing moon of the 3rd month, the 1083rd year of the Lesser Era, the Year of the Ox, Year Three.

     ๔ ด้วยออกหลวงราชโยธาเทพรับพระราชโองการใส่เกล้าฯ สั่งว่า ให้มีกฎไว้แก่มหาดไท กระลาโหม นครบาล กรมวัง ตำรวจใน ตำรวจนอก ทหารใน มหาดเลก ชาวที่ ผู้นั่งกำกับกระลาการ แลกรมการ...แลให้มหาดไทย กระลาโหม กฎหมายบอกแก่กระลาการผู้ได้พิจรณาผู้ร้าย ให้ทำตามรับสั่งบัดนี้ ถ้ากฎหมายมิทั่ว จะเอาผู้กฎหมายบอกเปนโทษ ถ้ากฎหมายบอกทั่วแล้ว ผู้ใดมิได้กระทำตามกฎ แลมีผู้เอาเนื้อความมาว่า จะเอาผู้นั้นเปนโทษตามกฎ กฎให้ไว้ ณ วันศุกระ เดือนญี่ แรมสิบเบดค่ำ จุลศักราช ๑๐๘๘ ปีมะเมีย อัถศก

     sìi · dûai ɔ̀ɔk-lǔuang râat-chá yoo-taa têep ráp prá râat-chá oong-gaan sài-glâao-sài-grà-mɔ̀m sàng wâa · hâi mii gòt wái gɛ̀ɛ má-hàat-tai · grà-laa-hǒom · ná-kɔɔn-baan · grom-má-wang · dtam-rùuat-nai · dtam-rùuat-nɔ̂ɔk · tá-hǎan-nai · má-hàat-lék · chaao-tîi · pûu nâng gam-gàp grà-laa-gaan · lɛɛ grom-má-gaan ... lɛɛ hâi má-hàat-tai · grà-laa-hǒom · gòt-mǎai bɔ̀ɔk gɛ̀ɛ grà-laa-gaan pûu dâai pí-jaa-rá-naa pûu-ráai · hâi tam dtaam ráp-sàng bàt-níi · tâa gòt-mǎai mí tûua · jà ao pûu gòt-mǎai bɔ̀ɔk bpen tôot · tâa gòt-mǎai bɔ̀ɔk tûua lɛ́ɛo · pûu-dai mí dâai grà-tam dtaam gòt · lɛɛ mii pûu ao nʉ́ʉa-kwaam maa wâa · jà ao pûu nán bpen tôot dtaam gòt · gòt hâi wái · ná · wan sùk · dʉʉan yîi · rɛɛm sìp-bèt kâm · jun-lá-sàk-gà-ràat · nʉ̀ng pan bpɛ̀ɛt-rɔ́ɔi bpɛ̀ɛt · bpii má-miia · àt-tà-sòk

     4. Whereas Grand Earl Ratchayotha Thep has received with his head a royal mandate stating: There shall be a prescript for the Interior Department, the Defence Department, the Metropolitan Protection Department, the Palace Department, the Inner Police Department, the Outer Police Department, the Inner Military Department, the Pages' Department, the Wardresses's Department, the Inspectors General for Judicial Officers and Provincial Commissioners... And the Interior Department and the Defence Department shall record and communicate it to the judicial officers who are authorised to try offenders, telling them to comply with the royal command henceforth. If the records are not communicated thoroughly, the recording and communicating officers will be inflicted with penalties. If the records have been communicated thoroughly, and any person fails to observe the prescript, and anyone files a lawsuit about that, that person [who fails to observe the prescription] shall be punished in accordance with the prescript. This prescript is given on Friday, the 11th day of the waning moon of the 2nd month, the 1088th year of the Lesser Era, the Year of the Horse, Year Eight.

3. law; statue; regulation; rule.
   • 1995, กฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๓๘) ออกตามความในพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ว่าด้วยการสั่งพักราชการและการสั่งให้ออกจากราชการไว้ก่อน:

     อาศัยอำนาจตามความในมาตรา ๘...แห่งพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ก.พ.จึงออกกฎ ก.พ. ซึ่งได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีไว้ดังต่อไปนี้

     aa-sǎi am-nâat dtaam kwaam nai mâat-dtraa · bpɛ̀ɛt ... hɛ̀ng prá-râat-chá-ban-yàt rá-bìiap kâa-râat-chá-gaan-pon-lá-rʉʉan · pút-tá-sàk-gà-ràat · sɔ̌ɔng-pan hâa-rɔ́ɔi sǎam-sìp hâa · gɔɔ-pɔɔ jʉng ɔ̀ɔk gòt · gɔɔ-pɔɔ · sʉ̂ng dâai ráp à-nú-mát jàak ká-ná-rát-tà-mon-dtrii wái dang-dtɔ̀ɔ-bpai-níi

     By virtue of the provisions of Section 8...of the Civil Service Act 1992, the CSC hereby lays down the following CSC Regulation, which has been approved by the Council of Ministers:

     ข้อ ๑ กฎ ก.พ. นี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดสามสิบวันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา

     kɔ̂ɔ · nʉ̀ng · gòt · gɔɔ-pɔɔ · níi hâi chái bang-káp mʉ̂ʉa pón gam-nòt sǎam-sìp wan tàt jàak wan bprà-gàat nai râat-chá-gìt-jaa-nú-bèek-sǎa

     Article 1 The present CSC Regulation shall come into force upon the elapse of the period of thirty days from the date of its publication in the Government Gazette.

   • 2016, กฎ ก.ตร. ว่าด้วยการแต่งตั้งข้าราชการตำรวจ พ.ศ. ๒๕๕๙:

     ข้อ ๓...บรรดากฎ ระเบียบ ข้อบังคับ คำสั่ง หลักเกณฑ์ แนวทางปฏิบัติ หรือการดำเนินการอื่นใด ในส่วนที่ได้กำหนดไว้แล้วในกฎ ก.ตร. นี้ หรือซึ่งขัดหรือแย้งกับกฎ ก.ตร. นี้ ให้ใช้กฎ ก.ตร. นี้แทน

     kɔ̂ɔ · sǎam ... ban-daa gòt · rá-bìiap · kɔ̂ɔ-bang-káp · kam-sàng · hlàk-geen · nɛɛo-taang bpà-dtì-bàt · rʉ̌ʉ gaan-dam-nəən gaan ʉ̀ʉn dai · nai sùuan tîi dâai gam-nòt wái lɛ́ɛo nai gòt · gɔɔ-dtɔɔ-rɔɔ · níi · rʉ̌ʉ sʉ̂ng kàt rʉ̌ʉ yɛ́ɛng gàp gòt · gɔɔ-dtɔɔ-rɔɔ · níi · hâi chái gòt · gɔɔ-dtɔɔ-rɔɔ · níi tɛɛn

     Article 3...The regulations, rules, directives, orders, criteria, guidance, or other procedures which are already prescribed in this PC Regulation, or which are contrary to or inconsistent with this PC Regulation, shall all be replaced by this PC Regulation.

4. (administrative law) secondary legislation.
   • 1996, พระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙:

     มาตรา ๕ ในพระราชบัญญัตินี้ "วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง" หมายความว่า การเตรียมการและการดำเนินการของเจ้าหน้าที่เพื่อจัดให้มีคำสั่งทางปกครองหรือกฎ และรวมถึงการดำเนินการใด ๆ ในทางปกครองตามพระราชบัญญัตินี้

     mâat-dtraa · hâa · nai prá-râat-chá-ban-yàt níi · “wí-tii-bpà-dtì-bàt-râat-chá-gaan-taang-bpòk-krɔɔng” · mǎai-kwaam wâa · gaan-dtriiam gaan lɛ́ gaan-dam-nəən gaan kɔ̌ɔng jâao-nâa-tîi pʉ̂ʉa jàt hâi mii kam-sàng-taang-bpòk-krɔɔng rʉ̌ʉ gòt · lɛ́ ruuam tʉ̌ng gaan-dam-nəən gaan dai dai nai taang bpòk-krɔɔng dtaam prá-râat-chá-ban-yàt níi

     Section 5 In this Act, "administrative procedure" means the preparation and proceedings done by an authority for the adoption of an administrative order or regulation, and includes any proceedings under this Act;

     มาตรา ๕ ในพระราชบัญญัตินี้..."กฎ" หมายความว่า พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ข้อบัญญัติท้องถิ่น ระเบียบ ข้อบังคับ หรือบทบัญญัติอื่นที่มีผลบังคับเป็นการทั่วไปโดยไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใดหรือบุคคลใดเป็นการเฉพาะ

     mâat-dtraa · hâa · nai prá-râat-chá-ban-yàt níi ... “gòt” · mǎai-kwaam wâa · prá-râat-chá-grìt-sà-dii-gaa · gòt-grà-suuang · bprà-gàat grà-suuang · kɔ̂ɔ-ban-yàt-tɔ́ɔng-tìn · rá-bìiap · kɔ̂ɔ-bang-káp · rʉ̌ʉ bòt-ban-yàt ʉ̀ʉn tîi mii pǒn bang-káp bpen gaan tûua-bpai dooi mâi mûng-mǎai hâi chái bang-káp gɛ̀ɛ gà-rá-nii dai rʉ̌ʉ bùk-kon dai bpen gaan chà-pɔ́

     Section 5 In this Act..."regulation" means a royal decree, ministerial regulation, ministerial announcement, local ordinance, rule, directive, or other provision which is generally applied and is not intended for any specific case or person;

     มาตรา ๗๙ ภายใต้บังคับมาตรา ๑๕ วรรคสอง การประชุมของคณะกรรมการ ต้องมีกรรมการมาประชุมอย่างน้อยกึ่งหนึ่ง จึงจะเป็นองค์ประชุม เว้นแต่บทบัญญัติแห่งกฎหมาย หรือกฎ หรือคำสั่ง ที่จัดให้มีคณะกรรมการชุดนั้น จะกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

     mâat-dtraa · jèt-sìp gâao · paai-dtâai bang-káp mâat-dtraa · sìp-hâa · wák sɔ̌ɔng · gaan-bprà-chum kɔ̌ɔng ká-ná-gam-má-gaan · dtɔ̂ng mii gam-má-gaan maa bprà-chum yàang-nɔ́ɔi gʉ̀ng-nʉ̀ng · jʉng jà bpen ong-bprà-chum · wéen-dtɛ̀ɛ bòt-ban-yàt hɛ̀ng gòt-mǎai · rʉ̌ʉ gòt · rʉ̌ʉ kam-sàng · tîi jàt hâi mii ká-ná-gam-má-gaan chút nán · jà gam-nòt wái bpen yàang ʉ̀ʉn

     Section 79 Subject to Section 15, Paragraph 2, a meeting of a committee must, in order to constitute a quorum, be attended by at least one half of its members, save where the provisions of a law, regulation, or order establishing such committee otherwise require.

   • 1999, พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒:

     มาตรา ๗๒ ในการพิพากษาคดี ศาลปกครองมีอำนาจกำหนดคำบังคับอย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้...สั่งให้เพิกถอนกฎหรือคำสั่ง หรือสั่งห้ามการกระทำทั้งหมดหรือบางส่วน...

     mâat-dtraa · jèt-sìp sɔ̌ɔng · nai gaan-pí-pâak-sǎa ká-dii · sǎan-bpòk-krɔɔng mii am-nâat gam-nòt kam-bang-káp yàang-nʉ̀ng-yàang-dai dang-dtɔ̀ɔ-bpai-níi ... sàng hâi pə̂ək-tɔ̌ɔn gòt rʉ̌ʉ kam-sàng · rʉ̌ʉ sàng hâam gaan-grà-tam táng-mòt rʉ̌ʉ baang-sùuan ...

     Section 72 In adjudicating a case, the administrative court shall have the power to lay down a decree in any of the following manners...: declaring the revocation of a regulation or order or declaring the prohibition of an act, either in whole or in part...

     มาตรา ๗๒ ในกรณีที่ศาลปกครองมีคำพิพากษาถึงที่สุดให้เพิกถอนกฎ ให้มีการประกาศผลแห่งคำพิพากษาดังกล่าวในราชกิจจานุเบกษา และให้การประกาศดังกล่าวมีผลเป็นการเพิกถอนกฎนั้น

     mâat-dtraa · jèt-sìp sɔ̌ɔng · nai gà-rá-nii tîi sǎan-bpòk-krɔɔng mii kam-pí-pâak-sǎa tʉ̌ng-tîi-sùt hâi pə̂ək-tɔ̌ɔn gòt · hâi mii gaan-bprà-gàat pǒn hɛ̀ng kam-pí-pâak-sǎa dang glàao nai râat-chá-gìt-jaa-nú-bèek-sǎa · lɛ́ hâi gaan-bprà-gàat dang glàao mii pǒn bpen gaan-pə̂ək-tɔ̌ɔn gòt nán

     Section 72...In the event that an administrative court hands down a final judgment declaring the revocation of a regulation, the outcome of the said judgment shall be published in the Government Gazette and such publication shall effect the revocation of the regulation.